Dwaas

Wat ik denk is waar

wat helder is wacht

de verstuiving

Zes Vuurlanders schrijven een vervolg op de openingsalinea van een verhaal van Mensje van Keulen

In 1983 schreef Mensje van Keulen het&nbsp;korte verhaal ‘Wat ik denk is waar’, opgenomen in de verhalenbundel&nbsp;De ketting&nbsp;(uitgeverij De Arbeiderspers). Zes Vuurlanders lieten zich inspireren op de openingsalinea&nbsp;van dit verhaal, en schreven een eigen vervolg. Zes korte verhalen met hetzelfde begin en een volstrekt ander verloop. Deze week ‘De verstuiving’ van Martijn van Bruggen.



*



DE VERSTUIVING



Er komt elke dag een vreemde man op het strand. Hij blijft nooit lang en hij doet alsof hij alleen maar naar de zee kijkt. Niemand ziet hem, behalve ik. Ik loer door mijn haren naar hem, wanneer ik met Thomas speel. Thomas wil altijd zogenaamd voetballen, maar hij kan er niks van. Hij mist de bal meestal, schopt niet hard genoeg en vaak helemaal schuin. Op een keer was de bal in de buurt van de man gerold en toen heb ik zijn hand van dichtbij gezien. Hij heeft een stukje duim en daarnaast vier vingers die aan elkaar zitten. Eigenlijk is het één vinger, een hele brede, met aan het eind een nagel als een schelp. Zijn gezicht laat hij niet goed zien. Hij draagt altijd een zonnebril met ronde groene glazen. Hij kijkt erdoor naar Thomas en mij. Hij weet dat hij mijn geheim is. Vandaag heb ik hem nog niet gezien.



Maar we zijn ook eerder op het strand dan normaal, de zon is pas net op. Ik had Thomas gewekt door de bal zachtjes op zijn hoofd te gooien. Heel even leek hij boos, maar toen hij zag wat hem wakker had gemaakt sprong hij uit zijn bed. Hij trok zijn afgetrapte voetbalschoenen aan waar nog een laagje zand aan plakte van gisteren en we slopen het huis uit, omdat we vroeger waren dan was toegestaan. Muisstil. Tot hij zijn schoenen afveegde aan de deurmat. Ik trok hem woest aan zijn arm naar buiten en we renden, renden.



Anderhalve kilometer verder pas vertraagden we: we stonden voor het strand. Voorovergebogen met mijn handen op mijn knieën zei ik dat hij een stomme sukkel was en dat ik hem zou verraden als hij ons had gehoord. Hij hijgde: ‘Was jouw idee.’ Ik gaf hem een duw. Hij rende met de bal het strand op. We spelen altijd op het zand. Nooit in het water. Dat is verboden, dan volgt er straf. Geen idee welke, maar we weten heel goed dat we dat ook niet willen weten.



Als Thomas niet eens meer naast de bal trapt, maar helemáál niet trapt, weet ik dat de vreemde man terug is. Daar staat hij, op de zandverstuiving, met zijn zonnebril op naar de zee te kijken. Nu ziet Thomas hem wel. Natuurlijk. Thomas heeft hem altijd gezien, maar we doen net alsof hij niet bestaat. Zoals de vreemde man doet alsof wij niet bestaan.



Iedere avond tijdens het tandenpoetsen kijk ik even naar mijn hand, om er zeker van te zijn dat ik nog vijf vingers heb.



Thomas gaat de bal halen. Ik kijk stiekem naar de vreemde man. Soms heb ik de neiging hem aan te spreken. Gewoon iets naar hem te roepen.



Hé daar.



Wind, hè.



Er is niet eens zon.



Maar ik kan niets zeggen. We zijn elkaar niet tot last. Het is een afspraak, een contract. Rond vijven vertrekken we en de volgende dag alles van vooraf aan. Maar dat mag ik niet uitspreken. Iedere dag is de eerste dag dat we elkaar niet zien. Ik zie niet dat zijn haren grijs beginnen te worden aan de zijkant, dat ze zwarter lijken als ze net geknipt zijn. Dat ze geknipt zijn. Ik zie niet dat hij zweet als het warm is, dat hij zo vanaf halverwege mei korte mouwen draagt. Ik kijk nooit achterom als we naar huis gaan, en zie hem ons nooit volgen.



