Ministerie van dromen

We spraken met de Duitse schrijver Hengameh Yaghoobifarah over hun bij De Geus verschenen roman Ministerie van dromen.







Over het boek: De wereld van de Berlijnse Nas stort in als haar zus Nushin met een auto tegen een boom rijdt. De politie houdt het op een ongeluk, Nas vermoedt zelfmoord. Samen overleefden de zussen alles: de migratie naar Duitsland, het verlies van hun vader, de emotionele afwezigheid van hun moeder en het ongeplande moederschap van Nushin. Hoewel een kind niet in haar leven als vrijgevochten Berlijnse queer past, neemt Nas de zorg voor haar nichtje op zich. Al snel ontdekt ze dat Nushrin, die ze zo goed dacht te kennen, zelfs voor haar geheimen had. Nas zet alles op alles om de waarheid achter de dood van haar zus te achterhalen.

We spraken met de Duitse schrijver Hengameh Yaghoobifarah over hun bij De Geus verschenen roman Ministerie van dromen. Over het boek:De wereld van de Berlijnse...

Hengameh Yaghoobifarah

schrijver Ministerie van dromen

Thijs Joores

Interview met Hengameh Yaghoobifarah

Kapot met een vleugje zachte handen

&#8216;Hoezo ben je iemand geworden? In onze familie ben je pas iemand als je in harten snijdt.&#8217; Welkom in de wereld van Shabnam Baqhiri. De vijfentwintigjarige dichter stuurt haar gedichten in de vorm van korte en vlammende regels op de lezer af, zodat die direct klaarwakker is. Kalm achteroverleunen is er niet bij. Geruststellende poëzie bestaat er immers al genoeg. Heftige ervaringen vragen om heftige woorden. Baqhiri’s woede en hardhandigheid zijn geen toneelspel, maar verwijzen naar het lot van vluchtelingen en naar Afghanistan, dat al zo lang onder wisselende bezettingen zucht. Tegelijk schuilen er in deze gedichten humor en relativering, die de lezer al bijna even plotseling kunnen overvallen. De grote verrassing van dit debuut is de geheel eigen toon: ongenadig, maar niet ongevoelig. De titel van de bundel zegt het al. Shabnam Baqhiri (1996) studeert aan de opleiding Writing for Performance aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Haar gedichten verschenen eerder in o.a. Meander Magazine en cultureel magazine De Optimist. Naast gedichten schrijft ze ook korte verhalen en toneelstukken.

&#8216;Hoezo ben je iemand geworden?In onze familie ben je pas iemand als je in harten snijdt.&#8217;Welkom in de wereld van Shabnam Baqhiri. De vijfentwintigjarige dichter...

Wederom te veel, te vaak

Chard van den Berg

wil je dit nog?

Francesca Birlogeanu

48 cent te veel

Martijn van Bruggen

Herbergen

Bronskleurig draad

Ongemaakt

Als bloemen

Te zien, te denken

Bekronen

Negen stiftgedichten uit Wolters' Verklarend handwoordenboek

<div class="wp-block-image">
<figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_8.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2338" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_8.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_8.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_8.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_8.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>


bekronen



rust: – ook anderen dragen een hart van krassen voorzien: een kleine woning met allerlei opvattingen bekroond

bekronen rust: –ook anderen dragen een hartvan krassen voorzien: een kleine woningmet allerlei opvattingen bekroond

<div class="wp-block-image">
<figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_4.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2334" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_4.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_4.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_4.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_4.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>


te zien, te denken



de horizon te zien het allerlaatste tussen hemel en aarde



en niet veel te denken: ik en de aarde bewegen nu o allesomverwerpende bogen

te zien, te denken de horizon te zienhet allerlaatste tussenhemel en aarde en niet veel te denken: ik ende aarde bewegen nu oallesomverwerpende bogen

<div class="wp-block-image"><figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_1.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2326" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_1.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_1.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_1.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_1.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>



als bloemen



vastgelegd als bloemen van steen o een zacht zacht gesteente, een stenen veld met oude wonden begroeid

als bloemen vastgelegd als bloemen van steeno een zacht zachtgesteente, een stenen veldmet oude wonden begroeid

<div class="wp-block-image"><figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_2.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2321" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_2.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_2.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_2.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_2.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>



ongemaakt



een jongen in het water; in de war en in rust: de mensen op afstand en zijn naam ergens ver ver ver

ongemaakt een jongen in het water; in de waren in rust: de mensen op afstand en zijn naamergens ver ver ver

<div class="wp-block-image"><figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_3.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2316" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_3.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_3.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_3.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_3.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>



bronskleurig draad



van bronskleurig draad ge- weven stralen



vroeg boven het vroege land

bronskleurig draad van bronskleurig draad ge-weven stralen vroeg boven het vroege land

<div class="wp-block-image"><figure class="aligncenter size-large"><img loading="lazy" width="768" height="1024" src="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_5.jpg?resize=768%2C1024&#038;ssl=1" alt="" class="wp-image-2311" srcset="https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_5.jpg?resize=768%2C1024&amp;ssl=1 768w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_5.jpg?resize=225%2C300&amp;ssl=1 225w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_5.jpg?resize=1152%2C1536&amp;ssl=1 1152w, https://i0.wp.com/vuurland.bes-sel-sen.studio/wp-content/uploads/2022/05/stift_5.jpg?w=1536&amp;ssl=1 1536w" sizes="(max-width: 768px) 100vw, 768px" data-recalc-dims="1" /></figure></div>



herbergen



men kan hier nog door het venster kijken van een huis waar men geen waarheid vindt maar nachtverblijf

herbergen men kan hier nog door het venster kijkenvan een huis waar men geen waarheid vindt maarnachtverblijf

Ik zeg liefde I

Ik zeg liefde II

Ik zeg liefde III

Ik zeg liefde IV

Ik zeg liefde V

Vijf gedichten over het landschap als liefde

De volgende dag langs de kant van een verlaten, puntgave weg gadegeslagen door een traag herkauwende koe – toe, gun me



een vachtje om me aan te warmen – een bord. Oranje. Man met schop. Críoch – dit is het einde



van de werkzaamheden. Door haar ogen kijk je me aan. Ik zie je denken: je had maar één taak.



Hier betekenis aan te geven.

De volgende dag langs de kant van een verlaten, puntgave weggadegeslagen door een traag herkauwende koe – toe, gun me een vachtje om me aan...

En de vergeten rituelen. Zie je die steencirkel? Erbinnen brandt licht maar de vraag is wie er dansen. Er komt stralingswarmte af



die ik probeer te vangen vast te houden in de luwte



van je armen, onder je regenjas.

En de vergeten rituelen. Zie je die steencirkel? Erbinnen brandt lichtmaar de vraag is wie er dansen. Er komt stralingswarmte af die ik probeer te...

Aan het einde van de dag wordt god weer opgeborgen in een woord. Aardappels, kolen, pastinaken: ook de aarde



tuimelt in haar ruime zakken terug.



Landmassa’s slaan het duister om als dekens aan de hemel vonkt een nachtnet van sterren



of zijn het schepen?



Weet je, liefje, jij zit jezelf niet in de weg en zielsgelukkig ben ik met een vuur gestookt op kolen. Ik leg me te slapen



tegen je buik. Dit is alles wat ik wilde: een huis. Ikzelf de vreemdeling daarin.

