Gabriel García Márquez

William Somerset Maugham

Saki  / Hector Hugh Munro

Herbert Ernest Bates

H.G. Wells

Vijf klassieke korte verhalen naar het moderne herschreven

Omdat ik niet zo getalenteerd of intelligent ben als klassieke schrijvers, vind ik het in mijn vrije tijd leuk – en leerzaam – om op...

Omdat ik niet zo getalenteerd of intelligent ben als de reuzen in de literaire geschiedenis, vind ik het in mijn vrije tijd leuk – en...

Omdat ik niet zo getalenteerd of intelligent ben als de reuzen in de literaire geschiedenis, vind ik het in mijn vrije tijd leuk – en leerzaam – om op hun schouders te staan door korte verhalen te herschrijven naar moderne versies. Daarbij stel ik vragen: hoe zouden zij omgegaan zijn met digitalisering? Welke woorden hadden ze juist wel, of juist niet, durven schrijven? Welke beeldspraak kan écht niet meer, welke karaktertrekken zijn nog steeds pijnlijk relevant? Wat is zeitgeist, wat is de menselijke natuur zelf? In deze reeks vraag ik aandacht voor het korte verhaal van vroeger en hoop ik een conversatie te voeren over wat tijdelijk en wat tijdloos is.



&#8212;



Tea



In het korte verhaal Tea van Saki (H.H. Munro, 1870) wordt de jonge James Cushat Prinkly door zijn omgeving gemaand om, na jaren van losbandigheid, te gaan trouwen. Hij heeft recent een aardige erfenis gehad, hij is al lang geen achttien meer en zijn familie vindt dat hij eens wat serieuzer mag worden. En hoewel hij niet negatief staat tegenover het getrouwde leven, vindt hij de theeceremonies waar vrouwen (in die tijd) prat op gingen verschrikkelijk. Hij moet er niet aan denken! Hierdoor slaat hij het advies van zijn omgeving in de wind en maakt hij een abrupte, eigen keuze.



In mijn versie wilde ik de originele verhaallijn vasthouden, maar qua stijl, woordkeuze en karakters linken aan de problemen waar millennials en GenZ’er tegenaan lopen: de huizenprijzen, de opkomst van het tweeverdienersinkomen, de verminderde waarde die we hechten aan familie. Ook wilde ik de oude stijl ombuigen naar een snellere, kortere stijl die past bij de hedendaagse studentencultuur, waar gemakzucht, individualisme en comfort t.o.v. ongemak de boventoon voeren.



Lees het originele verhaal: <a href="https://americanliterature.com/author/hh-munro-saki/short-story/tea">Klik hier!</a>



&#8212;



Lucas slaat een traptrede over



Nee, Lucas was niet tegen een relatie, per se. Hij geloofde dat hij er mettertijd eentje zou krijgen, zodra de tijd rijp was voor zaken als ‘belastingvoordeel’ of ‘nationale hypotheekgarantie’. Maar vooralsnog, als het op vrouwen aankwam, had hij vooral oog voor het meervoud in plaats van het enkelvoud. Hij had het er zijn hele studie druk mee: zoenen in de kroeg, ghosting na het ontbijt. En dat was toch prima? Als je het sec bekeek, was hij eigenlijk de laatste die vrouwen ongelijk behandelde: voor hem waren ze allemaal voor één nacht. Was het wereldvreemd om te genieten van een boswandeling, zonder de behoefte om een boom in eigen tuin te planten?



Zijn clubgenoten vonden hem maar vermoeiend. Toegegeven, zij hadden de eerste twee, drie studiejaren ook losbandig geleefd. Maar, gast, luister, zij verloren de wilde haren op tijd en hadden stuk voor stuk toekomstbestendige relaties. Lucas was volgens hen ‘blijven hangen’. Waar hij eerder werd bejubeld, werd hij nu vooral geplaagd; achter zijn rug om werd hij beticht van onvolwassenheid, bindingsangst en &#8211; in het ergste geval &#8211; slappe was.



Zijn moeder was het daar roerend mee eens. Sinds zijn vader was overleden, had hij zijn wezenpensioen enkel ingezet voor die studentenonzin. Ze vond het nu tijd om volwassen te worden. Hij had zijn lol gehad. Hij moest eens een vrouw gaan vinden. En eerlijk is eerlijk, lag de start van de carrière niet op dezelfde traptrede als een serieuze relatie? Ze zei het omdat ze van hem hield, Lucas. Kleinkinderen, dat wilde ze, en wel voor het te laat was.



En Lucas, die net vorige week zijn masterscriptie had ingeleverd, kon de toekomst niet ontkennen. Stel dat hij nog eens een huis wilde kopen. Een hypotheek in je eentje? Uitgesloten. Voor een modaal toekomstperspectief was een relatie nodig, dat gaf hij toe. Het leven van een alleenstaande in Nederland was gewoonweg niet te betalen. Straks werd hij geconfronteerd met lage schalen, marktconforme salarissen en het budget van een pas afgestudeerde. Waar zijn clubgenoten konden doorstromen naar grotere en mooiere huizen, een auto konden betalen of, hij durfde het woord bijna niet uit te spreken, sparen, zat Lucas nog steeds in dezelfde studentenkamer. Het leven was met twee gewoon gemakkelijker dan met één &#8211; economisch gezien.



Omdat hij niet onverschillig was over de mening van anderen &#8211; en bang voor de toekomst &#8211; gaf Lucas schoorvoetend toe. Hij wilde het best proberen. Maar met wie dan? De vrouwen zagen hem als tijdverdrijf. Een bijrol, geen hoofdpersoon. Lucas had altijd gedacht: als hij het écht wilde, kon hij gewoon stoppen. Maar nu leek dit toch lastiger. Waar moest hij een leuke vrouw vandaan halen? Toen hij dit op een donderdagavond bij de jaarclub op tafel gooide, werd er gelachen. ‘Serieus, jongens,’ zei Lucas. ‘Toe nou even.’   ‘Fleurtje,’ riep iemand. ‘Sowieso Fleur.’ De rest klapte instemmend. Iemand sloeg met vlakke op de bijzettafel. Ze riepen: goeie!, there we go! en dattissem! Anne-Fleur Kaassmaeker? Van de vrouwenvereniging, waar hij één keer een nummertje mee had gehad? Hij herinnerde zich vooral haar luide lach. ‘Juist mooi,’ riep de één. ‘De band is er al.’ En een ander zei: ‘Doet zij ook niet econometrie? Heb je gelijk wat om over te praten.’ De club was het erover eens dat Lucas daar eens werk van moest maken.



Tja, waarom niet? Anne-Fleur stond cum laude en haar vader werkte als senior bij een accountancykantoor. Vanuit economisch oogpunt &#8211; en dat was toch het belangrijkste? &#8211; was Anne-Fleur een verzekering. Als hij haar tegenkwam bij colleges, of toevallig naast haar zat, rook ze best lekker. Zijn moeder vond haar vast geweldig &#8211; Anne-Fleur kwam ook uit Bloemendaal. Zijn jaarclub zei dat ze samen goede banter hadden en dat ze hem wat broodnodig tegengas gaf. Ze zat bij de vrouwenvereniging, in een jaarclub niet heel anders dan de zijne, ze deden dezelfde studie en hadden dezelfde achtergrond. Hun werelden lagen zo dichtbij dat ze constant tegen elkaar aan schurkten.&nbsp; ‘Goed,’ gaf Lucas toe, ‘Anne-Fleur.’ De jongens sloegen op hun knieën en beloofden hem te helpen. That’s what friends are for, gozer.



Terwijl de jongens hen in de daaropvolgende weken koppelden, wende Lucas geleidelijk aan het idee van een relatie. Hij kreeg er zin in: matchende truien, weekboodschappen, huishoudboekjes en &#8211; uiteindelijk &#8211; een dubbel inkomen. Hij verlangde naar het gemakkelijke, het duidelijke, het simpele. Eigenlijk was de buit al binnen. Lucas moest alleen nog de eerste stap zetten. Altijd zo’n heikel punt: hij moest haar nog mee op date vragen. Maar dat was een kleinigheid. Toch?



Daarom liep Lucas, op een zaterdagmiddag, zelfvoldaan richting de westkant van de stad, langs de zonnende stelletjes in het plantsoen, met de wetenschap dat hij iets als een uitgesteld huishoudelijk klusje ging klaren. Hij kon het na vandaag van tafel vegen. Een vrouw op date vragen &#8211; met de eerlijke intentie van een relatie &#8211; was ongemakkelijk. Zoiets schoof hij gebruikelijk zo ver mogelijk naar voren. Het lag meer in zijn aard om overal met een bocht omheen te lopen. Maar die tijd was voorbij: hij zette een stap richting volwassenheid. Na vandaag kwam er een einde aan zijn luizenleven.



Zijn overpeinzingen werden verstoord toen hij ruw tegen een schouder stootte. Deze schouder hoorde bij een lange, beenderige jongen in een lullig, tot de nek geknoopt overhemd vol mintgroene kokosnootjes en een kaki zeven-achtstebroek. Na een kort&nbsp; gewapper met armen en wenkbrauwen om duidelijk te maken wie er nou tegen wie aan was gelopen, beende de jongen geërgerd verder. Lucas keek hem fronsend na. Nog geen tien meter verder zag hij hem op een picknickkleed ploffen, bij een meid in een verschrikkelijk gezellig jurkje. Ze veerde op; omhelsde hem een tikkeltje geforceerd; hij kuste haar op de wang, probeerde de andere wang, maar dat mislukte; zij ging zitten, hij volgde; de jongen verschoof driemaal zijn kont op het gras om de juiste houding te vinden. Hij koos voor één hand achter zijn rug en de andere stijfjes op zijn knie.



Bàh, daten. Lucas begreep niet wat daar het plezierige randje aan was. Geheel vrijwillig zaten dagelijks duizenden mensen stijfjes tegenover elkaar als mannequins in een woonboulevard. De stiltes, het aftasten, stijve lachjes, small talk over hobby’s, werk en studierichting, proberen te manoeuvreren naar overeenkomsten, die eeuwige onzekerheid, wat denkt de ander, vindt zij mij, vind ik haar? Nee, daten, daar werd hij verschrikkelijk moe van.