Even denk ik dat ik mijn evenwicht verlies. Ik kijk naar mijn voeten maar zie ze niet bewegen. Het zand ligt net zo stil. Het is niet ik die instort. Het is echt de vreemde man die beweegt. Machinaal, economisch, steeds iets harder. Hij loopt me voorbij alsof ik er niet sta (ik stá er niet) en loopt richting het water. Daar staat Thomas tot halverwege zijn bovenbenen in. Hij probeert met zijn buik op de bal te gaan liggen of zo? Het lukt niet, steeds glijdt de bal onder hem vandaan.



Hoe kan ik bang zijn voor die man, voor die vreemde man. Maar ik ben het. Mijn hart, het klopt sneller, voelbaar. Ik durf niet eens te schreeuwen tegen Thomas dat hij moet stoppen met klooien. Of dat hij niet moet schrikken. Dus hij schrikt als de vreemde man hem bij zijn rug en knieën pakt en het water uit tilt, schept. Als een vis. Een waardeloze vis waar je niet mee op de foto wil. Die je meteen in de emmer leegt.



Thomas wordt op het harde zand dicht bij zee gegooid. Het moet pijn doen maar hij zegt niks. De vreemde man draait zich om en loopt terug naar het water. De zee probeert de bal uit te spugen maar slikt hem steeds weer in. De vreemde man pakt de bal op en klemt hem tussen een elleboog. Hij boort zijn schephand erin, trekt hem open, het ding zakt ineen en hij slingert het vormeloze omhulsel zo ver mogelijk de zee in.



‘Meekomen,’ gromt de vreemde man. Hij trekt Thomas aan een oor met zich mee. De verstuiving over. Zijn schephand hangt langs zijn lichaam als een rustend wapen. Ik hoop dat het Thomas gaat lukken op te staan, voordat hij die anderhalve kilometer asfalt over moet.



Ik heb hem niet verraden. Ik heb hem niet verraden. Het is niet mijn schuld.

In 1983 schreef Mensje van Keulen het&nbsp;korte verhaal ‘Wat ik denk is waar’, opgenomen in de verhalenbundel&nbsp;De ketting&nbsp;(uitgeverij De Arbeiderspers). Zes Vuurlanders lieten zich inspireren...

waarom ik nooit voor naturelchips ga

ritueel

verzamelen/kwijtraken

'in de afgelopen jaren heeft de librije een idiosyncratisch handschrift ontwikkeld'

de focus ligt nu op afleren zegt mevrouw smits

Vijf gedichten vanuit een klassenmigrant

er was eens een debat ik was een partij ik zei jullie lullen uit je nek friet is niet van melk gemaakt



een onbetwistbaar feit zoals een das niet per definitie chic een vork niet in een linkerhand een bijstandsgerechtigde profiteert



niet van pepernoten in de lente die de voedselbank strooit omdat de andere partij nachtmerries krijgt bij het idee van gebrek op een heerlijke avond



ik had een punt zij lulden zoals zij altijd doen de eenmansjury zei een strafpunt kan je krijgen



dit is geen argument dit is een aanval hoe durf je de andere partij rechtstreeks aan te spreken



dus friet was toch van melk gemaakt de jury zeer overtuigend gespeeld door mijn docent ik vang veel stof voor lessen maar word nooit



hak mijn vingers af snijd mijn strot door mijn hele leven alleen maar meesters gehad

er was eens een debatik was een partijik zei jullie lullen uit je nekfriet is niet van melk gemaakt een onbetwistbaar feitzoals een das niet...

ik voel de onderbuik de druk op het kruis is reflexief



was ik vrouw en zichtbaar men noemt het intuïtie nu is het gewoon agressie angst door een afwezige vader onvoldoende onderdrukt



zes maanden later vergeet ze bijna haar portemonnee ze zegt het komt er niet op aan er staat pasta in de koelkast



niet vol maar verzadigd besluit ik nathan sid voor haar tv die slechts als decoratie dient en ik dan ben ik beeld



of kijker



adriaan van dis werd opnieuw gevraagd voor zomergasten niet door haar ik zei nog hij is een klassenmigrant



uit een uitgeholde oppervlakte kwam de mwoah ze zag een oude witte man ze had geen tijd voor woordspelletjes ze ging



buiten mij om



ontwikkelt zij een idiosyncratisch handschrift ik zal het nooit kunnen lezen ik zal nooit niet het hoofd verliezen in de keuken



(ook al ken ik indisch en zij niet)

ik voel de onderbuikde druk op het kruisis reflexief was ik vrouw en zichtbaar men noemt het intuïtienu is het gewoon agressie angstdoor een afwezige...