Aan het einde van de dag wordt god weer opgeborgenin een woord. Aardappels, kolen, pastinaken: ook de aarde tuimelt in haar ruime zakken terug. Landmassa’s...

Klei

Bril

Citroen

Kloof

Brug

Deur

Foto

Zeven prozagedichten waarin Harm Hendrik het bij één ding probeert te houden

Jezus was iemand met het goddelijke vermogen om zichzelf weg te geven. Kleine delen van zichzelf, aan wie hem nodig had. Zonder op te raken. Op een dag was hij omsingeld door een menigte van mensen die hem wilden, ieder voor zichzelf. Ook een zieke vrouw. Ze geloofde weliswaar niet dat zij het waard was gezien te worden door de heiland maar ze geloofde wel dat hij het was. Hem had ze nodig. Ze wurmde zich door de menigte heen en raakte hoopvol Jezus’ kleren aan. Jezus, die wist hoe ontoereikend woorden waren, zei meteen dat iemand hem had aangeraakt. Voor zijn vrienden, die eveneens verdrongen werden door de menigte, was die uitspraak niet meteen begrijpelijk, maar de vrouw begreep het wel wel. Ze had Jezus gekregen, genomen, en was genezen.



Leerde God op dat moment hoe het was om gefotografeerd te worden? Op die manier raken stervelingen zichzelf overal kwijt. Op een feest, omringd door vrienden, kennissen en vreemden. Op straat. In de hei. Op elk verlicht moment fotografeerbaar. Hoe vreemd moet het voor God zijn geweest zo machteloos te staan. Iemand stak haar hand uit en hij voelde het. Iemand nam hem in zich op. Een foto? Misschien was het zoals je een blik kunt ontmoeten. Iemand ziet je vanaf de andere kant van de kamer. Als in: ze ziet je, daar, waar je bent.

Jezus was iemand met het goddelijke vermogen om zichzelf weg te geven. Kleine delen van zichzelf, aan wie hem nodig had. Zonder op te raken....

Als er een perfecte hoek bestaat, dan alleen voor de half open deur. Ik heb geen andere hoek waar niets op af te dingen valt. Ik niet, maar stel, mijn geliefde kent zelfs deze hoek nog niet en vraagt me: laat het me zien, de schoonheid van de half open deur. Dan zie ik het voor me hoe de deur eruit moet zien. Rest het slechts het beeld te creëren met de deur die ik tot mijn beschikking heb.



Zoals zo vaak bij schoonheid is de creatie een grotere opgave dan de voorstelling. De mooiste hoek van de half open deur is niet van alle kanten even mooi. Het is in feite de mooiste onder de weer mooiste hoek van de toeschouwer tot de half open deur. Hoe achterhaal ik welke dat zijn zonder eindeloos met de deur en mijn geliefde te schuiven? Nee, denk ik steeds opnieuw. Nee, dit is het nog steeds niet.



Net als maanlicht of ochtenddauw moet de mooiste half open deur aangetroffen worden als die er toevallig is. Wacht, blijf staan. Kijk. De mooiste deuropening die je ooit zult zien.



Mijn liefje twijfelt even. Ze loopt naar de deur en opent die. Ze loopt weer terug en kijkt, waarna ze weer iets aan de deur verandert. Ik ga aan de tafel zitten. Ik trek de kurk uit de wijn en schenk mezelf in. Bij kaarslicht mag ik toeschouwer zijn van al haar pogingen.

Als er een perfecte hoek bestaat, dan alleen voor de half open deur. Ik heb geen andere hoek waar niets op af te dingen valt....

Ook zijn er de verhalen. In het woekerende groen voorbij de baai liggen de kinderen van koning Lír. Gevangen, vervloekt,



verbannen en veranderd in zwanen



na negenhonderd jaar op de aarde en een lange winterslaap gister opgegraven. Wat de skeletten ons vertelden:



dat een huid moet zijn als een huis.

Ook zijn er de verhalen. In het woekerende groen voorbij de baailiggen de kinderen van koning Lír. Gevangen, vervloekt, verbannen en veranderd in zwanen na...

Op het gebied van wakker liggen, vindt mijn geliefde mij een slappeling. Zijzelf waakt zonder gewoel een uur voor ze inslaapt. Het is waar: ik, daarentegen, sta na een half uur weer naast mijn bed om de situatie te doorbreken. Ik trek een streep in het zand, waarachter ik niet langer wakker lig. In de wereld voorbij de streep is het alsof ik nog niet naar bed ben gegaan.



Ik lig te denken aan een onafgemaakte brug. Ergens bestaat de rest, en reikt de brug tot aan de overkant. Wie aan de brug begon bouwde ook aan wat er nog kon komen. Werkt een notitie niet ook ongeveer zo? Eerder vannacht dacht ik aan muziek, maar nee: muziek is stil voltooid. Een notitie verankert iets dat nog gemaakt moet worden in de marge. Daar kan iemand ooit een grap, gedicht of argument van maken.



Zojuist bedacht ik dat de nacht het wit rondom de zwarte letters van de dag is. Als dat zo is, dan stap ik in de marge uit mijn bed. Dan lees ik in de marge, of reik ik in de marge naar papier, om in het donker, in de hoop mijn geliefde niet te ontwaken, een paar woorden op te schrijven waar ik morgen mee verder kan.



Ze zal alsnog wakker worden. En het zal geen probleem voor haar zijn. Ze wacht, geduldig. Langzaam wordt het wit. Er is niets gebeurd.

Op het gebied van wakker liggen, vindt mijn geliefde mij een slappeling. Zijzelf waakt zonder gewoel een uur voor ze inslaapt. Het is waar: ik,...

Ik zeg liefde



maar bedoel een landschap. Je bent een eiland dat aan mijn uitzicht ontspringt, een bergkam



in sterk verouderd zonlicht gevangen. Je kust mijn wangen maar je kent me niet.



het is duidelijk wie van ons de sterkste is –



het is je reikwijdte en hoe ik daarin verdwijn als je in volle vleugelslag naar me grijnst.

Ik zeg liefde maar bedoel een landschap. Je bent een eilanddat aan mijn uitzicht ontspringt, een bergkam in sterk verouderd zonlicht gevangen. Je kustmijn wangen...

Was het maar mogelijk een kathedraal te bezoeken. Nu bezoeken we kathedralen om te bidden, trouwen of rouwen, of schenden we de plek waar anderen dat doen, als toerist. (Schend ik, enzovoorts.) Was het maar mogelijk een kathedraal te zien opdoemen: het silhouet, de façade, de meer of minder decoratieve hoekstenen, de ramen. En om naar binnen te gaan door de deur in de grotere deuren, alleen. Je betreedt geen anachronisme, geen reconstructie. Binnen is het stil zoals het stil is op een plek waar niemand hoeft te zijn, maar niet omdat iedereen is vertrokken. Je kunt het gebouw, dit huis, bekijken terwijl je er, stap voor stap, doorheen loopt. Hoe zou dat zijn? Ik heb eens horen zeggen dat een langspeelplaat een kloof is waar je doorheen luistert. Hoe zou het zijn om als een naald door een kathedraal te bewegen. Ik zie een groot maar simpel gebouw voor me. Binnen valt het licht door de vensters op de rijen met banken. Ik hoor mijn eigen voetstappen weerkaatsen langs de muren, op naar de welvende plafonds. Vooraan staat het vont, een ondiepe vijver. Erachter wordt op een donker schilderij een magere Johannes de doper tegen de grond gedrukt door een man met een zwaard. Dit is waarvoor ik ben gekomen; hier hoort dit schouwspel thuis. Eindelijk kan ik het zien.