Waarom kon men het ongemak niet gewoon overslaan? Snel de knoop doorhakken en, gebaseerd op leeftijd, sekse, inkomen en aantrekkingskracht, linea recta het bootje instappen. Iemand zou daar eens een applicatie voor moeten ontwikkelen. Dan kon hij, alsof het een boterham was, de harde korsten laten liggen en eten wat hij wel lustte. Samen op de bank, een gemakkelijke film. Zij in joggingbroek, hij in sweater, terwijl de bezorger met twee stomende pizza’s aankwam.&nbsp;



Hij dacht aan Anne-Fleur. Als hij haar nu mee uit vroeg, moest hij dan ook gaan picknicken? Opeens zag hij het voor zich. Hij, in datzelfde overhemd, de boord knellend om zijn nek, een stijve onderrug van het zitten in een onhandige houding, het wegwerpbestek, de goedkope huismerkwijn en bruschetta, waarvan de tomaat op zijn broek knoeide. Hij zag Anne-Fleur in dat gezellige jurkje tegenover hem luid lachend een lok achter haar oor vegen en een spervuur aan vragen op hem afvuren. Waar heb jij zin in? Wat heb jij meegenomen? O, broodjes beenham &#8211; écht? Zalmrolletjes in tortilla? Je bent dus geen vegetariër? Eet je nog steeds gluten? Wat doe je naast de studie, wat is je side-hussle? Sport, of heb je een kleine business? Wat zijn je hobby’s &#8211; die heb je toch wel?&nbsp;



Aan het einde van de lange straat zag hij het Wiebengacomplex, en, vier huizen verder, studentenhuis ‘Hell’s Kitchen’. Anne-Fleur woonde daar met acht anderen. Was hij hier wel klaar voor? Was er écht geen manier waarop hij deze traptrede over kon slaan?



Hij passeerde de voordeur van Renske Buursma, de dochter van de oom van de zwager van zijn nichtje &#8211; maar geen familie &#8211; die hij toevallig kende van een bruiloft, waar hij toen aardig met haar had gebabbeld over het post-studerende leven; met name over vastzitten in de telecommunicatie. Ze had het bruidspaar een zelfgebreid fantasiedier cadeau gedaan, waar ze een klein handeltje in had. De knuffels waren van hoge kwaliteit en hadden zo in een winkel gekund &#8211; ware het niet dat grote bedrijven soortgelijke knuffels uit de derde wereld verscheepten. Pure economie. Maar, ook al waren haar opbrengsten omgerekend onder het minimumloon, deed ze het niet slecht. Ze had een klein huisje, een lapjeskat en goed gevulde theedoos. Dat mocht hij wel: Renske had nooit rimpels in haar voorhoofd en kon overal om lachen.&nbsp;



&nbsp;Kon hij haar niet even op gaan zoeken? Nee, een half uurtje meer of minder maakte voor het ja-nee-woord van Anne-Fleur niets uit. De liefde liet zich niet haasten. Hij kon het prima uitstellen. En misschien, zo dacht hij, zou zijn latere komst ervoor zorgen dat Anne-Fleur al een biertje achter de kiezen had. Alcohol smeerde gesprekken als olie op kogellagers.



Na een wat verbaasde begroeting verwelkomde Renske hem in een vertrek dat dienst deed als hal, woonkamer, keuken, trappenhuis, wastafel en werkkamer, waarbij alles door elkaar stond; de bollen wol lagen naast het oude televisietoestel, er staken twee naalden in de stoffen armleuning van de bank, de eettafel stond tegen de wenteltrap naar de vide met platliggend matras gedrukt, naast de wasbak van de keuken stond het bekertje met haar tandenborstel. Maar afgezien van dat was het er best comfortabel: het televisietoestel en de bank stonden zo gedraaid dat je perfect met z’n tweeën een film kon kijken.&nbsp;



‘Ik wilde net pizza bestellen,’ zei ze met haar telefoon in de hand. ‘Dus ik heb er eentje bij besteld. Champignon, daar houdt iedereen van. Straks trek ik een blikje olijven open. Als je iets wilt drinken, staan de kopjes in de kast en je weet de koelkast wel te vinden.’



Ze gaf geen blijk van twijfel en praatte met het soort gemak van een vrouw in haar eigen omgeving. Toen de pizzadozen op schoot lagen, knipte ze de pizza door met een schaar. Ze zette het blikje olijven met de vork ernaast. ‘Help yourself.’ Al smakkend keek Lucas naar de film die toch al op stond. Hij zat te genieten: de geknipte pizza, de stilte zonder vragen, het gemak van haar joggingbroek &#8211; en dat hij geen film, pizza of toppings hoefde te kiezen. ‘Waarom stond je eigenlijk zo opeens op de stoep?’ vroeg Renske, nadat ze de pizzadozen op de grond hadden gegooid. ‘O, ik weet het al &#8211; niets zeggen &#8211; het is bijna moederdag, en je hebt een cadeau nodig. Aardig dat je speciaal langs komt, maar dat had je ook gewoon kunnen appen. Geen probleem, dat kan volgende week wel. Noem maar waar ze van houdt, nijlgiraffe, pijlstaartkonijn? De neuseekhoorns zijn uitverkocht, maar daarvoor trek ik met liefde een sprintje.’



‘Wie had het over moederdag?’ zei Lucas. ‘Ik vroeg me gewoon ineens af hoe het met je was. Maar nu we hier zo zitten, denk ik aan hele andere dingen. Als je moederdag een seconde vergeet, dan vertel ik je wat het is.’



De daaropvolgende donderdag bij zijn jaarclub kwam Lucas aanzetten met een fles sterke drank en belangrijk nieuws.



‘Gasten, ik heb een rela,’ zei hij smalend. De jaarclub reageerde in mix van gejuich en hoongelach.&nbsp; ‘Eindelijk! Is het gelukt? Met Anne-Fleur?’ ‘Zeker weten dat het gelukt is,’ zei Lucas.&nbsp; ‘Hadden we het niet voorspeld? H-de-p, man!’ joelden ze. Lucas maande de jaarclub tot stilte. ‘Een voorspelling, mijn reet! Maar goed, als jullie me twee weken geleden hadden verteld dat ik met Renske Buursma op stok zou zitten, had ik het ook niet geloofd.’



Hoewel de abrupte wending geen enkele logica bevatte, stelde niemand vragen. Zijn clubgenoten vonden het maar niks, maar tenminste hielden ze op hem te plagen. Zijn moeder was al lang blij dat hij eindelijk wat volwassen was. Het was natuurlijk moeilijk om enthousiasme te voelen voor een vreemde wisseling van potentiële partners zoals die van Anne-Fleur naar Renske, maar, hè, zo stootte iedereen elkaar aan, over smaak viel niet te twisten.



Lucas was in ieder geval dolblij dat hij de traptrede daten over had weten te slaan. Hij was ze uiteindelijk toch allemaal te slim af geweest, dacht hij, en zo bleek maar weer, dat hij het altijd al bij het rechte eind had gehad.Op een septemberavond van hetzelfde jaar, pas een maand in de ‘relatie’, hoopte Lucas zoals gewoonlijk op twee lege pizzadozen, een gemakkelijke film en joggingbroeken, maar verraste Renske hem met een jurkje dat bij uitstek gezellig genoemd kon worden, een stijve, trillende glimlach en de vraag of ze niet eens moesten beginnen met écht daten &#8211; waarna ze hem prompt&nbsp; bestookte met vragen: waar wilde hij gaan eten, konden ze eens uit dansen gaan, of, nou ja, elkaar wat beter leren kennen. Waar hou je van? Van Mexicaans, Thais of juist Grieks? Heb je zin in een biertje, of in een cocktail, of drink je niet &#8211; dat is natuurlijk ook oké? Zeg, heb je niet een leuk overhemd thuis liggen? Een nette broek, dan? Wist je trouwens dat ik vegetariër ben? O &#8211; eet je nog steeds gluten?

Omdat ik niet zo getalenteerd of intelligent ben als de reuzen in de literaire geschiedenis, vind ik het in mijn vrije tijd leuk &#8211; en leerzaam &#8211; om op hun schouders te staan door korte verhalen te herschrijven naar moderne versies. Daarbij stel ik vragen: hoe zouden zij omgegaan zijn met digitalisering? Welke woorden hadden ze juist wel, of juist niet, durven schrijven? Welke beeldspraak kan écht niet meer, welke karaktertrekken zijn nog steeds pijnlijk relevant? Wat is zeitgeist, wat is de menselijke natuur zelf? In deze reeks vraag ik aandacht voor het korte verhaal van vroeger en hoop ik een conversatie te voeren over wat tijdelijk en wat tijdloos is.



&#8212;



 A Very Old Man with Enormous Wings



Op een stormachtige dag stort er een engel ter aarde, schrijft Gabriel García Márquez (1927). Pelagio, de vader van een ziek kind, vindt de engel in zijn achtertuin en sluit hem op in het kippenhok. Binnen no-time weet het hele dorp ervan en komt de plaatselijke kerkvader een oordeel vellen over of de engel wel voldoet aan de eisen van de katholieke kerk. Dit duurt en duurt, en de engel verliest langzaam al zijn veren. Uiteindelijk, na veel kopzorgen, vliegt het wezen uit zichzelf en zonder hulp weg. Het verhaal schildert een beeld over de mens: hoe die zijn eigen verhalen verkiest boven het objectieve &#8211; en dat zelfs afwijst, als de natuur niet voldoet aan onze ideeën.



Het idee van een mythologisch wezen dat opeens ter aarde stort is bizar &#8211; net als Márquez’ vileine humor en satire &#8211; en meeslepend. Dat wilde ik graag vasthouden. Maar waar het originele verhaal een steek is naar de katholieke kerk, wilde ik klimaatverandering, plastic soup en de politiek aangrijpen. Hoe zou dit wezen tegenwoordig bekend worden?