‘in de afgelopen jaren heeft de librije een idiosyncratisch handschrift ontwikkeld’

ik verlies me op jouw schoot van klittenband



bloter en bloter en bloter lig ik boven de deken naar de strepen glassex op jouw wandspiegel te staren



dit is niet mijn glans



alles heb ik gespaard stoepmuntjes hemden van logés en voorlichtingscondooms dominante partners de limiet van mijn absorptievermogen bereikte ik al vroeg



we weten allebei dat vakjes vloeien over en in elkaar laat herinneringen doodgeboren laat ze in dit bed



(weten wij dit allebei?)



iedere ochtend pluk je onze haren van je af stopt ze in een doosje met vakjes voor maandag dinsdag woensdag

ik verlies meop jouw schoot van klittenband bloter en bloter en bloterlig ik boven de dekennaar de strepen glassex op jouw wandspiegel te staren dit...

ik vertel mijn scharrel dat ik nooit een vaatwasser heb gehad we liggen op bed – ik op de rand zij in het midden bloed loopt in mijn ogen



slaapmoe kreunt ze: had je soms geen afwas



ik weet dat ik laf was door niet te snurken de volgende keer heb ik erectieproblemen daarna krijg ik de knoopjes van mijn blouse niet los op het laatst zijn de sleutels vergroeid



we kennen elkaar van toen de trein vol zat en de eerste klas werd opengesteld ik mocht op haar schoot zitten



de rollen ik richt me op ze ziet een rug die krom had moeten staan van het werken op handen en knieën



ze noemt me een rodeostier haar rodeostier



ik drink thee uit het waterglas ben niet in de positie haar een koosnaampje te geven

ik vertel mijn scharrel dat ik nooit een vaatwasser heb gehadwe liggen op bed – ik op de randzij in het middenbloed loopt in mijn...

mijn riem heeft er een gaatje bij een stille zweep van anderhalve middel



de bolle was mijn naam bedacht door mijn broer terwijl hij met een duplosteen de zachtheid van mijn wangen testte



mijn broer heette de lat hoe kan één zak chips tot twee uitkomsten leiden



hij graait nog steeds iedere dag twee kommen leeg zijn ribben zijn te tellen



ik eet nu puntpaprika’s leer de zaadlijst weg te snijden in één haal mijn ribben zijn te tellen



iedere ochtend



als ik mijn pak aan trek haal ik de riem zo strak aan dat ik weer een buikje krijg

mijn riem heeft er een gaatje bijeen stille zweepvan anderhalve middel de bolle was mijn naambedacht door mijn broerterwijl hij met een duplosteende zachtheid van...

Boreling

Ansicht a priori

Daar ben ik

Grenslijnen / Centrifugeren / Hechtingen

Wachtkamer

Is dit mijn derde adem

Zes poëtische reacties op bestaande gedichten

Hoe maak je een eigen antwoord op een gedicht? Op de meest recente Vuurlanddag schreven Vuurlanders in korte tijd een gedicht als reactie op een bestaand gedicht dat ze aansprak. In deze reeks lees je zes resultaten daarvan. In deze laatste aflevering: Martijn reageert op ‘Second Wind’ van Louise Glück uit de bundel Winterrecepten van het collectief (2022).