Was het maar mogelijk een kathedraal te bezoeken. Nu bezoeken we kathedralen om te bidden, trouwen of rouwen, of schenden we de plek waar anderen...

De zomer, zou ik zeggen, kleurt geel.



Er heersen ook andere heldere kleuren, zoals groen en blauw, blauw vooral. Ze zijn overal. In het gras, bijvoorbeeld, en aan de hemel, vooral als de lucht schoon is, en droog. God, dat blauw. Waar zie je dat anders dan in de wolkeloze zomerhemel, als je op je rug dobberend in het water bijna niets anders kunt zien?



Misschien een vliegtuig – misschien dat er, ergens in het blauw, nog een spoor drijft van een vliegtuigvlucht. Dat wittige lijntje, de smet die het blauw des te nadrukkelijker doet uitkomen.



Ik weet niet wat ik ervoor zou geven om dat blauw, dat ontegenzeggelijk het blauw van de zomer is, bij me te kunnen dragen. Een dik stukje papier, het zit dubbelgevouwen in de kontzak van de broek die ik draag. Ik zou het eruit halen, open kunnen slaan en een perfect deel van de zomerlucht zien, zelfs in de winter.



Een aantal schilders heeft zoiets geprobeerd. Fotografen ook. Anne Atkins legde behandelde platen in de open lucht met erop een stuk wier dat ze uit de zee had geplukt. Langzamerhand, om de lubberige bladeren heen, kleurden die eerste foto’s een prachtig cyaan – een goede poging.



Natuurlijk, er zullen er zijn die zeggen: de lente. Je hebt ze net een helder geel laten zien. Het deed ze aan een narcis denken. Aan welk seizoen zou zwart hen doen denken? Aan welk deel van het jaar denken ze bij rood?



Probeer eens te zeggen: hooi. Of zeg: zon.



Een dagdroom, de gele zon. Zeker tijdens de zomer. Wie jong genoeg is om het nog te proberen, kan op het heetst van de dag opkijken en zien dat de zon witheet is. Maar als ik me de zon voorstel – ik lig in de schaduw of misschien schemert al; het is koeler maar nog steeds warm – dan zie ik de zon aan voor een citroen.



Ik leg een citroen op een snijplank. Simpelweg. Een scherp mes halveert de vrucht en snijdt een schijf van één van de helften af. Ik houd hem omhoog. Dat kun je doen tijdens de zomer, het seizoen waarin het gewicht van alle dingen gecentreerd lijkt te zijn. De dingen bewegen niet zoveel. Ze vibreren op hun plaats. En als ze dan bewegen, is het één bijna overduidelijke beweging: hier.



De zon schijnt door het gele vruchtvlees heen.



Geel op geel, dat is de zomer. Een hete kleur. Een kleur zonder dood, zonder vrede en zonder bestemming.

De zomer, zou ik zeggen, kleurt geel. Er heersen ook andere heldere kleuren, zoals groen en blauw, blauw vooral. Ze zijn overal. In het gras,...

Waarom doe ik mijn bril af als ik in de stoel tegenover mijn therapeut ga zitten? Ik hou meteen van deze vraag. Het is zo’n geladen situatie. De betekenis die elke handeling, elke uitspraak, elk zwijgen zou kunnen hebben. De bril; het zicht. De kleinste vorm van blootgeven. Maar ook als ik ergens anders huil doe ik mijn bril af. Misschien is het niet meer dan een pragmatische gewoonte.



In de bus onderweg naar de stoel, bedacht ik dat de reis de helft van het werk was. Deels lezend, deels besluitend wat ik in zou brengen, welk materiaal – deel van mijzelf – we moesten behandelen. Ik dacht: dit is wat de behandeling doet. Ik ben al bezig voor ik begonnen ben. De afspraak valt als een kiezel in het water van mijn dag. Nu al gaan er kleine golfjes door me heen.



Je kunt niet in elke richting dezelfde reis maken, en ja, het zou kunnen dat je nooit hoeft aan te komen. Mogelijk scheelt dat in de kosten. Ik kom denk ik, als het er wat deze reis op aankomt, verbeeldingskracht tekort. Ik hou ervan mijn bril weer op te zetten en te voelen hoe de kunststof koel op mijn neus en oren rust, koel als een ruit waar mijn voorhoofd tegenaan leunt.

Waarom doe ik mijn bril af als ik in de stoel tegenover mijn therapeut ga zitten? Ik hou meteen van deze vraag. Het is zo’n...

"Zo groot als Ik"

een Aards geluk

Welk Hart

Geen weifelende God

O listig Wrak

Vijf vertalingen van Emily Dickinson

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze laatste keer een vertaling van ‘A great Hope fell’.



*



Dit gedicht schreef Dickinson op een envelop. De regels zijn afgebroken om op het papier te passen, maar door het metrum valt het als gedicht te herkennen.



Het is kort, en het stopt abrupt.



Ik werkte aan mijn vertaling op een balkon. Toen ik bijna klaar was, en even opstond, blies de wind mijn aantekeningen weg. (Gelukkig kon ik me de regels, door het metrische houvast, goed herinneren.)







Een grootse Hoop Viel ongehoord Het Puin lag binnenin O listig Wrak Dat Zweeg, en zich Geen Omstander liet zien

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze laatste...

De meeste dingen zijn geen klei. Je duwt ze niet met je handen in een vorm waarvan je eerst nog maar een vaag idee had, of in een vorm die je toevallig bevalt. De meeste dingen zijn zoals dat vage idee. Ze zijn er nog niet.



De dingen die er wel zijn lijken niet genoeg op elkaar om zoals de meeste andere dingen te zijn: klei is als klei, maar sommige klei droogt aan de lucht, op kamertemperatuur, en andere pas als het heel heet wordt, om nog maar te zwijgen over knaagdieren, insecten of algen. Maar al die dingen die er zouden kunnen zijn – als iemand ze zou helpen – die hebben meer gemeen dan welk ding op aarde. Een wereld groter dan de wereld.



Ik bedoel: ik houd van kleine dingen. Dit denk ik vaak, dat ik van kleine, gewone dingen houd. Er staat bijvoorbeeld een kleine kandelaar op de schouw in mijn appartement. Er is één lepel in de la met een knik erin. En een groene fles, waar nu een kaars in staat. Die heb ik meegenomen nadat een vriend en ik hem leeg hadden gedronken.



Problematischer dan de relativiteit van omvang is alleen dat er zoveel kleine dingen zijn waarvan ik niet houd, waar ik nooit van zou kunnen houden. Ik heb verkeerd gedacht. Ik heb een aantal, best veel eigenlijk, kleine dingen verzameld, zoals je kleine beetjes overgebleven klei verzameld tot ze samen weer een groot stuk worden, en aan dat stuk heb ik gedacht, aan wat aangename vormen.