Lees het originele verhaal hier: <a href="https://www.ndsu.edu/pubweb/~cinichol/CreativeWriting/323/MarquezManwithWings.htm" data-type="link" data-id="https://www.ndsu.edu/pubweb/~cinichol/CreativeWriting/323/MarquezManwithWings.htm">Klik hier!</a>



&#8212;



Vissenstaartsoep



Na het derde potje monopoly zei Eline dat ze ‘gewoon naar Frankrijk hadden moeten gaan’. Hun dochter, op de bank zuchtend vastgeplakt aan haar telefoon, zei dat ze naar huis wilde, papa. Teun stond op, pakte zijn regenjas en sloeg de deur van het huisje achter hem dicht. Ja, hij wist het ook wel. De vakantie in Vlissingen viel in het water. Niets was als geadverteerd: de douchekraan lekte luid in de badkuip, het strand lag vol zwerfafval en het huisje rook naar blauwe kaas. Hij had er ook de pest in; liever was hij op roadtrip door Amerika gegaan &#8211; zijn jongensdroom &#8211; maar daar was nu eenmaal geen geld voor. Mokkend liep hij over het zeiknatte Nollestrand. Toen hij naar de zee keek, verlichtte een bliksemflits in de verte een silhouet een paar meter van de waterlijn. Een aangespoelde zeehond? Met knarsende hardloopschoenen rende hij naar beneden. Hij vergat plotsklaps zijn zorgen: op het zand lag een oud vrouwtje, met een vissenstaart in plaats van benen, gorgelend naar adem happend vanwege het sixpackhoudertje om haar keel.



Met zijn regenjas over zijn telefoon stuurde hij een foto naar zijn vrouw. Zij reageerde met een reeks vraag- en uitroeptekens. Vijf minuten later stond de familie op het natte strand. De oude vrouw lag erbij als een aangespoelde zeekoe, met vetrollen en gele tanden. Haar enorme borsten werden bij elkaar gehouden door vissersdraad en kampeerservies. Haar staart was slijmerig van het aangekoekte zeewier. Er zaten zuigende kieuwen op de plaats van haar ribben. Ze produceerde allerlei borrelende geluiden &#8211; krachttermen, dacht de familie, in een taal waar ze kop noch staart van konden maken. Toch leek ze van de heupen omhoog op een vrouw uit een volkswijk: een lubberende buik en een kortpittig kapsel. Eline, die haar nauwelijks aan durfde te kijken, stelde voor het plastic om haar nek weg te snijden. Nadat Teun terugkwam met een broodmes, was de opzichter van het terrein verschenen. Hij zei dat ze haar het beste konden laten liggen &#8211; om er geen heisa van te maken. Maar dat was te laat: nog voor Teun iets kon doen, zag hij zijn dochter, de monopolydoos boven haar kapsel tegen de regen, met uitgestrekte arm een livevideo opnemen. ‘Look what my dad found at the beach. It’s ugly!’ zei de robotstem hakkelend. Op de achtergrond zong een zangeres oh no no no.



De volgende dag wist heel Vlissingen van de zeemeermin. De video van de dochter was binnen een paar uur viraal gegaan. Tegen de wijsheid van de opzichter hadden ze niet alleen het sixpackhoudertje verwijderd, maar ook de vrouw naar het huisje gesleept en het bad vol laten lopen. Terwijl haar kieuwen het water lieten borrelen, hield Teun op de wc-klep de wacht met de broodrooster in zijn handen, klaar om die bij de minste beweging in het water te gooien. Eline stond in de deuropening haar tanden te poetsen. Wat moesten ze nu? Ze besloten de dag daarop Pieterburen te bellen. Of het Dolfinarium. Maar nog voordat ze voor wat croissantjes naar de supermarkt konden, zagen ze dat zo’n twintig mensen op bierkratjes aan de zijkant van het huisje stonden en op het badkamerraam tikten als op het glas van een aquarium.



De dierenbescherming verscheen voor het einde van de middag. Honderdduizend mensen hadden het filmpje bekeken en het was duizenden keren gedeeld. Allerlei instanties waren getagd in de reacties. Tegen de tijd dat de witte bestelbus van de beschermers op kwam dagen, was de meute al uitgegroeid tot boven de honderd: ramptoeristen, influencers met cameraploegen, spirituele dierenfluisteraars, eindtijdpredikers, leden van de Nederlandse afvaardiging van Scientology, een kung-fu-leraar met zijn volgelingen en, natúúrlijk, Jehova’s Getuigen, die de gelegenheid gebruikten om De Wachttoren uit te delen. Dierenactivisten maakten ter plekke borden en spandoeken en riepen dat de zeemeermin teruggeplaatst moest worden. Een stel boeren had het op zich genomen om die links-radicalen met verse haring te bekogelen. Een verslaggever kwam informeren of de zeemeermin iets merkte van de opwarming van de aarde. Een enkeling schreeuwde dat ze ‘terug moest naar haar eigen zee’.&nbsp;



In de deuropening van de badkamer, kijkend naar de monsterlijke verschijning, ijkte Rutger Hamstra, het gemeenteraadslid van Vlissingen, zijn kansen, nu er opeens een aquatische volksvrouw in een badkuip lag en je er verdomd op kon zeggen dat de oppositie ging roepen dat er intelligent leven in de zee zat. Zou dit geen enorme problemen opleveren voor de visserij, of laat staan, zijn eigen vissersbedrijf? De linkse partijen zouden deze gekte zo aangrijpen om allerlei reguleringen op de visvangst te drukken. Hij keek lang naar de obese bejaarde met slijmerige schubben, die hem het meeste aan een tandbaars deed denken. Haar vettige achterhoofd plakte aan de badrand, haar lobbige staart was te breed voor de badkuip. Het hele huis stonk naar rotte tonijn. Hij schraapte zijn keel, maar wist een paar tellen niets te zeggen. De commotie vreemd, keek het oude vrouwtje de gemeentebestuurder aan, irissen in vissenogen als gebakken eieren en brabbeltaal voortbrengend, dat iets weg had van Afrikaanse kliktaal, het borrelen van een doorluchte radiator en een zuurstofpomp in een aquarium. De gemeentebestuurder, een trotse polyglot, probeerde wat Deens, maar dat verstond de zeemeermin niet. Wetende welke problemen hem boven het hoofd hingen &#8211; en aardig wat peentjes zwetend &#8211; verklaarde hij aan de menigte buiten dat het ging om een guerrilla-kunstactie. Geen paniek, riep hij, het zou niet lang duren voordat de actie geclaimd werd door een klimaatorganisatie. Toegegeven, ze werden steeds slimmer, maar meer dan een awareness-campagne was het niet. Hij prees het idealisme, sprak van symboolpolitiek en sloot af met het onderstrepen van zijn eigen partijagenda. Daarna verliet hij zo vlug als hij kon de voortuin. Hij stuurde in de auto een smekende e-mail naar de landelijke fractie: dat ze met spoed cultuurbeweging uit de hoed moesten toveren.



Zijn toespraak viel op dove oren. De TikTok-video bleef bovenaan de hitlijsten en was onderhand ook op de NOS en NU.nl-websites te vinden, was voorpaginanieuws op Reddit en stond op Youtube. Op Dumpert schreeuwde men moord en brand. Al met al was er veel heisa, maar wreef de opzichter van het vakantiepark zich in de handen. Hij had nog nooit zoveel huisjes verhuurd. En het leek niet te stoppen. Er waren foodtrucks verschenen voor verse falafel, Vlaamse frieten op de huid, kibbeling en vegan teppanyaki. Er was een man met een koffiebar op een bakfiets aan komen rijden. Het was zelfs zo druk, dat de gemeente Dixie-toiletten en hekwerk installeerde om alles binnen de perken te houden. Het was op dit moment dat Eline, haar vakantiegevoel volledig geruïneerd, op het briljante idee kwam om donaties te vragen voor het, zojuist bedachte, zeemeerminnenfonds.



Er ontstond een Woodstock-achtig festival op het terrein. Er werden grote stellages van zwerfplastic gebouwd, er werden tussen gehuurde huisjes tentjes opgezet, mensen liepen rond in kostuums, kunstenaars vanuit alle hoeken kwamen aanzetten met klei, verf en installaties, dichters spraken in strandtenten, de ene bij kaarslicht, de ander met spoken word, over klimaatverandering. Op een projectiescherm werden documentaires als Seaspiracy en My Octopus Teacher vertoond. Natuuractivisten klommen op huizen, gooiden gekleurde rookbommen, klonken zich aan bomen vast, zongen vissen is moord! en voorbij de duinen lag het schip van Greenpeace voor anker. Ook de spirituele brigade groeide in aantal: er was een vrouw die zei dat ze onderwater was geboren; een man die I Ching met visgraten deed; een astroloog die gespecialiseerd was in het sterrenbeeld waterman. Buiten verkocht de dochter getrokken vissoep van het badwater tegen een kleine vergoeding, In het midden van alle gekte &#8211; die het hele terrein in modder veranderde &#8211; telden Eline en Teun hun geld op het monopolybord.&nbsp;



De zeemeermin was de enige die niet meedeed. Zij spendeerde haar tijd in de badkuip, besproeide zichzelf hijgend met een plantensproeier, speelde verward met de douchekop en rook vervreemd aan de douchegelletjes van Eline. Voor de mensen die één voor één met hun geheven telefoons de badkamer binnenkwamen, drukte Teun met de stok van het zolderraam tegen het hoofd van de oude vrouw. Omdat ze niets at, probeerden Teun en Eline haar diepvriesmosselen te voeren, wat volgens de opzichter ‘gewoon moest kunnen’. Maar ze weigerde. Eigenlijk weigerde ze alles, net als de kibbeling met hollandaisesaus, de smoothies van spirulina en zeekraal en de haring met uitjes. Het enige wat ze at, waren bekers en bekers zoute stengels. Daar was ze content mee. Alleen toen iemand voor de grap een plastic rietje tussen de zoute stengels had gedaan, waar het oude vrouwtje bijna in stikte, begon ze met zo’n geweld rond te spartelen en bracht ze zo’n klotsend, rochelend geluid voort, dat de badkamer die dag gesloten bleef.