Ik had het melancholische Winterrecepten van het collectief van Louise Glück al eens gelezen, en tijdens de Vuurlanddag voelde ik me er weer toe aangetrokken: ik houd heel erg veel van de verraderlijk simpele, prozaïsche regels van Nobelprijswinnaar Glück. Het gedicht ‘Second Wind’ is denk ik mijn favoriet uit de bundel. Daarin vertelt het ene zusje over hoe baldadig ze vroeger was als klein meisje, waarna het andere zusje (het lyrisch-ik) dat ietwat ontkracht. Vervolgens gaat de moeder daar als een bulldozer overheen door te zeggen dat beide zusjes zeer braaf waren. Het gedicht eindigt als volgt: ‘Not in our heads, / my sister said. I put / my arms around her. What / a brave sister you are, / I said.’ Dit gaat om herinneringen, maar ook iemands voorstellingen hoeven totaal niet overeen te komen met hoe de ‘werkelijkheid’ uitpakt. Daar wilde ik over schrijven.



*



IS DIT MIJN DERDE ADEM



mijn tweede wederkeer mijn allereerste opgave heb ik nooit volbracht ik dacht van wel ik dacht dat ik voelde dat ik won had haar arm op de tafel platgedrukt en viel mee lig net zo hard hijgend in de kuil het gat gedempt het uitzicht adembenemend ik denk nog steeds dat –



op een stoel met poten ben ik mijn arm verloren maar zij ook we liggen hier prima iedere voortzetting een verlenging van onderliggend lijden van exponentiële rot er is geen God er is een zonde die zichzelf gezuiverd heeft tussen hemel en aarde is geen relatie meer er is compost

Hoe maak je een eigen antwoord op een gedicht? Op de meest recente Vuurlanddag schreven Vuurlanders in korte tijd een gedicht als reactie op een...

Vlekken

't Zwumbad / het zwembad

De molenaar op de zevende

Rituelen ter bewaring

Straatschrapers

Vijf verhalen door vijf schrijvers waarin de vogels gestopt zijn met vliegen

Op 2 augustus 2023 (15:45) stoppen wereldwijd alle vogels met vliegen. Hoe ziet de wereld er nu uit? Vijf schrijvers reageren op deze gebeurtenis vanuit verschillende perspectieven.







Misschien heeft hij een slag in zijn wiel. De hele terugweg al heeft hij moeite om zijn fiets overeind te houden. Gisteren ging het er hetzelfde aan toe, staat hem iets van bij. Of gaat het nu nog slechter? De slag lijkt met de dag groter te worden. In de straat waar hij woont slingert hij zo dat tegemoetkomende auto’s beginnen te toeteren. Hij tilt de topzware boodschappentas die aan zijn stuur hangt de lucht in en schreeuwt allang vergeten scheldwoorden terug. Gordijnen worden opzijgeschoven. De flesjes in zijn tas rinkelen.



Als hij het tuinpad oploopt, gebruikt hij zijn stuur als houvast. Hij kijkt naar boven. Zijn ingevallen wangen tekenen zich af. Hij scheert zichzelf niet meer, om de magerte te maskeren. Maar de baardgroei heeft niet doorgezet, zoals, uiteindelijk, alles in zijn leven. De vensterbank voor zijn slaapkamerraam is leeg. Alleen de vetvlekken op het glas getuigen er nog van dat het anders is geweest. En de zwart-groene vlekken bovenop de vensterbank, als je vanuit de slaapkamer kijkt. Op een avond zat ze daar. En op een avond zat ze er niet meer. Drie dagen later werd hij voor het eerst in zijn eigen kots wakker.



Myrna, waar is ze toch?



Hij duwt de voordeur open. Hij doet hem niet meer dicht, weigert hem al langer op slot te draaien. Zijn vingers trillen te veel om de sleutel in het gat te krijgen. Bang voor inbrekers is hij niet: hij zou niet weten wat hier te halen is.



In de gang staat hij stil. Hij luistert, hoort uiteraard niets meer. Hij was de enige van de club die zijn duiven ook binnen liet vliegen. Ze raadden hem het allemaal af, maar hij begreep dat niet. Het waren toch húísdieren? Hij noemde ze nooit sportduiven, dat klonk hem te afstandelijk. Hij hield vast aan de ouderwetse term, postduiven. Maar liever nog noemde hij ze bij hun voornaam. Dat was zijn geheim, daarom waren zijn duiven prijswinnend: ze waren zo aan hem gehecht dat ze dubbel zo hard terugvlogen.