De meeste dingen zijn geen klei. Je duwt ze niet met je handen in een vorm waarvan je eerst nog maar een vaag idee had,...

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze keer een vertaling van ‘Though the great Waters sleep’.



*



In de jaren die voorafgingen aan het schrijven van dit gedicht, was Dickinson veel naasten verloren. Ook andere gedichten uit dezelfde tijd gaan over de dood. Ze heeft het gedicht een aantal keer naar een rouwende vrienden gestuurd.



Twintig jaar eerder schreef ze in een brief niet religieus te zijn, in tegenstelling tot de rest van haar gezin. ‘Elke ochtend praten ze met een zonsverduistering die ze “Vader” noemen.’



‘Alles wat we van de hemel weten is afscheid’, dichtte ze ergens anders.



Dickinsons geloofsleven is moeilijk te vangen in de termen van vandaag. Tegenwoordig lijkt de belangrijkste geloofsvraag of er een God bestaat, maar dat Godsbestaan lijkt Dickinson vaak niet erg te interesseren. Ook in dit gedicht is dat het belangrijkste niet, God heeft een soort bijrol, als deel van een beeldspraak. Sterker nog, door de verwoording klinkt het haast alsof er meerdere zijn.







Hoewel de Wateren slapen, Dat ze de Diepten zijn Moet je geloven, Geen weifelende God Ontbrandde dit Verblijf Om het te Doven —







Doven is het einde, maar niet het doel van een vlam. Waaraan je niet kunt twijfelen, schrijft Dickinson, is de waarde van het branden. We geloven dat de stilte van de dood niks oppervlakkigs is, een diepte herbergt.



(Kijk niet naar de hemel: kijk naar de zee.)

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze keer...

Afwas

Rolschaatsen

Wormenhotel

Badkamer

Fotoalbum

Vijf irreële angsten gevangen en ontleed

Ik zit aan onze ronde eettafel. Het blad is rijk bezaaid met foto’s, slordig en ongeordend als de gevallen bladeren in een herfstbos. Tussen de afdrukken ligt ook een tubetje secondelijm, een dikke prittstift en een paar scharen. Ik laat de foto’s door mijn vingers glijden.



Deze momenten zijn van mij. Ik heb ze midden in hun vlucht uit de lucht gegrepen, vast geklemd in mijn knuisten. Ik heb ze afgedrukt en ga ze nu als dode vlinders vastpinnen, ze laten contrasteren met een smetteloze ondergrond. Alsof ik aan mezelf wil bewijzen: ik heb gefladderd en gezweefd. &nbsp; De meeste foto’s zijn van wegwerpcamera’s. Op de achterkant staat schuin gedrukt een datum, onverbiddelijk. Ik glimlach, voel een tinteling in mijn buik die ergens tussen blijdschap en weemoed in blijft zweven. Mijn gedachten dwalen af naar Johan Huizinga. De faculteit waar ik studeerde is naar hem vernoemd. Een groot gedeelte van de mensen op deze foto’s ontmoette ik daar, tijdens mijn studie geschiedenis. Huizinga bedacht de term historische sensatie, ‘een gevoel van onmiddellijk contact met het verleden’. Een gevoel dat hartstocht voor het verleden stimuleert.



Het is een gevoel dat ik als een deken om me heen wil slaan. Ik wil er helemaal in wentelen als een varken dat in volle overgave rond rolt in een modderbad. Vroeger was het gras groener. De mensen waren leuker, de muziek mooier, de zomer duurde langer. De tijd was toen rijker, dikker, trager. Die plakkerige zoete langzame dagen waarin we eindeloos in de zon zaten. Elke minuut goedgevuld, dik en donzig als dure kussens. En we lachten. Altijd. We lachten altijd. Er was niemand die ons van onze lach kon beroven. We stelden onze lens erop scherp, lieten onze tanden flikkeren in het licht van de flits. Ik sorteer mijn foto’s op datum en plak ze in mijn album. Met een dikke zwarte stift schrijf ik de jaren en dagen erbij. Fotograferen is conserveren. Het vervult de diep gekoesterde wens om vluchtige momenten lang houdbaar te maken. Met een verrukkelijk mechanisch geluid wordt de herinnering stilgezet. Die klik is de klank van weerstand. Het is het geluid van een knop die grip weet te vinden op de tijd. Met mijn foto’s in mijn handen weet ik: gisteren kwam alles goed.



Hoe banger ik ben voor morgen, hoe liever ik naar vroeger kijk. Niet omdat ik echt geloof dat alles toen beter was, maar omdat ik kan zien, haast tastbaar, wat goed en veilig is geweest. Ik geef mezelf een illusie cadeau. De illusie dat ik het verleden kan vasthouden en tegen me aan kan drukken. Dat alles wat ik koester samen te vatten is in een plakboek &#8211; een heel leven bijeengehouden door prittstift en fragiel ogende ringbanden. En dat als ik alles goed genoeg aandruk, het blijft zitten tot in de eeuwigheid.

Ik zit aan onze ronde eettafel. Het blad is rijk bezaaid met foto’s, slordig en ongeordend als de gevallen bladeren in een herfstbos. Tussen de...

Lamin Barrow : Dit is hoe het eruit komt, en als je dat aan kan, ben je cool

Lamin Barrow: Verbannen worden van de plek waar je geboren bent is behoorlijk dehumanizing

Lamin Barrow: naar welk huis moet ik terugkeren?

Lamin Barrow: In mijn poëzie is alles gelaagd

Lamin Barrow: Laat mensen juist een gesprek aangaan

Vijf thema’s in het werk van Lamin Barrow in een gesprek benaderd

Lamin Barrow groeit in hoog tempo uit tot een bekende naam binnen de spoken-wordscene. Hij treedt op als Tha RainX en ik stel hem hier op Vuurland graag in vijf afleveringen voor, waarin we steeds een ander aspect van zijn poëzie bespreken. Vandaag: blackness and queerness.



Aan het einde van ons gesprek hebben we het over blackness en queerness en hoe de wereld tegen black queer artiesten aankijkt. Lamin vertelt hoe hij gezien wil worden en de noodzaak van integriteit van organisaties die zichzelf &#8216;safe spaces&#8217; willen noemen. Want wat betekent het om mensen van gemarginaliseerde groepen een podium te geven om hun strijd te delen? Op welke manier zijn externe verwachtingen en de uitwisseling van energieën belangrijk voor hem?



In dit laatste deel van deze interviewserie vertelt Lamin waarom het belangrijk is om oprecht te zijn en zelfrespect te hebben.







Weet je nog toen Lil Nas X uit de kast kwam en Kevin Hart, een Amerikaanse komiek, hem vroeg waarom hij de behoefte voelde om dat te delen? ‘Waarom is dat nog nodig?’ Daarop verdedigde Lil Nas X zichzelf door te zeggen dat hij wel moest omdat vooral binnen de zwarte gemeenschap queer zijn niet oké is. Vragen waarom hij dat deed is zoiets als zeggen: &#8216;Ik zie geen kleur.’



Met dat in gedachten, en kijkend naar je eigen leven; hoe zie je dat? Ervaar jij dezelfde noodzaak?