De gemeentebestuurder kwam elke dag in ijdele hoop kijken of dat monster eindelijk de geest had gelaten. Tot zijn schrik groeide de meute elke dag, werden er steeds uitdagendere spandoeken opgehangen en, het ergste nog wel, bemoeiden steeds grotere milieuorganisaties zich met het geval; de meest directe toegangsweg was door Extinction Rebellion geblokkeerd, waardoor hij zijn chauffeur helemaal om had moeten laten rijden. Ongeduldig wachtte hij op bericht van de landelijke partijfractie, maar een besluit bleef uit; wel was er naar verluidt een werkgroep opgezet, die samen met een consultant van een onafhankelijk bedrijf een adviesrapport op zou stellen over een aan te nemen plan van aanpak, die dan door een nog op te stellen adviescommissie beoordeeld zou worden. De premier hield er tot nu toe zijn handen vanaf &#8211; want er waren grotere problemen dan een, ja, ‘zeemeermin’. Als hij ernaar gevraagd werd, had hij er geen actieve herinneringen aan. Wel werd de gemeentebestuurder bestookt door lobbyisten van tegelijk de fossiele industrie (of deze oudere bejaarde iets kon doen tegen de bouw van windmolens op de Noordzee) en de visserij (of ze alvast een hernieuwde vergunning aan konden vragen voor grote vangsten).



Na een week of twee was het terrein zo’n bende geworden, dat je er niet meer kon rondlopen zonder te struikelen over verlaten tenten, vuilniszakken, dronkelappen en weggeworpen plastic. Om de aandacht van het voorval af te leiden, bedacht het marketingkantoor van Coca-Cola een strategie waarbij ze tegelijk een zandsculptuur voor de zeemeermin liet bouwen, een grootschalige beach clean-up organiseerde en een aardige donatie deed aan een start-up die een nieuwe techniek had ontwikkeld voor het opruimen van de Noordzee. Tegelijk zorgde ze er met branded content voor dat er allerlei nieuwsartikelen verschenen over het bestrijden van de acties van de betrokken milieuorganisaties, waardoor ze in een slecht daglicht werden gesteld. Er werden in heel Nederland fikse meningsverschillen uitgevochten, aan de keukentafel, in de politiek en online. Langzaam zwakte het activisme van de meeste mensen &#8211; die ook graag weer normale douche wilden kunnen nemen &#8211; af. Alleen de harde kern bleef. Met het verdwijnen van al die mensen vertrokken ook de influencers, de verslaggevers en pakten de muzikanten, kunstenaars en horecagelegenheden bij gebrek aan publiek de biezen, waardoor het terrein, los van een aantal hardnekkige hippies, er snel verlaten uitzag.&nbsp;



De familie plofte opgelucht aan de eettafel en boekten die avond nog een volledig verzorgde roadtrip door Amerika in een veertien meter lange motorhome, dat ze betaalden met het verdiende geld, waarna er nog net genoeg over was voor een bescheiden donatie aan het WNF, waarmee ze hun schuldgevoel af kochten. Bij het plannen onderstreepte Eline de wens alle kustplaatsen te vermijden en vooral bossen, berggebieden en canyons te bezoeken. De zeemeermin werd in het vuile badwater gelaten, dat bij het constante klotsen over de badrand op de muren was aangekoekt. De dochter spoot bussen luchtverfrisser leeg tegen de stank. De vloer lag bezaaid met lege zoutestengelverpakkingen, die niemand meer opruimde. De dikke vrouw at niks meer en werd steeds grijzer en bleker. Er was een schimmelachtige uitslag op haar buik was ontstaan. Op de laatste dag van de vakantie lag ze stil in de badkuip. De schimmelplek zat vol maden. Teun waste haar uit medelijden met een lange wasborstel, maar dat hielp niet veel.&nbsp;



Net voordat ze hun spullen wilden pakken, wees de opzichter hen op de schoonmaakkosten en de borg van het huisje, en dat zo lang die dikkert nog in de badkuip zat, hij hen een week extra ging laten betalen. Eline belde een aantal slagers en visafslagen, maar niemand wilde de monstruositeit overnemen. Pieterburen zei enkel iets te doen met zeehonden en het Dolfinarium, dat al onder vuur lag, durfde het niet aan. Wanhopig voor nog meer kosten, nam Teun een grote schop en groef een kuil op het strand, helemaal tot de zandsteenlaag. Met geweld sleepte de familie de lobbige vrouw terug over de duinen, waarna ze haar in de kuil kieperden. Met allesreiniger en mondkapjes maakten ze de badkamer schoon, en lieten een paar tientjes achter voor de opzichter om de rest goed te maken. Daarna keerden ze Vlissingen opgelucht voorgoed de rug toe.&nbsp;



Dagen later, nadat de storm was gaan liggen, tuurde de opzichter hijgend over het strand, dat vol lag met verwassen flessen frisdrank en motorolie, slippers en schoenen, vissersnetten, allerhande huishoudartikelen, afgebroken kunststof onderdelen en autobanden. Tussen het afval zag hij ontelbare sporen van kinderhanden en -benen, die zich een weg door het afval hadden gebaand als het kroost van een zeeschildpad. De zeemeermin was verdwenen. De opzichter trok de rechtopstaande schop weer uit het zand, keek naar de vissersschepen op de horizon en ging daarna door met het dichtgooien van het gat, zich niet bekommerend of het een zeegraf was, of een een strandkuil, gegraven door kinderen van badgasten met als doel tot de kern van de aarde door te dringen &#8211; maar die uiteindelijk slechts enkele meters diep was.

Omdat ik niet zo getalenteerd of intelligent ben als de reuzen in de literaire geschiedenis, vind ik het in mijn vrije tijd leuk &#8211; en...

Hebbeding

Schelden, Tieren en Kankeren

Madame Bovary

Object constancy

Geven en nemen

Idealisatie

RE-supply

Big boys don´t want Geen gedoe

Een verhaal in acht delen over een narcistische professor

Ze stond te koken, met de rug naar hem toe. Ze droeg een dun truitje met een blote onderrug en ze leek groter dan hij, nu hij aan tafel zat. Wander zat in de eetkamer van een studentenflat, helemaal op de tiende verdieping. Door het raam bij het balkon lag de stad te glimmen als een koperkleurig beest dat aan het vervellen was. Naast het biertje, die zij voor hem had neergezet, zaten inkepingen in het hout van de tafel, studentikoze termen die hij niet begreep. De muren waren absurd beschilderd: Michelangelo’s schepping met het rode hoofd van Donald Trump, een amazone op een motorfiets, Pikachu in drag. Ze had hem verteld dat er, elke keer als er een in huis een themafeest was, door een van de jongens die op de kunstacademie zat een bijpassende schildering werd gemaakt ergens in het huis.



Op het balkon zaten twee jongens te roken. Een kwartier eerder waren ze achter hem langs geschuifeld. De ene jongen, met een bijna kaal hoofd en een vaal T-shirt aan, had hem vijandig aangekeken. Zo voelde dat tenminste. Misschien was dat gewoon zijn gezicht. De jongen had in de keuken nog even met Gislene staan fluisteren. Wander had zijn hoofd van hen weggedraaid en van het bier gedronken. Toen hij terugkeek had ze de jongen weggewuifd. Haar wenkbrauwen bewogen mee op het woord ach.



Wander was al lang niet meer zo zenuwachtig geweest. Op de heenreis dacht aan het rendez-vous straks, over vrouwen in het algemeen en aan Gislene, die op hem weer heel anders voordeed, een platonische vrouw. Daarna dacht hij aan zijn eigen regels. Niet vaker dan één keer, galmde het. Hij wiebelde met zijn neus, alsof er iets vervelend jeukte. Regels, regels, wat zou het ook. Hoe kon hij aan banden leggen wat de toekomst voor hem in petto had? Zo’n vrouw, die kwam je maar één keer tegen. En hij had haar eindelijk weer beet. Wat gek leven zou er voor hen te wachten staan! Hij zou vaker op ruggespraak bij Herman moeten, of stiekem tijdens kantooruren zijn absentie nemen. Voor de rest van de wereld zou hij dezelfde Wander blijven, met dezelfde broodtrommel en dezelfde routines, dezelfde vrouw. Maar in het geheim zou hij volledig veranderd zijn, een vollere man, een voller mens. Bij die gedachte krulde een glimlach op zijn gezicht.



De krakerige stem van Gislene klonk door de intercom. In de lift bekeek hij zijn spiegelbeeld en daar bekroop hem een apart gevoel. Warrig haar, rode ogen, ongestreken kleding, van dat slapen op de bank. Hij streek met zijn hand over zijn kin, stapte dichterbij de spiegel en keek aandachtig naar zijn kraaienpootjes. Hij werd oud. Hij lachte om zichzelf. Plankenkoorts. Hij klakte een paar keer met zijn tong tegen zijn gehemelte. De liftdeuren gingen open. Bij binnenkomst boog Gislene door de deur naar hem toe en zei met een zachte tong dat ze meteen naar haar kamer konden gaan. Hij knikte, stevig, sterk, een man.



Haar kamer had een nette charme, met een kleurig dekbed en plankjes aan de muur vol kleine potjes met kruiden, studieboeken en een paar bekende romans van vrouwelijke schrijvers, een open kledingkast met op kleur gesorteerde kleding en een hele jungle aan planten, van op de vensterbank tot in de hoek van de kamer, sommige in kleurrijke potten en andere in bakjes of lege yoghurtemmers. Aan de muur, boven een klein bureau, hing een jaarkalender met een naakte, gespierde jongen erop, die brutaal keek en een roeispaan voor zijn kruis hield. ‘Leuk hè?’ zei ze, erop wijzend, ‘dat is van de goededoelenactie van de roeivereniging. Ze gaan zo goed als naakt op de foto en verkopen de kalender in de stad en bij de universiteit. Ja, zoiets wil ik wel aan mijn muur hebben.’



De jongen had een sterk, Grieks uiterlijk. En in de flat, tussen de planten en die kalender, voelde Wander zich op leeftijd. Op een speelse, luchtige toon vroeg hij aan Gislene: ‘Vind je me niet te oud?’ ‘Ja.’ Ze lachte. ‘Maar dat vind ik eigenlijk wel spannend, zo’n rijpe man.’ Dat woord: rijp. Hij wist niet of hij dat positief of negatief vond klinken. Ergens kietelde iets in zijn maag.