Zijn ogen, die onophoudelijk nat zijn, laten wat van het vocht los. Binnen een aantal weken heeft hij ze allemaal laten verhongeren. Zij die niet wilden verhongeren heeft hij losgelaten. Zij die terugkwamen heeft hij verkocht. Hij kon er net een kratje bier voor krijgen.



Hij zet zijn tas op de bank, gaat met de handen in zijn zij staan. Merkt dat dit hem al moeite kost. Hij positioneert zich naast de bank en legt een hand op de rug ter ondersteuning. Kijkt de tuin in naar de lege hokken. Verdomme. Hij zakt af, steeds verder zakt hij af. Hij heeft het heus wel door. Wat is er nog over van zijn trots, toen hij door alle kinderen in de buurt de postduivenman werd genoemd? Niets is er over. Hij is alles kwijt, zelfs zijn naam. Iets nieuws opbouwen kan hij niet. Hij heeft de duiven dan wel losgelaten – ze laten hém niet los. Misschien omdat hij nog steeds op de terugkomst van Myrna hoopt.



*



Krap een halfjaar voor de ramp veranderde Myrna zijn leven. Het was nacht en hij lag wakker. Dat was niet vreemd: hij ontwaakte meestal tussen zijn dromen in, die hij zich ’s ochtends niet meer kon herinneren. Tijdens de halfslaap hoorde hij een zacht getik. Omdat het een onregelmatig ritme had, ging hij rechtop zitten en knipte zijn nachtlampje aan. Hij zag een schim voor de ruit en dacht aan de kat van de bovenburen, maar hoe moest die op de vensterbank op de eerste verdieping klimmen? Het was natuurlijk een duif, een van zijn duiven. Hij kwam dichterbij en herkende het zachte gekoer van Myrna.



Hij maakte meer licht. Het was Myrna, inderdaad. Hij had haar niet meer terugverwacht. Myrna was zijn allersnelste duif, deelneemster aan de zwaarste wedstrijden. Bijvoorbeeld de wedstrijd van vorige week. Nog nooit was de vrachtwagen van de club zo ver weggereden. Het leek te ver voor Myrna, want ze was niet teruggekomen. Toen de winnende duif al vierentwintig uur binnen was, begon het rouwen. Nu waren we tweeënzeventig uur verder. En hier was ze. Myrna! Wat vreemd dat ze op de vensterbank zat. Hij had zijn duiven vanaf dag één geleerd om terug te keren naar het hok in de achtertuin. De antenneplaat zat daaronder: zolang de chip om hun poten daar geen contact mee maakte, waren ze niet officieel terug. Niet dat dit hem nu iets kon schelen. Lieve Myrna zat voor het raam!



Hij schoof het raam open en pakte haar voorzichtig in zijn handen. Merkte een opgerold stuk papier om haar linkerpoot op (de chip zat om de rechter). Met een touwtje dun als visdraad was het vastgeknoopt. Hij maakte het touwtje behoedzaam los, rolde het papier uit. Het was een vel A5-papier en er was met pen op geschreven.



*



Hij slaat op de leuning van de bank. Draait zich om. Dit keer komt Myrna niet terug. Het is geen dagen, maar maanden geleden dat ze er had moeten zijn. Misschien loopt ze ergens; waarschijnlijker is ze dood. Het is tijd om dat te accepteren. Het is tijd om schoon schip te maken. Anders gaat hij zelf dood.



Hij tilt de vuile vaat van de afgelopen weken (een pan, een bord, een vork) uit de wasbak en zet er een emmer in. Laat hem vollopen met water, warm water. Veel te vroeg doet hij er afwasmiddel in. Wanneer het water de emmer pas voor een kwart gevuld heeft, groeit het schuim erbovenuit. Verdomme! Heeft hij eens een plan, zit het weer tegen. Misschien beter om geen plannen meer te maken. Het gaat nu toch ook goed zo? Hij bedoelt, hij wordt toch iedere dag wakker?



Nee. Niet laten ontmoedigen nu. Dit moet voldoende zijn. Hup, kraan dicht. Spons niet vergeten. Gáán. Hopen dat je met afwasmiddel ook andere spullen kan boenen.



Tas van de Jumbo maar meenemen. Gewoon voor de zekerheid. Niet om er iets mee te doen. Stel je voor dat er inbrekers komen.