Ik erken mijn queerness en mijn blackness, maar ik denk dat ik meer ben dan alleen die twee. Ik ben een mens. Ik beleef het leven. Ik ben een zoon. Ik ben een <a href="https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Celestial">celestial being</a>. Ik wil niet gezien worden als een persoon die alleen geïnteresseerd is in praten over zijn queer of zwarte ervaringen.



Ik ben een dichter. Ik wil hoe dan ook mijn eigen leven leiden, en niet in het nauw gedreven worden vanwege slechts één aspect van mij.



En natuurlijk, mijn queerness en blackness heeft me veel inspiratie gegeven bij wat ik maak. Maar het is niet alles wat ik ben.



En waarom vind je het belangrijk om dat te benadrukken?



Ik denk dat het heel belangrijk is om dat te benadrukken, omdat ik met veel moeite kan zijn wie ik ben. En nu ik mezelf eindelijk langzaam bevrijd van het moeten kiezen van één van deze twee kanten, wil ik niet op die manier worden opgesloten. Ik wil niet het gevoel hebben dat ik ergens thuishoor en niets kan doen dat buiten dat kader valt. Queer zijn betekent niet per se dat ik alleen in queer-ruimtes ben met queer-mensen, en dat ik kunst maak waarbij alleen queer-mensen betrokken zijn.



Ik ben een wereldburger. En ik wil met iedereen kunst maken, ongeacht met wie en waarmee ze zich identificeren. Ik wil niet dat mijn kleur me beperkt in wat ik doe. Of dat mijn queerness me weerhoudt van wat ik doe.



Mee eens man.



You feel that?



I really feel you. Want ik voel persoonlijk soms de druk van organisaties die van mij een bepaald type zwart verwachten. Alsof iemand je alleen maar om je blackness vraagt, of om mijn vrouw-zijn.&nbsp;



Ik schrijf momenteel een nieuw gedicht dat te maken heeft met queer organisaties en zogenaamde queer spaces. Ik zie geen veiligheid in het moeten verzamelen van queer mensen, ze in een ruimte te stoppen en dat dan organisatoren het gevoel hebben dat ze ze een plezier doen. Daar gaat dat gedicht over.



Hetzelfde geldt voor zwarte mensen. Bijvoorbeeld bij situaties rondom Zwarte P***. De organisatoren zullen zwarte mensen vragen om over hun ervaringen te praten voor publiek. En in veel van de gevallen denken ze dat ze je een plezier doen, door een queer dichter of een zwarte persoon op hun podium te laten staan en te praten over hun worstelingen.&nbsp;



En soms gaan mensen nog een stapje verder door te zeggen: ‘Ik wil die specifieke zwarte ervaring, ik wil die specifieke queerervaring op het podium uitgebeeld. Ik wil dat mensen voelen dat ons podium voor iedereen toegankelijk is, bla bla bla…’



Dat is niet mijn plicht &#8211; om jouw podium zichtbaar te maken voor queer mensen en mensen van kleur. Dat moet voortkomen uit je initiatief en hoe je werkt.



Ze geven als het ware een dichter, een queer persoon of een zwart persoon de verantwoordelijkheid om hun organisatie te vertegenwoordigen en om het publiek een vals beeld te geven over hun vertegenwoordiging of hun betrokkenheid met deze gemarginaliseerde groepen. Dat past niet helemaal bij me.



Ik ben boos om veel van die dingen en ik vind veel dingen in zekere zin belachelijk. En ik probeer er in mijn poëzie tegenin te gaan.



Op die manier een verhaal pushen komt dan niet oprecht over.



Dat vind ik ook. Laat mensen juist een gesprek aangaan. Zo kunnen we dingen zeggen als: ‘Dit is wat ik voel als maker.’ En: ‘Ik denk dat dit is wat je als organisator misschien meer voelt.’ Dan kunnen we kijken hoe we onze problemen het beste op tafel leggen en een overeenstemming bereiken vanuit een duidelijk punt dat in het voordeel van ieder van ons is. 



En het hoeft niet zo te zijn dat één persoon of één organisatie de hele leiding neemt en de andere persoon (de kunstenaar) gewoon zijn opdrachten moet doen voor een klein beetje loon en dat is het dan. Juist van daaruit gaat het verder. Daarom ben ik erg precies over wat ik naar buiten breng.



Dit gesprek werkt net zo. Ik wil gewoon niet dat wat ik doe wordt voorgeschreven door het idee van iemand anders over een bepaalde groep of een bepaald ding. Het moet in mijn eigen belang zijn, vooral ook als het mijn naam draagt.



Er is een verantwoordelijkheid. Een verantwoordelijkheid voor jezelf in plaats van voor de checklist van de diversiteitsquota van iemand anders.



Ik vind dat poëzie aanhoren iets is dat je moet verdienen. Het is een andere manier om een deel van jezelf weg te geven. Vaak wijs ik podiumkansen af omdat ik vind dat ze niet in lijn zijn met mijn persona of met mijn energie. Ik ben erg beschermend met mijn energie. Ik wil niet met mijn hele hart energie geven en dan met een leeg gevoel naar huis gaan. Ik wil dat het meer een uitwisseling wordt. En sommige podia verdienen mijn energie, mijn talent, mijn toespraak niet. Want ik houd het liever voor mezelf, dan het weg te geven en me dan leeg te voelen.



Nadenken over die uitwisseling betekent ook erkennen wat je ermee wint.



Ja, natuurlijk is er een gage, maar de gage zorgt er niet per se voor dat je kunt slapen. Het maakt je niet zacht voor jezelf, het zorgt er niet voor dat je jezelf respecteert. En zeker, ik respecteer mezelf en ik hoop dat mensen dat ook doen.



Beoordeel mij vanuit dat perspectief, en niet vanuit hoeveel ik betaald word.



Het laatste deel uit je gedicht Take my silence as liefdadigheid (een gedicht van sprekende stilte) deel één en twee:&nbsp;



’I have come to realize that I am the harvest of a century.



Struggled should be the manifestation of everything that breaks a feminine boy down and build him up into a macho man.’



Kun je daar iets over vertellen?



Well, ik ben een oogst van alles wat ik niet zou moeten zijn. En dit spreekt boekdelen over mijn queerness, en mijn zwarte identiteit.



Dit is ook iets heel cultureels, dat we vrouwelijke jongens moeten breken en ze de mantel van mannelijkheid moeten geven.



Op een bepaalde manier probeerde mijn moeder dat te doen door me dichter bij mijn vader te brengen, zodat ik kon leren om mannelijk met hem te zijn. Ze probeerde daarmee mijn feminine side te doorbreken. Ze keek alleen maar naar mijn vader om me te vormen tot een macho, het ideale beeld van een man. Maar dat ben ik niet.



Ik vind dat mijn persoonlijkheid behoorlijk stralend is en ik wil niet dat het wordt gedimd.&nbsp;







*







This black stains!?



Morning dews abase



These tears they’ll dry themselves



Unlike my blackberries that’ll stay still



This black I own, it stains



Says look into my eyes and see nothing



We will both pick up from where we started&nbsp;



This tongue I own, it’s heavy



Has eyes that see far, but I don’t tell



I keep every chunk of it’s in my bones



What good is it anyway!?



By living I become dust, I starve



Somethings I make peace with,



So I may live



But this beautiful black that I own



Will, it stands in the way of everything I will be!?