Ze kleedden elkaar uit. Wander was bang voor de afschuw, de weerstand die altijd kwam, maar terwijl hij naar haar keek voelde hij een zachte massa in zijn keel, een jongensachtigheid, een tikkeltje onzeker, maar ook een tikkeltje baldadig, zonder dat daar energie of actie uit voortkwam. Hij beeldde zich in dat hij in een nachtclub stond, weer achttien, een biertje ongemakkelijk in de hand en een licht zingende angst in zijn buik, kijkend naar de dansende vrouwen en wetende dat hij daar straks op af moest stappen. Hij wist niet wat hij zou zeggen. Zo was het nu ook, terwijl zij naast hem lag en hij naar het plafond lag te staren. Hij keek naar haar, dat zachte lijf en dat lieve gezicht, het litteken op haar wang. Hij bleef stil, bang dat het allemaal voorbij zou gaan, zoals alles dat deed, zoals de lichten en de muziek ook uiteindelijk uitgingen op de dansvloer.



Wander herinnerde zich alle verhalen die hij had verzonnen over dat litteken. Verhalen die hem al twee maanden bezighielden, in bed en in die seminarzaal. Hij draaide zich naar haar toe. Hij bewoog een hand naar haar gezicht, de ruwe huid van het litteken voelde als prikkeldraad aan zijn vingers. ‘Hoe kom je daaraan?’ Ze bracht een hand naar haar wang, leek even verrast. ‘Oh dit? Ja…’ ‘Ik heb me vaak afgevraagd hoe dat zit,’ zei hij. ‘Als je het aan niemand vertelt…’ zei ze speels. Hij knikte. Ze ging op haar rug liggen. ‘Ik vertel daar eigenlijk nooit over,’ begon ze. ‘Vroeger verzon ik allerlei verhalen over hoe ik eraan gekomen was, omdat ik bang was hoe mensen me zouden zien, wat ze van me zouden vinden. Soms zei ik dat ik aangereden was, of dat ik een ongeluk had gehad, of zelfs erger, dat mijn vader me sloeg.’ Ze lachte, een beetje gegeneerd. ‘Erg, hė? Ja, god, dat kan natuurlijk niet. Maar ik was gewoon bang voor hun oordeel, denk ik. Het echte verhaal is een beetje saai.’ Wander richtte zich op, steunde met een arm onder zijn hoofd. ‘Toen ik heel klein was, zo rond mijn vijfde, hadden mijn ouders een klein roze fietsje voor me gekocht. Ze zeggen dat ik heel enthousiast was en meteen naar buiten wilde. De eerste pogingen gingen goed, maar bij de vijfde of zesde,’ ze stopte even, ‘ik weet eigenlijk niet welke het was, ik was natuurlijk heel klein, maar goed, ja. Bij die poging viel ik.’ ‘Stoeprand?’ vroeg hij. Ze schudde haar hoofd. ‘Er lag glas op de stoep, een kapot bierflesje, en daar viel ik zo bovenop. Mijn vader zegt dat er overal bloed was, op de stoep, op de fiets, op mijn jurkje. Ik heb heel veel gehuild.’ Ze had een arm over haar ogen gelegd, alsof ze niet durfde te kijken. ‘De huisarts zei dat het niet zo erg was. Het was zo gehecht en ik kreeg er een klein knuffelbeertje bij. Die heb ik nog steeds. Binnen een paar weken was de wond genezen, maar het litteken bleef. Mijn moeder zei dat het niet zo erg was. Maar ik voelde me heel lelijk. En dom, het was zoiets onbenulligs. Vallen met je fiets, zoals elk ander kind, maar opeens ben je gewoon voor je hele leven lelijk.’ Gislene staarde naar het plafond. Het raam van haar kamer stond open en buiten waren twee mensen begonnen te praten. Ze hadden een plat accent en hun stemmen waren als twee grote hamers die om en om op een ijzeren paal sloegen. Op de gang, door de dunne kamerdeur, hoorde hij de bass van elektronische muziek, soms het gebrul van jongens, dan weer het opentrekken van flesjes bier.



Gislene ging op de rand van het bed zitten, het laken kraakte als stokbrood. Toen zei ze: ‘Maar ja, dat is nu eenmaal hoe het is. Net als dit.’ Wander begreep haar niet en probeerde haar te omhelzen, maar voordat hij haar kon aanraken, stond ze op. ‘Waar heb je het over?’ Ze begon zich aan te kleden. Wander keek naar haar, haar rug was wat gebogen, er prikten wervels door haar huid heen. ‘Toen ik jonger was dacht ik altijd: als ik ouder ben, vind ik dat litteken niet meer zo erg. Als die wond is genezen, durf ik die aan iedereen te laten zien. Ik vind gewoon een leuke jongen, een walnoot, sterke buitenkant en zacht vanbinnen. We blijven bij elkaar, tot oneindig. Want dat is hoe dat werkt.’ Wander dacht aan hemzelf: al het goede verveelt.



Ze was bij het raam gaan staan. Haar lichaam was soepel en volwassen. Wander stond op en liep naar haar toe, omhelsde haar van achteren. Ze draaide haar hoofd naar hem toe. Wander rook aan haar schouders, haar nek, haar hoofd, alles rook fantastisch. Hij greep haar steviger vast en wilde dit moment bevriezen. Ze legde een hand op zijn borst. Ze keek hem geknepen aan, moederlijk. ‘Maar goed, mijn vriend is gewoon wie hij is. En zo is het, denk ik. Je valt van je fiets en dan heb je pech: een bierflesje snijdt je gezicht aan gort. Ook al is het heel lelijk, het is best wel bevrijdend dat het tussen ons zo stiekem is. Vind je ook niet? Dat het zo eenmalig wel lekker is? Je snapt me vast wel.’ Wander herhaalde in zijn hoofd dat woord: eenmalig. In zijn borst voelde hij een massief stuk ijzer smelten. De twee mensen buiten voerden een gesprek over hun baas, die ze verschrikkelijk vonden. Op de gang rende een meisje over de overloop, met van die zware, doffe klappen. ‘Ach…’ zei Wander, omdat hij niet veel beters kon zeggen. ‘Ik weet het niet, hoor.’ Hij trok haar naar zich toe. De geur, die hij net nog geweldig vond, kon hij niet meer ruiken. Even stonden ze zo tegen elkaar aan en hij voelde haar adem in zijn hals. Hij fluisterde, geforceerd: ‘Je bent zo mooi, Gislene, zo mooi…’ Ze maakte zich los en keek hem even meewarig aan. Ze liep naar de kast en trok een paarse slip uit een doos. ‘Heb je honger?’ vroeg ze, zonder hem aan te kijken. ‘Ik heb honger, namelijk.’ Hij knikte, slap, gewillig, een jongen. Zijn bord stoomde. Wat gele rijst met een opgebakken zakje roerbakgroente. Hij zag sperziebonen, mais, taugé en kastanjechampignon. In een bakje op tafel had ze een handvol huismerk kroepoek neergezet. Hij nam een hap en keek tijdens het kauwen naar Gislene, die tegenover hem zat, die nu groter dan hij leek. De twee jongens kwamen binnen om meer bier te halen en, anders dan zonet, vond hij dat ze oud leken, volwassen, sterk. ‘Ik hoop dat je van nasi houdt,’ zei ze, een beetje koel. Ze keek opzij, naar de twee jongens, zonder het eten aan te raken. ‘Geen gedoe. Daar hou ik van, Wander. Geen gedoe.’ Haar wenkbrauwen bewogen mee op de uitspraak van gedoe.



Wander probeerde wat te zeggen, maar er borrelde van alles in hem op. Stemmen trommelden op zijn oren, alsof hij een koptelefoon op had. Op de televisie in de kamer tetterde een reclame van Heel Holland Bakt. De amazone op de motorfiets aan de wand kreeg het gezicht van zijn vrouw, lachte naar hem, wijzende vinger. ‘Het wordt al laat,’ zei ze. Ze keek naar de jongens, die net weer naar buiten wilden gaan. Gislene deed iets met haar wenkbrauwen, de jongen met het kale hoofd bleef staan. ‘Al laat, ja…’ herhaalde Wander. Zijn stem sloeg over als een puber. De woorden bleven voor hem bungelen als koeken om in te happen, waar hij te klein voor was, waar hij net niet bij kon. Zijn mond trok scheef, terwijl hij haar strak aankeek. ‘Geen gedoe.’ Hij zei het nog een keer, harder. Daarna nog een keer. ‘Geen gedoe, nee.’ De jongens kwamen bij de tafel staan. Hun ogen waren donkere kassen. Gislene zat aan de rand van de tafel, die uit begon te rekken en alles leek steeds verder van hem weg. Wander kon niet zien hoe lang zij waren, hoe hoog de kamer was.

Ze stond te koken, met de rug naar hem toe. Ze droeg een dun truitje met een blote onderrug en ze leek groter dan hij,...

De academie was groter dan Wander zich herinnerde. Hij ging niet meteen naar de studeerkamer van zijn collega maar doolde koortsachtig door het gebouw. Het was een statig college: hoge zuilen, gotische ramen en marmer dat blonk van de was. Eigenlijk deed het hem altijd denken aan een katholieke kerk, zo’n enorme fabriek voor predikers, monden vol religieuze praat en theosofie, de studenten als jonge acolieten op de bank. Getrainde gewilligheid, dat volgzame. Hij bestelde bij de kantine een kop koffie die hij in bruin karton kreeg geserveerd. Er stonden kreten op: ‘happy green’, ‘happy drinks’. De koffie smaakte hem niet. Een verschil van groot en klein: de universiteit met de statige en eerbare reputatie, met het traditionele imago, maar de koffie werd overal volgens vast recept waterig gezet.



Hij nam de trap naar boven en liep door een stille gang met dichte deuren. Hij spiekte door de ramen en zag collegezalen, soms leeg, soms gebruikt. Een man sprak in een microfoon die onhandig op zijn sobere das gespeld zat. De klapbanken waren voor de helft gevuld met studenten en voor de andere helft met tassen, boeken, jassen en uitgetrokken schoenen. Hij keek op zijn horloge en zag dat het 10:34 was.



Hij baande zich een weg naar de kantoren. Omdat men in rust onderzoek wilde doen, zonder het constante lawaai van hakken, gympen en laarzen op de vloer, waren ze aan de achterzijde van het gebouw gepositioneerd. De vijfde deur op de tweede verdieping droeg de naam van Herman. Hij klopte aan, maar niemand deed open. Een minuut stond hij voor de deur, ongeduldig. Hij klopte nogmaals. Er kwam geen reactie. Had Herman wel op zijn mail gereageerd? Hij probeerde voorzichtig de deurknop. Misschien was Herman slechts in gedachten verzonken. Een erg normale kwaal onder professoren. De deur klikte klikte open. De kamer was leeg.