*



De volgende dag schreef hij al terug. Haar openhartigheid raakte hem. Normaal gesproken werd hij woest als mensen zich kwetsbaar opstelden. Dat ze huilden. Of erger nog, iets verschrikkelijks vertelden en dan met een gespeeld neutrale blik naar hem keken. Dat ze verwachtten dat hij met een verbijsterde uitdrukking heel empathisch ging bevestigen dat ze hier echt wel even van slag van mochten zijn. Hij háátte het. Maar zij. Hoe eenzaam moest je zijn als je bij de eerste brief aan iemand die je niet kende zo openhartig was. Misschien wel net zo eenzaam als hij.



Dus schreef hij met eenzelfde soort eerlijkheid terug. Opnieuw en opnieuw. Hij beschreef zijn jeugd, zijn gemoed, zijn uiterlijk – meer zijn adolescente lichaam dan het huidige. Zijn woonplaats, daar was hij heel expliciet over. Zij niet. Hij kon haar afkomst wel herleiden. Toen ze schreef ‘luidop’ te hebben gelachen om zijn derde brief werd zijn vermoeden bevestigd: Vlaams. Maar wat zei dat over haar huidige land, laat staan haar woonplaats? Bijna niets. Hoelang Myrna wegbleef, daar kon hij ook weinig mee. Voor hetzelfde geld hield zijn geliefde (ja, zo noemde hij zijn penvriendin nu) zijn Myrna een tijdje bij zich voordat ze haar terug liet vliegen. Er zat maar een ding op en dat was om het te vragen.



Dus, na 34 brieven over en weer, vroeg hij het. Lieve, mag ik weten waar je woont? Hij walgde al van zichzelf toen hij het opschreef. Zo zoetsappig, zo afhankelijk, zo… niet hij. Voordat hij zich zou bedenken knoopte hij de brief om Myrna’s poot en stuurde haar weg. En toen begon het wachten. Het afgrijselijke wachten. Het besef dat hij óf eindelijk gelukkig zou worden óf levenslang zou betreuren dat hij eens gelukkig was geweest en zijn hand had overspeeld.



*



Hij zet de emmer op de grond, tussen zijn bed en het raam in. Hij pakt een biertje uit zijn tas, opent het via de punt van zijn bed. Neemt een grote slok. Drinkt het dan maar helemaal leeg. Hij zet het flesje in de hoek van de kamer en schuift het raam open. Pakt de spons uit het water en begint de vensterbank te schrobben.



Hij zou zo graag willen weten of Myrna nog wel aangekomen is. Of zijn geliefde de brief tenminste heeft gelezen. Of ze zijn vraag overwogen heeft. Beantwoord of afgewezen. Bestaat er een brief, gericht aan hem, waarop haar adres genoteerd staat? Of bestaat er een brief, gericht aan hem, waarin hem de huid wordt vol gescholden? Is, kortom, het lot tussen hem en het geluk komen te staan? Of heeft hij zelf zijn leven, voor de zoveelste keer, gesaboteerd? Hij weet het niet, weet niet eens meer of het nog verschil maakt. Hij weet dat hij door wil. Weet niet of hij door kan. De vensterbank begint alvast te glimmen.

Op 2 augustus 2023 (15:45) stoppen wereldwijd alle vogels met vliegen. Hoe ziet de wereld er nu uit? Vijf schrijvers reageren op deze gebeurtenis vanuit...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Iduna Paalman, Thijs Joores, Erwin Hurenkamp, Oumaima Belkhdar
Website	Laurens Besselsen

Martijn van Bruggen

Stukken geschreven door Martijn van Bruggen

de verstuiving

de focus ligt nu op afleren zegt mevrouw smits

‘in de afgelopen jaren heeft de librije een idiosyncratisch handschrift ontwikkeld’

verzamelen/kwijtraken

ritueel

waarom ik nooit voor naturelchips ga

Is dit mijn derde adem

Vlekken

Boeken voor de eeuwigheid

Karakter

Eva

We zullen niet te pletter slaan

Herinneringen van een engelbewaarder

Misschien moet je iets lager mikken

Menu

Social

Contact

Credits