*







Website: https://laminbarrow.nl/2021/05/02/this-black-stains/ | Instagram:&nbsp; https://www.instagram.com/tha_rainx/

Lamin Barrow groeit in hoog tempo uit tot een bekende naam binnen de spoken-wordscene. Hij treedt op als Tha RainX en ik stel hem hier...

Onze oude badkamer had een soundtrack. Eerst het klapperen van de deurklink waarmee je de deur met een laag, zuigend geluid uit haar post kon trekken. De harde klik van de schakelaar die ik bediende door een ruk aan een touw rechts van de deur te geven. De afzuiging die aanging met het licht zorgde voor een monotone, zware fluittoon die het moment van betreden afsloot. Als ik dat geluid hoorde bevond ik me in een kubus, een afgesloten ruimte zonder ramen. Het geluid was zo bedwelmend dat het leek alsof de wereld achter de muren stopte. Het benam me de adem. Soms trok ik uit gretigheid naar licht te hard aan het touw van de schakelaar, waardoor het gewichtje onderaan – een bruine plastic ring – met geweld tegen de spiegel en de muur aantikte. Het was altijd zaak zo snel mogelijk een einde te maken aan dit geluid. Ik had het gevoel dat als ik het gezwaai niet zou stoppen, die ring een eigen leven zou gaan leiden. Ik controleerde vaak na het verlaten van de badkamer of het touw stil hing, zodat het niet stiekem in beweging zou blijven in mijn afwezigheid. Zodra ik weer in bed kroop luisterde ik altijd met gespitste oren. Mijn oren zochten dan naar die repeterende tik, dat heldere geluid wat een barst kon slaan in de breekbare stolp waaronder ik mijn gemoedsrust verstopte. Ik had het idee dat de badkamer een geheim voor me had, en keer op keer was ik bang voor de bevestiging van dit vermoeden. Ik had het gevoel dat die ruimte me kon opslokken en dat niemand dat zou merken of horen. Dit gevoel had ik met name ‘s nachts. Voor een slokje water was het afdoende om het touw van de lichtschakelaar stil te hangen en me daarna snel terug naar bed te haasten. Als ik had geluisterd of het touw rustig bleef, kon ik ontspannen. Maar vaak had ik al zo lang wakker gelegen dat een nachtelijk toiletbezoek onvermijdelijk was.



De wc was oud en bevond zich direct naast de douchecabine. Op de stortbak stond luchtverfrisser, lavendel. Nog steeds associeer ik die geur meer met badkamers dan met planten en voelt het soms alsof de paarse bloemen alsof doen. Van tevoren inspecteerde ik altijd de wc. Ik keek argwanend in alle afvoerputjes in de badkamer, omdat ik het idee had dat de duisternis me via die weg kon vinden. De wc was als een afschrikwekkend grote poort naar datgeen de badkamer mogelijk voor me in petto had.



En elke nacht was daar het moment waarin ik heel even zeker wist dat ik gelijk had. Het moment waarop de vermeende onderwereld die zich onder de tegels en diep in de afvoerputjes schuil hield aan mij openbaarde. Het was het moment van doortrekken. Ik zette me schrap, maakte me klaar om te rennen, en drukte. De wc bulderde en kolkte, en in het geraas van naar beneden stortend water door verouderd sanitair hoorde ik de bevestiging van al mijn angsten. Een geluid dat zo hard en gewelddadig door de nacht heen klonk, dat kon niets anders dan iets vreselijks betekenen.

Onze oude badkamer had een soundtrack. Eerst het klapperen van de deurklink waarmee je de deur met een laag, zuigend geluid uit haar post kon...

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze keer een vertaling van ‘Where Roses would not dare to go’.



*



Elke lijn van de Amerikaanse schilder Cy Twombly hield het midden tussen verfstreek en iets dat meer weghad van handschrift. Het werk doet soms denken aan de kantlijnen van een verveelde tiener op school.



Omgekeerd lijken de lijnen die Dickinson als interpunctie gebruikt soms meer op beeldende kunst. Haar manuscripten staan vol strepen die je moeilijk begrijpt, maar makkelijk ervaart.



Tegen het einde van zijn leven schilderde Twombly reeksen gigantische rozen. Hij werkte in verdund acryl, de bloemen druipen van de doeken af. Hij schreef-schilderde dichtregels langs de randen, ook een strofe van Dickinson. Daardoor denk ik bij de rozen die ik in haar gedichten tegenkom nu ook steeds aan die van hem.







Welk Hart zou durven op te gaan Naar waar geen Roos zich waagt, Dus zend ik naar de Vijand eerst Mijn Rode Spieders uit —

Het begin hoeft niet moeilijk te zijn. Ga naar je lokale snackbar en vraag om lege ronde emmers, bijvoorbeeld van mayonaise. Goed schoonmaken. Vraag er ook een deksel bij. Je boort gaatjes in de emmers en daarna maak je laagjes. Een emmer met potgrond of compost. Daar bovenop schuif je een emmer met houtsnippers. Kranten, bladeren, stro. En dan de emmer met het GFT. Appelschillen, wortelrasp, eierschalen en koffieprut. Schuif onder dit geheel één laatste emmer zonder gaatjes. Deze onderste emmer blijft leeg. Want daarin druipt na verloop van tijd het percolaat of de wormenthee, als een donkerbruin cognac. Ik denk aan de tiramisu die mijn vader elk jaar maakt voor kerst. En aan mijn toekomstige wormen, die zich met hun glanzende lijven een weg door mijn laagjes afval eten zoals ik me door lagen lange vingers en mascarpone werk. Dit is de droom: ik wil mijn leven vormgeven als een cirkel. Ik wil een wormenhotel om aan mijn losse eindjes een nieuw begin te knopen. Ik wil mijn afgedankte eten voor hun hongerige monden, hun uitwerpselen als voer voor mijn toekomstige maaltijd. Ik maak een kringetje: links van mij de wormen, rechts van mij een moestuin. Tussen hen in scharrelen wat kippen. En we dansen rond en rond. Ons huis heeft een klein balkon dat we nauwelijks gebruiken. Het is er het hele jaar door koel en vochtig. Op de stenen van de balustrade groeit een dun laagje mos wat je met een beetje fantasie voor een loper van deftig groen fluweel kunt aanzien. Voorlopig heb ik geen moestuin of kippen, maar dit balkon is de perfecte plek voor een wormenhotel. Ik kan het beste tijgerwormen nemen, weet ik van het internet. Dat klinkt stoer en ze zijn dol op ons afval. Ik zie voor me hoe mijn wormen de krakende karkassen van oude bladeren hun hol in zullen sleuren. Hoe ze met hun koppen zullen schudden om het laatste leven uit hun prooi te bewegen. Hoe ze hun tandeloze monden rond de kontjes van mijn pastinaken en meirapen zullen haken. Ik mijmer graag over de kringloop van het leven. Het feit dat alles komt en gaat, ontstaat en vergaat, dat alles bloeit om uiteindelijk, heel gracieus, weer dood te bloeden. In vergane glorie schuilt niet alleen datgene wat was, maar ook datgene wat zomaar weer kan zijn. Toch heb ik nog steeds geen wormenhotel. Niet omdat ik walg van hun blinde, bleke lichamen, of omdat ik bang ben voor de geur van verrotting, of omdat ik medelijden heb met datgene wat de bodem in gaat. Ik heb nog steeds geen wormenhotel omdat mijn fantasie grenst aan een diepe afgrond. Elke droom heeft de potentie om een nachtmerrie te worden. Van elke lus kan met één vileine beweging een los bungelend draad worden gemaakt.