Op het houten bureau dat bij het raam stond, op het groene tafelblad, lagen een dichtgevouwen map, een paar pennen en een los papier beschreven in doktershandschrift. Daarnaast een witte mok, de inhoud opgedroogd. De stoel was achteruit geschoven. Tegen de muur stond een eveneens groene sofa die er weinig gebruik uitzag. Daarnaast een simpele stoel en een tafeltje. Aan de andere kant stellingkasten vol boeken. Een kantoor met de smaak van een professor: functioneel.



Wander ging op de bank zitten. Was Herman soms in college? Natuurlijk was het verplicht voor alle professoren om te doceren, maar de meeste voldeden heel efficiënt aan die eis in een paar maanden per collegejaar. Herman had hier niet over gesproken in de recente mails. Och, dacht Wander, Herman zou vanzelf terugkomen en dan zouden ze elkaar hier vinden. Misschien dat hij een dutje kon doen? Hij had die nacht zo weinig geslapen. De bank was een stuk comfortabeler dan hij had gedacht. Hij legde zijn benen over de leuning, zijn voeten bungelend voor de dichte deur. Hij sloot zijn ogen. Zijn trui knelde om zijn nek, hij trok de hals recht.



Hij dacht aan Gislene. Zou hij geen flater bij haar slaan? Waar ging hij het over hebben? Die ochtend had hij het vrij zeker geweten, maar nu, hier in een leeg kantoor, vroeg hij zichzelf af wat hij daar deed. Hij, een volwassen. getrouwde man, op zoek naar een jonge vrouw. Het leek wel een midlifecrisis. Hij zag zichzelf liggen: onhandig figuur, gekreukelde kleren, ongewassen haar. Hij sprak zichzelf bemoedigend toe, maar dit hielp niks. De woorden vielen een voor een als natte doeken met een klets op de vloer.



Hij kon niet slapen. Na zo’n twintig minuten bedacht hij dat hij misschien gewoon honger had. Hij dacht aan de kantine, de koffie, mogelijk een vroege lunch? Hij stond op, ging naar buiten, trok zijn trui recht en sloot de deur, de trap af, hup, naar beneden.



Het was middagpauze. Het geluid van wel honderd stemmen sloeg hem om de oren. Hij liep naar het buffet en ging wat ongemakkelijk in de rij staan. Hij dacht terug aan dat hotelontbijt, alweer twee maanden geleden, waar hij eveneens zo vermoeid had gestaan. Nu stond hij, in plaats van tussen de oude mannen, tussen de jonkies. De ironie daarvan liet hem koud, hij had honger. Hij legde hij zijn armen over elkaar, ging wat rechter staan, wipte wat heen en weer. Zijn blik werd zacht, alsof er een waslaagje overheen viel. Zo, dacht hij, dan zag hij er tenminste zelfverzekerd uit. Hij keek naar het joch dat voor hem stond. Leren schoudertas, groene sweater met de opdruk Egalité, witte sneakers. Twee witte dopjes staken in zijn oren, er kwam een zoemend geluid uit. Wander keek losjes de zaal rond. Er was niemand van hogere leeftijd. Even leek hij hiervan te schrikken, was bang dat hij uit de toon viel. Toen zag hij verderop in de rij twee net geklede mannen staan, nog ouder dan hij. Ze waren er dus toch, de stumpers, en hij haalde opgelucht adem.



Zijn blik viel op vier vrouwen. Er ging er een rilling door zijn borst, van kramp en opluchting tegelijk, zo’n pijnscheut die geen zeer deed. Gislene nam een slok van haar koffie, kneep met haar ogen, leek wat te zeggen, haar wenkbrauwen bewogen mee, legde een hand op de schouder van een vriendin, streek een pluk haar achter haar oor. Hij zag het alsof het speelfilm was, hij ver weg, zij dichtbij. Hij zag alles vanuit de derde persoon. Hij voelde zijn benen, handen, schouders. Zijn maag gierde, maar niet van de honger. Koortsig dacht hij aan wat hij kon doen. Zij zag hem niet. De rij schoof op, het joch schoof op, hij schoof op, en de realisatie dat hij alweer bij het koffiezetapparaat was, wierp hem ruw terug in het zadel. Hij kon hier niet zo aarzelend blijven staan. Hij zette een bruine beker onder het apparaat. Uit de vitrine zocht hij een broodje mozzarella-tomaat en hij rekende af. Dit deed hij met het soort afwezigheid en onhandigheid van iemand die wenste dat niemand naar hem keek.



Hij ging aan een tafeltje aan de andere kant van de ruimte zitten. Hij at in stilte zijn brood en dronk de koffie. Een halfuur hoorde hij om hem heen gesprekken en het muggengezoem uit oordoppen, het gekraak van plastic zolen, het tikken van hakken, het scherpe geluid van een hiel of stoelpoot.



Een voor een waren de vriendinnen weggegaan. Gislene was een boek gaan lezen. Hij stond op, liep op haar af. Hij stak een hand in zijn zak en sprak op de koelste toon die hij uit zijn strot kreeg: ‘Wat grappig, jij hier?’



Ze keek op en trok het boek voor haar neus. Zo loerde ze naar hem over de rand. Ze zeiden allebei geruime tijd niets, maar bleven elkaar aankijken. Een jongen liep achter Wander langs en stootte hem aan. Even verloor hij zijn balans. Gislene greep deze kans en toen hij weer naar haar keek, was ze haar tas aan het inpakken. Snel ging hij naast haar zitten en pakte haar hand. Ze trok hem niet terug. Ze zat met haar tas onhandig op haar schoot, hij daarnaast. Schichtig keek ze naar hem, haar blik vol ongeloof en tegelijk nieuwsgierig. Ze zei krachteloos: ‘Grappig, ja.’ En toen, met meer volume: ‘Je liet me schrikken.’ ‘Ik was in de buurt,’ begon hij, en vertelde haar dat hij hier was gekomen om met Herman te praten. ‘Maar toen ik je zag zitten wilde ik…’ De woorden knepen in zijn mond. Zoiets kwetsbaars kon hij niet zeggen. Hij slikte even, probeerde het nog een keer, maar opnieuw lukte het hem niet. Dus hij vroeg slapjes hoe het met haar ging. Ze reageerde niet op zijn vraag. Ze begon te praten, op fluistertoon, meer tegen haarzelf dan tegen hem. ‘Wat doe je hier nu, opeens?’ Ze trok haar hand terug en kneep in haar tas, keek weg, toen weer terug, nu boosaardig. ‘Goed, je bent hier.’ ‘Ik zag je zitten,’ zei hij opnieuw. ‘Begrijp me niet verkeerd, alsjeblieft, ik wilde-’ Bij die woorden kneep ze met haar ogen. Wander begon snel een nieuwe zin. ‘Was het niet leuk, toen?’ ‘We hebben afscheid genomen. Dat je hier nu bent! Zoiets moet toch bij zo’n weekend blijven? Ik, jij, mijn vriend…’ Ze begon zachtjes te schelden, in het Nederlands. ‘Jezus.’ Wander wist even niet wat hij moest zeggen. Opnieuw voelde hij die tederheid die hem vreemd was. ‘Ik had zin om je weer te zien,’ zei hij en hij pakte opnieuw haar hand. Ze keek naar zijn trouwring. ‘Je bent getrouwd.’ ‘Dat klopt,’ zei hij. ‘Maar wat zou dat?’ ‘Nee, niets.’



Ze stond op, hing haar tas over haar schouder en met haar dienblad in de hand begon ze weg te lopen. Wander kwam haastig achter haar aan. ‘Kom nou toch, kom nou…’



Ze liepen achter elkaar, langs het dienbladenrek, de kantine door en daarna door door de gangen van het gebouw. Steeds probeerde hij haar in te halen, of haar te roepen met zachte woorden. Hij zei: ‘Je weet niet hoeveel ik…’ en ‘Dat weekend, dat was zo’n bijzondere…’ Ze bleef maar lopen, met stevige passen zodat ze constant net buiten zijn bereik bleef. Op gegeven moment begon ze te neuriën. Soms keek ze achterom, om te zien of hij nog achter haar aan liep. Hij dacht dat ze lachte, maar kon het niet goed zien. Bij de ingang van de kantine minderde ze vaart en pal voor de receptie kreeg hij haar te pakken. Hij draaide haar met dwang naar zich toe. Ze deed alsof ze tegenstribbelde, maar deed eigenlijk geen moeite. Hij hield haar arm stevig vast, hij voelde de vrouwenhuid en het dunne bot. ‘Stommerd,’ zei ze. En hij: ‘Ja.’



Ze keek hem doordringend aan en lachte, breed. Ze had een spleetje tussen haar tanden en dat litteken verfrommelde weer. Ze zuchtte, rolde met haar ogen. Vervolgens legde ze haar hand plat op zijn borst. ‘Goed, goed, wat zou het ook…’ Ze keek hem gretig aan. ‘Geef me je telefoon. Ik woon dichtbij, ik stuur je mijn adres.’ Hij haalde zijn telefoon uit zijn broekzak, onhandig toetste hij de code in. ‘Kom na werk naar mijn huis en dan praten we verder.’ Ze giechelde. ‘Toch spannend, hè, zo?’ Ze kneep in zijn hand. ‘Vanavond.’



Daarna liep ze weg, repte zich door de lange gang, met haar tasje bungelend tegen haar onderrug. Hij keek haar na. Wander voelde de droogte in zijn mond, smakte en gleed met zijn tong langs zijn gehemelte. Hij zag opeens dat de vrouw achter de balie van de receptie naar hem keek. Een rilling liep over zijn ruggengraat, maar tegelijkertijd voelde hij zich triomfantelijk. Hij ging zijn tas halen, die hij in de kantine had laten staan. Een jongensachtige grijns stond op zijn gezicht en hij voelde de onbeschrijfelijke spanning in hem opbouwen, eentje die hij jaren geleden dacht te zijn kwijtgeraakt. Daarna begaf hij zich naar de tweede verdieping, waar hij Herman nu wel in zijn studeerkamer vond.

De academie was groter dan Wander zich herinnerde. Hij ging niet meteen naar de studeerkamer van zijn collega maar doolde koortsachtig door het gebouw. Het...

De klok liep zoals vanouds. De zon stond op het gazon en de hond speelde vrolijk tussen de hagen. Het huis rook hetzelfde, de trap kraakte hetzelfde, de dagen werden weer hetzelfde. Hij stond vroeg op, zette koffie, deed rek- en strekoefeningen, las tijdens het ontbijt een stuk uit een vakblad en ging met een volle broodtrommel naar de faculteit. Daar werkte hij in zijn kantoor onverstoorbaar aan een nieuw onderzoek. ‘s Avonds na het eten ging hij gemoedelijk met zijn vrouw op de bank zitten om tv te kijken. Ze omhelsden elkaar, kusten elkaar in bed welterusten, en het scheen dat Wander veel lichter en rustiger van het weekend terug was gekomen, er was een spanning van hem af gegleden. Soms ging hij met de kinderen wandelen of fietsen, een ijsje halen bij de salon bij het plein. Een keer danste hij op Perfect Day van Lou Reed toen dat op de radio voorbijkwam.



Soms, als hij in zijn studeerkamer zat, of als hij van de faculteit terugreed naar huis, of als hij onder de douche stond, kwam het beeld van Gislene in hem op. Opeens zat ze daar weer, glas in de hand. Wander gaf het wat tijd. Dat is wat zo’n bijzondere ontmoeting kostte om te verwerken. Ook zij zou van hem afglijden, zoals alle andere vrouwen. Ze zonk vanzelf weg in de modder. Ja, hij wachtte er eigenlijk op: het moment dat zij werd opgenomen tussen de rest van de herinneringen waarop je jaren later kon uitroepen: ‘Dat was ook zo!’ Maar het gebeurde niet.



Soms zat hij hele kwartieren met gesloten ogen op de palm van zijn hand gesteund te mijmeren, tot ergernis van zijn vrouw, die dan met haar vingers knipte. Zijn band met haar was gedurende de weken weer verslechterd, alsof de glans die er bij zijn thuiskomst overheen had gezeten alweer na een paar maal in de vaatwasser was vervaagd. Ze was weer oud. Haar kapsel werd alsmaar dunner en dunner. Haar lippen waren als reepjes gedroogd spek, haar huid een houten plank. En die stem! Een stem die in de lucht bleef hangen als een wijzende vinger. Als vanouds begon hij weer langer op de faculteit te blijven. Hij maakte wandelingen, alleen. Eens keek hij op oude notities en zag daar de zin staan, die hij eerder als een waarheid had aangenomen: al het goede verveelt.



Steeds vaker kreeg hij de onbedwingbare drang om over zijn schouder te kijken terwijl hij in de kroeg, of bij een kruispunt stond, of als hij door de gangen van de faculteit liep. Hij zocht dan, onbewust, naar haar. Een beweging van een wenkbrauw, een oneffen linkerwang, een Pools of Deens scheldwoord. Hier en daar zag hij een haardos, een vorm van de heupen, een paar zwarte laarzen en dan kreeg hij een diep gevoel in zijn onderbuik. Daarna, enkele seconden nadat hij zaal, hal of trottoir met zijn blik had schoongeveegd, realiseerde hij zich hoe hij erbij stond en keerde met enige gêne terug naar zijn bier, het zebrapad of het gesprek met zijn collega’s. Wanneer liet ze hem gaan? Wanneer zou ze eindelijk wegzinken, hem zijn rust teruggeven zoals alle anderen hadden gedaan? Hij hoorde ook een andere stem, zachtjes, hoopvol. Hoe zou het zijn als hij haar wél zag?



Hoewel hij deze gevoelens stevig in bedwang hield, werd de nood steeds hoger om erover te praten. Maar met wie kon hij dat doen? Op de universiteit wist men dat hij getrouwd was, hij begeleidde geen studenten, en zijn vrouw… nee, dat kon natuurlijk niet. Meer dan eens had hij overwogen om Herman uit te horen tijdens een videocall of mailwisseling. Maar dat leek hem niet handig. Wat moest hij wel niet denken? Zijn reputatie stond op het spel. En als hij eerlijk was, waarom maakte hij zich zo druk? Ze bleef hem plagen, ja, dat was zo. Maar het was gewoon zo’n geval, een zijsprong. Kon er in zo’n korte tijd sprake zijn van liefde? Kletskoek. Hij was nooit het type geweest voor verhalen of liedjes waarin de vonk opeens oversloeg, de geliefden elkaar zomaar vonden, love at first sight. Dat was iets voor zwakbegaafden en daar, ja, dáár was hij veel te pragmatisch voor. Maar goed, er werd nou eenmaal wel veel over gesproken, dat soort bevliegingen. Was een cliché niet een cliché omdat zoiets vaak voorkwam?



Op gegeven moment kreeg hij zin om na werk naar de kroeg te gaan. Het begon met één biertje, maar algauw kwam hij laat thuis. In de kroeg was hij een stuk vrijer dan thuis. Onderhand had hij een paar vrienden gemaakt buiten zijn collega’s van de vakgroep. Ze speelden kaart, dronken bier, bulderden zoals aangeschoten mannen dat konden. Hoewel hij zich nog steeds een volwassene onder kinderen voelde als het over sport of de vrouwen ging, ervoer hij een zekere veiligheid. De mannen waren gewoon mannen. Jongens, boys will be boys. Het was op een bijzonder late avond tijdens een pot boerenbridge dat de drukkende nood in zijn keel, gesteund door de alcohol, het won van zijn verstand. ‘Weet je, ik heb een jonge vrouw ontmoet…’ zei hij, voorzichtig. ‘Bij een conferentie, ze-’ ‘Het is jouw beurt.’ ‘Willen we nog bier?’ Wander stopte even met praten, ging toen weer door. ‘Ze was ontzettend mooi, lief, ja, zacht. Maar ze had een litteken, een enorme jaap over haar linkerwang. Gewoon een meisje, ja, maar toch had ze iets… kennen jullie dat?’ ‘Een jonge vrouw, dat zouden we allemaal wel willen!’ Er werd hard gelachen, op zo’n manier dat de rest automatisch meedeed, of ze nou wel of niet wisten waarover ze lachten. ‘Jouw beurt.’ ‘Bier?’ Er werd naar het barmeisje geroepen. ‘Ja ja, meisjes, maar deze vrouw, ik kan niet stoppen met aan haar denken.’ ‘Wandertje, ben je soms een beetje verliefd?’ En het klonk: ‘Verliefd, verliefd!’ ‘Nee, nee…’ &#8216;Jouw beurt, man!&#8217; &#8216;Willen we nou nog bier?’ Wander keek de groep rond. Hij hield zijn mond. Op tafel lag een hartenkoning, maar hij had geen troeven in de hand. Deze slag verloor hij. Bij thuiskomst zei zijn vrouw tegen hem, toen hij het bed in stapte, dat hij minder moest drinken. En toen zei ze dat ze hem wel begreep. ‘Je bent soms gewoon een veel dommere man dan je zelf doorhebt, lieve.’ En ze lachte. Die wijzende vinger. Door dat hele voorval kon hij die nacht niet slapen. Hele uren lag hij wakker, te woelen, trok de dekens over zijn schouders, daarna over zijn hoofd. Hij draaide zich naar zijn vrouw, maar haar snurken klonk te veel als hees gelach. Een paar minuten lag hij naar het plafond te staren. In de structuurverf begon hij allerlei dingen te zien. Eerst witte strepen en zwarte stippen, als sterrenbeelden, maar al snel zag hij vormen, patronen, verbanden. Zijn horoscoop liet hem haar litteken zien. Weer dacht hij aan tientallen mogelijkheden, een auto-ongeluk, een gevecht op de middelbare school, een verkeerd gelopen operatie, een ongeluk in het skatepark, een moeder met een drankprobleem. Hij schrok wakker uit zijn halfslaap en lag daar, hoorde het fluitende ademen van zijn vrouw naast hem. Hij probeerde het nog een keer te zien, maar hij was klaarwakker. Zijn lichaam was moe, zijn ogen prikten, er lag zo’n bonzende zwaarte op zijn voorhoofd, zijn voeten en schouders tintelden bloedeloos, maar zijn kop kon niet stoppen met draaien. De kroeg, zijn vrouw, de mannen, de kaarten, alles, hij zag het allemaal, al dat banale gedoe. Of het zijn beurt was? Of hij nog bier wilde? Wat een triviaal geneuzel! Wat een verschrikkelijk normaal! Iedereen moest hem hebben, ze lachten hem allemaal uit, als gierende apen in een kooi, en maar gooien, en maar gooien, gooien met handenvol stront. Hij kon het niet meer. Hij moest haar zien. Al was het maar kort, gewoon, om hem van dit gevoel af te helpen. Hij hakte de knoop door. Bij het ochtendlicht tikte hij wat mails, onder andere naar Herman, daarna het faculteitsbestuur, de vakgroep, en zijn studenten. Hij legde een briefje klaar voor zijn vrouw, met dezelfde boodschap: dat hij een aantal dagen naar Leiden was vertrokken voor hands-on ruggespraak. En hij nam dezelfde dag, zonder te wachten op reactie of goedkeuring, de auto naar de universiteit.

De klok liep zoals vanouds. De zon stond op het gazon en de hond speelde vrolijk tussen de hagen. Het huis rook hetzelfde, de trap...