Zie de cirkel maar eens in stand te houden. Zie maar eens een plekje te vinden in de rondedans, in te springen zonder op iemands tenen te gaan staan. Zie maar eens het juiste tempo te bewaren, niet te struikelen, niet de dominosteen te zijn die voortijdig valt en daarmee de hele kring tegen de grond werpt. Ik heb de potentie om wormen te voeden, om kippen te laten scharrelen en groente te laten groeien. Maar ik heb misschien nog meer potentie om de zaden in de grond te verzuipen, de kippen te laten verhongeren en de wormen te vergiftigen. Niet omdat ik dat wil, maar omdat ik niet feilloos ben. Niet volmaakt glad en gebogen, maar grillig en hoekig. &nbsp;

Het begin hoeft niet moeilijk te zijn. Ga naar je lokale snackbar en vraag om lege ronde emmers, bijvoorbeeld van mayonaise. Goed schoonmaken. Vraag er...

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze keer een vertaling van ‘A Letter is a joy of Earth —’.



*



Brieven zijn een Aards geluk — Dat Goden is ontzegd —







Dit gedicht (of fragment) duikt twee keer op, in brieven uit januari 1885. In de ene brief zijn de regels vervat in een langere zin (‘… maar brieven zijn een Aards geluk &#8230;’), in de andere worden ze ingeleid door een retorische vraag:







En wat is Extase anders dan Affectie, en wat is Affectie anders dan de kiem van het kleine Bericht? Brieven zijn een Aards geluk — Dat Goden is ontzegd —



liefs, Emily —







Dickinson heeft bij leven niets gepubliceerd, we hebben alles achteraf moeten samenstellen. Soms, zoals hier, begint ze ineens regelmatige, metrische zinnen te schrijven, begint ze plotseling te dichten.



Haar gedachte doet me denken aan een beschrijving die in de geschiedenis af en toe opduikt, zoals bij kerkvader Augustinus en wetenschapper Galileo: dat God geen denkstappen gebruikt om te redeneren. Hij doorziet alle waarheid in één ogenblik.



Op een soortgelijke manier zou je kunnen zeggen dat God geen brieven nodig heeft om te communiceren. Hij is van alles meteen en onbemiddeld op de hoogte, hij kan iedereen zonder tussenkomst iets zeggen.



Een kenmerk van brieven is het risico dat ze niet op hun bestemming arriveren. Maar wat is het geluk van brieven?



Dat je ze kan verwachten, denk ik. Dankzij het risico dat een brief verloren kan gaan, zorgt de vertraging van brieven ervoor dat we verheugd kunnen wachten: misschien is een brief al onderweg. Zoals losse denkstappen van redeneren iets kunnen maken waarvan je geniet, iets dat meer dan nuttig is.

Soms voelt het alsof ik alleen een hoofd ben. Een hoofd met twee ogen, een stel oren, twee lippen, een neus. Een kin, misschien nog een klein stukje nek, en oké, daaronder soms: tien typende vingers.



Mijn favoriete transportmiddel is de benenwagen. Ik moet me er een beetje voor concentreren, maar dan voel ik wel dat ik ze heb: benen. Ik heb benen. Lange dunne benen met knieschijven die een beetje uitsteken. Knieën die op slot gaan zodra ik ergens stil sta. Ik zak door mijn assen, langzaam. De handrem erop. Ik kom vaak traag op gang, ik kom sneller tot stilstand dan dat ik vaart maak. Toch is het niet zo dat ik snelheid nooit benijd. Ik zou ook wel eens een ander tempo willen vinden, met efficiëntie en elegantie door het leven heen glijden.



Met die wens in mijn achterhoofd heb ik nieuwe onderdelen aangeschaft.



Ik sta bovenaan de trap van het portiek, mijn rugzak gevuld met een paar gloednieuwe rolschaatsen, en voel een overweldigende neiging me vast te klampen. Mijn hand graait en klauwt naar de leuning. Iedere keer als ik bovenaan een trap sta, word ik overrompeld door deze ontgoocheling, als ik me realiseer dat ik me van hoog naar laag moet verplaatsen, bij elke stap een been zeker een kwart seconde in de lucht terwijl de andere knie knikt en ik mijn evenwicht moet bewaren. Het is op die momenten alsof mijn hoofd even vergeten is hoe zij mijn lijf moet besturen. Mijn lijf heeft een hekel aan vallen. Aan van een hoog gebouw vallen. Aan voor iemand vallen. Aan van de trap vallen. Of is het juist mijn hoofd die dit verafschuwt? Het idee dat het lijf door de lucht kan tuimelen. Tegen de grond kan smakken. Het afschrikwekkende, absoluut verlammende idee dat de cockpit alle controle over het voertuig zou kunnen kwijtraken. De macht over het stuur verliezen, zoals men na een ongeluk zou zeggen. Maar om iets te verliezen moet het wel eerst van jou zijn geweest. De benenwagen brengt me naar het park. Eenmaal daar geeft mijn hoofd de taak aan mijn handen om de rolschaatsen onder mijn voeten te binden. Mijn maag protesteert. Mijn knieën knikken verwijtend. Om mijn handen gerust te stellen heb ik ze polsbeschermers laten omdoen. En daarna heb ik de knieën gesust met kniebeschermers. Ik geef mezelf een kneepje in mijn dijen. We kunnen dit, zeg ik tegen mezelf. Ik zal ons beschermen. We zullen voorzichtig zijn en overeind blijven.



Maar de jongen uit de winkel zei dat ik het nooit zou leren als ik niet zou durven vallen.



Ik wist het die eerste keer nog niet. Ik wist niet dat ik me iedere keer zou voelen als bovenaan die trap, wanneer ik mijn wieltjes zou onderbinden. Ik zet me af, stuntelend, voel me als een hert op glad ijs. Dan komt langzaam het ritme. De slagen, de kleine rillingen, de schokjes van de oneffenheden in het wegdek. Ik beweeg me voort op eenhoornkleurige rolschaatsen en het asfalt spint en ronkt als een poes onder mijn roze wielen, elke kiezel een eigen vibratie. Ik voel me ergens tussen euforisch en doodsbang. Maar er is geen leuning om me aan vast te klampen. En terwijl ik voorzichtig naar evenwicht zoek, realiseer ik me dat het tijd is om me te laten vallen.

Soms voelt het alsof ik alleen een hoofd ben. Een hoofd met twee ogen, een stel oren, twee lippen, een neus. Een kin, misschien nog...

Af en toe vertaal ik een gedicht van Emily Dickinson. Hier laat ik een paar van die vertalingen lezen, samen met wat notities. Deze keer een vertaling van ‘Love reckons by itself — alone —’.



*



In de beeldspraak speelt de zon een haast vaste rol, als voorbeeld van wat zich niet laat vergelijken. Manen van een leeuw, een god, een kroon. Telkens is de zon het beeld van iets buitengewoons.



Ook in de filosofie is het beeld onmisbaar. Waarheid wordt ‘aan het licht’ gebracht, of je tast ‘in het duister’. Je moet ‘helder’ denken, je zoekt een ‘verklaring’. Om te begrijpen wat we doen wanneer we denken, gebruiken we zonverlichte beelden. (Hebben we daarmee de zon zelf niet ondenkbaar gemaakt?)



Er zit iets tegenstrijdigs in, het voorbeeld te zijn van al het unieke. ‘Liefde is zo uniek als de zon’ – die vergelijking ontkent zichzelf.



Dickinson is tactisch. Ze vergelijkt de liefde nergens direct met de zon, ze plaatst hen naast elkaar. Naar welk van de beelden haar laatste regel verwijst blijft in het midden hangen. De regel spreekt zichzelf bijna tegen; slaat hij op beide beelden tegelijk, dan ontstaat er een gelijkenis. Voordat dat gebeuren kan trekt de dichter zich terug.



Aristoteles noemde metaforen leerzame vergissingen; Dickinson laat de vergissing aan de lezer. Alsof je voor een ogenblik de zon ziet zonder te worden verblind.







Liefde meet — haar maat — alleen — “Zo groot als Ik” — verklaar de Zon Aan Wie nooit voelde hoe ze schijnt — Ze is alleen zichzelf gelijk —







(‘Alleen zichzelf gelijk’ – dat was ooit de betekenis van weergaloos.)

“Zo groot als Ik”

Mijn vriend en ik doen de afwas. Hij wast, ik droog. Op het keukenblad staat een berg met vaat en een klein ijzeren drooghekje waarin een glas vol druppend bestek, drie diepe borden en twee theekopjes op me staan te wachten. Ik open de meest linkse lade en zet het glas vol bestek voor me op het aanrecht. Met een glijdende beweging druk ik mijn theedoek langs de dunschiller. Daarna dep ik de vorken, de messen en de lepels. Als ik terugkom bij het droogrek, is de voorraad aangevuld met een rij kleine, rijkelijk versierde soepkommen. Mijn vriend en ik zijn samen een afwasapparaat. Onze lichamen naast elkaar, onze handen geroutineerd. Onze gesprekken als het stromende water, onze woorden bubbelend als sop. En onderin mijn buik het lage tevreden gezoem van de machine die op dreef is. Alles gaat goed. Ik heb de diepe borden afgedroogd. Die moeten in de meest rechtse kast boven de gootsteen, waar mijn vriend voor staat. Zoals zo vaak leg ik voorzichtig mijn vlakke hand op zijn haar en duw hem tien centimeter naar beneden, zodat ik de kast kan openen zonder zijn hoofd te raken. &nbsp; Ik zie het haarscherp voor me. Het diepe bord, zwaar en glanzend, dat met een klap op zijn achterhoofd valt. Het witte porselein dat op zijn schedel in twee stukken breekt, de schedel die door de klap in nog veel meer stukjes barst. Bloed in het water, bloed op de kast. De zeepbellen koortsig rood. Mijn vriend tussen de scherven op de grond, een diepe, kolkende krater in de lieve kruin die ik zojuist nog met extra zorg onder de kast heb gemaand. Mijn maag draait zich om en met een luid geklingel gooi ik het bord op de stapel in de kast. Mijn vriend kijkt wat verstoord op, lijkt zich af te vragen waarom ik met ons servies aan het smijten ben. Ik zeg niks, terwijl ik met trillende handen de soepkommen afdroog. De soepkommen die eveneens in de kast boven de gootsteen moeten. De soepkommen die ook op zijn hoofd kunnen vallen. De soepkommen die nu zeker weten op zijn hoofd gaan vallen, omdat ik heel realistisch voor me heb gezien hoe die soepkommen op zijn hoofd gaan vallen. De soepkommen die gaan vallen omdát ik nadenk over hoe ze vallen. Ik probeer niet te denken aan vallende keukenobjecten die mijn vriend een schedelbreuk kunnen geven. Maar hoe harder ik ertegen vecht, hoe verder mijn fantasie lijkt uit te dijen. Ik sla met geweld de mentale deur dicht, maar de beelden gutsen door alle spleten en kieren. Soepkommen, slakommen, koekenpannen, ovenschalen. De kast braakt onze volledige keukeninventaris uit, een oneindige stroom zware objecten die zo dik en dicht is dat ik mijn vriend niet eens meer kan zien. Ik sta naast mijn vriend met in mijn handen een vrolijk versierd soepkommetje. Op de bodem is een kleine uil afgebeeld, die langzaam tevoorschijn komt vanonder het sop. We hebben er een hele serie van. In het kommetje waarin de handzeep ligt, prijkt een walrus. Ik zeg mijn vriend: ‘Pas op je hoofd.’ Hij geeft me een kus. &nbsp;

Mijn vriend en ik doen de afwas. Hij wast, ik droog. Op het keukenblad staat een berg met vaat en een klein ijzeren drooghekje waarin...

Eerste ritueel

Tweede ritueel

Derde ritueel

Vierde ritueel

Vijfde ritueel

Vijf rituelen voor onze schaduwkanten

Voor dat wat ongezien blijft/repressed&nbsp;is.







‘Until you make the unconscious conscious, it will direct your life and you will call it fate.’ ―&nbsp;C.G. Jung







Onze ziel is een lichtgevende figuur (&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;) die al meerdere keren op deze wereld was en nog vaker gaat terugkeren. Het doel? De blokken in de daarvoor bestemde vakjes stoppen.&nbsp; Niet de bomen snoeien, niet de bladeren bij elkaar harken. Niet de bijen wegjagen.



//////////////////////////////////////////////////////////////////



We komen in contact met dat wat we onderdrukt hebben. We kloppen de kussens op, zetten thee, smeren twee boterhammen&nbsp; met roomboter, leggen onze duistere kanten&nbsp; onder zijden lakens. Dekken ze toe (&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;).



//////////////////////////////////////////////////////////////////



Shadow work involves getting in touch with the parts of yourself that you&#8217;ve repressed — or what many might refer to as their &#8220;dark side&#8221;.



(&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;)(&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;)(&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;)(&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;)(&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;)



Welke emotie probeer je te vermijden en waarom? Wat zijn jouw privileges en welke daarvan neem je voor lief? Wat is de belangrijkste belofte die je aan jezelf hebt gedaan en daarna hebt gebroken? Wat is jouw slechtste eigenschap? Waarom bestempel je deze eigenschap als ‘slecht’?&nbsp; Hoe zou je leven eruitzien als je echt van jezelf zou houden? Waarom hou je niet van jezelf?



//////////////////////////////////////////////////////////////////



Vogels, vlinder, cocons, zijdedraden, apparatenmoeders, verenig een laatste keer. Leg hoofden te ruste (&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;). Ching ching ching goes the money tree (¥)(€)(£)($)(¥)(€)(£)($)(¥)(€)(£)($)(¥)(€)(£)($)(¥)(€)(£)($). Eet boterhammen met roomboter, kauw op de taai geworden korsten (&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;).

Voor dat wat ongezien blijft/repressed&nbsp;is. ‘Until you make the unconscious conscious, it will direct your life and you will call it fate.’―&nbsp;C.G. Jung Onze ziel...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Edward van de Vendel, Iduna Paalman, Thijs Joores
Website	Laurens Besselsen

Menu

Social

Contact

Credits