Wander nam Gislene op de zondagmiddag mee naar de stad om een wandeling te maken. Ze liepen langs winkelruiten vol mannequins gekleed in aparte kleurcombinaties: de een volledig khaki, de ander pasteloranje, de volgende antraciet. Bij een van de winkels bleef ze staan en bewonderde ze een paar zwarte laarsjes dat op een afgezaagd houtblok stond. Hij keek naar haar, zij peinzend met haar arm tegen de ruit geleund, dat litteken wat verfrommeld vanwege haar op elkaar geperste lippen, haar armen over elkaar. Hij dacht terug aan hun momentjes, de voelbare drift en het fluisteren, het zoeken naar een beschutte plek, het schichtig omkijken of er geen getuigen waren. Die ochtend nog had hij haar in de WC gehad. Achteraf vroeg ze hem de kunststof deur wel geluiddicht was. Hij had haar gezegd dat ze zich niet zo druk moest maken. Misschien had ze gelijk, maar goed, dacht hij nu, op zo’n moment… daar was hij dan niet mee bezig. Ze vroeg hem wat hij van die laarsjes vond. Beslist niet zijn smaak, zei hij. Ze keek hem halfslachtig aan, nam zijn arm en gebaarde dat ze wel verder konden lopen. Er bekroop hem een gevoel, onmiskenbaar zacht en hard tegelijk. Hij keek nogmaals naar de laarsjes: doodgewoon. Bah, de normaliteit ervan. Laarsjes! Toch wilde hij een gebaar maken, een bewijs geven van wat hij dacht te voelen. Zonder iets te zeggen liep hij naar binnen, recht op de caissière af en wees naar de winkelruit. Gislene liep schoorvoetend achter hem aan. ‘Wat is je maat?’ vroeg hij, glimlachend. ‘Ach, toe, niet doen,’ zei ze, nadat ze het cijfer had genoemd, en de meid ‘even naar achteren’ was om de laarsjes op te halen. Ze legde een hand op zijn bovenarm, als om hem tegen te houden. ‘Waarom niet? Je vindt ze toch mooi?’ Hij had zijn bankpas al in handen. Ze zweeg, keek hem aan. Ze stonden een paar minuten tegenover elkaar. Ze frommelde in haar tas, haalde daar ook een bankpas uit. De meid kwam terug, met een bruine schoenendoos in haar armen. Ze keek het stel vragend aan. ‘Dat is dan…’ ‘Ik betaal,’ zei Gislene. Wander pakte haar hand vast. ‘Nee, je bent nu met mij,’ zei hij. ‘Honderddertig euro negenennegentig,’ zei het meisje, alsof het een pakje kauwgum was. ‘Tasje erbij?’ ‘Graag,’ zei Wander. Hij ging breed voor het apparaat staan, toetste zijn code, het scherm sprong op groen. ‘Zo, op ons.’ Hij gaf de tas aan Gislene. ‘En nu niet meer moeilijk doen.’ Wander knipoogde. ‘Had ik best zelf kunnen betalen, hoor,’ zei ze buiten. Ze had haar arm in de zijne gestoken, Wander voelde hoe ze met een hand in zijn jaszak zat. Ze liepen, flaneurs, gestaag als hoofdfiguren uit een Franse roman, over de boulevard. ‘Goed… omdat je zo aandrong.’ Ze keek naar hem en neuriede wat. Die avond werd het congres afgesloten en nadat Wander de gebruikelijke ronde handenschudden had gedaan, stond hij met Gislene en Herman op de parkeerplaats. Ze droeg de laarsjes en glimlachte toen ze zijn blik naar haar voeten zag gaan. Gislene zou door Herman terug naar Leiden worden gebracht, dat was wel zo gemakkelijk. Maar dat weerhield Wander er wel van afscheid te nemen zoals hij eigenlijk wilde. Ze gaf hem een hand, warm, sterk, een vrouw. ‘Het was goed je te ontmoeten, ja, bijzonder…’ zei hij, zachter dan hij van zichzelf gewend was. Zijn maag kneep samen, en hij spande zijn buikspieren aan, net als zijn schouders. Hij herstelde zich: ‘Misschien dat we elkaar in de toekomst nog eens kunnen zien.’ En hij keek snel naar Herman, die al in de auto zat en druk leek met het instellen van de navigatie. Ze zei: ‘Misschien.’ Enkele seconden werd er niets gezegd. Omdat Herman niet keek, stapte Gislene op hem af en omhelsde hem kort. Ze fluisterde: ‘Het was fijn, heel fijn, mooie man. Dankjewel.’ Wander vond dat fijn klinken, mooie man, en rechtte zijn rug. Het klopte ook wat ze zei, dat was hij inderdaad. Ze fluisterde iets wat hij niet goed verstond, maar voor hij haar kon vragen wat ze had gezegd, duwde ze zich van hem af, stapte de auto in en keek voor ze de deur dichtsloeg nog eenmaal zijn kant op. ‘Daaaag!’ riep ze. Ze reden weg. Wander bleef nog even staan om het beeld in zich op te nemen. Het voertuig voor de slagbomen, er werd getoeterd. Hij zwaaide en hij zag haar figuur achter de ruit, zo’n meisje, een mooi ding, zo’n vrouw. Een tijdje zei hij niets. Om hem heen zag hij bekende gezichten, professoren, collega’s, ook jonge mensen, dat stel waar Gislene mee was aangekomen. Boven Wander zongen wat vogels, hij wist niet precies welke soort. Hij dacht dat het gezang voor hem was. Wander begon naar zijn auto te lopen. Geleidelijk aan gleed het weekend van hem weg. Hij herinnerde alles wat ze hadden gedaan, haar gezicht, dat litteken. Hij vervloekte zich dat hij er nooit achter was gekomen waar ze dat opgelopen had, moest er vervolgens om lachen, schudde zijn hoofd. Wat liet het hem ook. Zo’n weekend moest je koesteren. Hij greep naar de autosleutels in zijn jaszak. Hij moest maar eens gaan. Nogmaals keek hij naar de slagbomen, probeerde zich haar voor de geest te halen, maar hij merkte dat ze alweer een gedachte was. Hij zag haar: in zijn hoofd was ze, anders dan eerst,één van velen, een vrouw, maar ook gewoon iets. Met elke parkeervak dat hij passeerde slonk haar echtheid tot ze in een mal paste tussen de rest van zijn herinneringen, waar ze met een klik als een cassette in een taperecorder op haar plaats viel. Hij zuchtte, hard. Te hard? Verschrikt keek hij om hem heen, of iemand niet stond te staren, maar iedereen was met zichzelf bezig. Opgelaten liep hij naar zijn auto, laadde zijn koffer in, startte de motor, en ging op weg.

Wander nam Gislene op de zondagmiddag mee naar de stad om een wandeling te maken. Ze liepen langs winkelruiten vol mannequins gekleed in aparte kleurcombinaties:...

Zijn hotelkamer was als een Turks stoombad. Snel gooide Wander de balkondeuren open. Hij snoof de frisse lucht op, slaakte een zucht, deed zijn polshorloge af, wrikte zijn ring van zijn rechterhand en stak die in zijn zak, spande zijn borstspieren aan en keek ten slotte naar haar, zoals zij op het bed zat. Zo’n fraai ding, ondanks dat litteken. Hij dacht dat het leven toch bijzonder geestig was, mits je de clou snapte. Het leven was heerlijk oneerlijk. Jonge vrouwen, hotelkamers en vooral het vrije leven dat hij daarbij vond horen waren belangrijke toevoegingen voor een man. Hij zag er één voor zich, fragiel, met een gezicht dat je geschrokken aan kon kijken, dom en gewillig. En daarna nog twee, drie vrouwen, gretige graaiers. Allemaal hebbedingen. Zodra ze naakt op adem lagen te komen en er noodzakelijk nog wat geknuffeld moest worden, maakte de geur van het gebruikte witgoed hem misselijk. Eigenlijk wilde hij zo snel mogelijk weg.



Maar nu, terwijl hij naar Gislene keek, voelde hij een tederheid die hij niet van zichzelf gewend was: voor haar onhandigheid, grote mond die ze nu leek te zijn verloren, haar tere onervaren jeugd, die hij normaal onmiskenbaar saai vond. Hij vond geen woorden, kwam terug bij die vertedering, en hij schrok van zichzelf, toen haar hand, die schaamtevol voor haar mond hing, hem zacht en iel liet voelen. Er was ergens in hem op een deur geklopt, maar hij huiverde nog om open te doen.



Naderhand, toen zij naast elkaar lagen, was zij degene die als eerste opstond. Het witgoed stak fel af tegen haar huid terwijl ze zo ingezakt op de bedrand zat, soms naar hem keek, dan weer niet, dan weer wel, en weer niet. Haar rechte schouders, het warrige haar, de armen die om haar borst klemden, zo leek ze net een klein hondje. En ze zat te zuchten, te denken. Wander kuste haar rug in een opwelling. Zij stond op. ‘Laten we weer naar beneden gaan,’ zei ze. Wander bleef liggen. Hij keek door de open terrasdeuren en zag twee vogels voorbijvliegen. Een paar mannen maakten beneden een praatje. De geur van tabak steeg op. Hij streek met één hand over het ruwe laken. Gislene zocht naar haar kleren. Ze zeiden geruime tijd niets. Ze ging op de stoel bij het kleine bureau zitten. Ze had iets mistroostigs over zich, een propje papier op de grond naast een bureau. Een geschreven bladzijde die zij weg wilde gooien. ‘Hoezo?’ vroeg Wander. Hij was even stil. ‘Zojuist lagen we nog-’ ‘Dat lijkt me toch duidelijk. Ik ben achterlijk. Man…’ Ze hield haar adem in, keek hem aan. Toen ademde ze weer uit. ‘Goed, jij kan er ook niks aan doen.’ ‘Ik begrijp je niet. Achterlijk, dom? Kom toch.’ Hij wenkte haar. ‘Nee, nee…’ Ze begon te trillen. O, als ze nu ging huilen. Daar had hij een hekel aan. ‘Gut, kom nou, je stelt je aan.’ Ze draaide zich weer om. ‘Ugh, mannen!’ Hij ging op de bedrand zitten, zijn armen op zijn knieën. ‘Wattissernou?’ Ze leunde met een hand op het kleine bureau, wreef met twee vingers over haar slaap. ‘Wat er is, wat er is… Ik ben zo vreselijk, hier met jou. Het lijkt wel een romannetje, op een hotelkamer. Hoe kan ik dit uitleggen? Mijn vriend zit thuisthuis te studeren en ik lig hier met een man die zijn vader had kunnen zijn.’ Ze zuchtte, keek Wander aan. ‘Het is gewoon, hij is zo’n mongo, die jongen. Echt een lieverd, een schat, ik zou blij moeten zijn, maar verdomme, hij heeft gewoon nul ambitie, geen drive. Ik zoek hem elk weekend op, weet je, daar in Groningen. En dan zit ie daar, met z’n vers gevouwen stapeltje was van zijn moeder en die gesneden partjes appel, walgelijk gewoon. Een volwassen man, zo gemakkelijk, zo vre-se-lijk gemakkelijk. En ik mag dit eigenlijk niet van mezelf zeggen, want ik weet dat hij niet anders kan. Maar tóch doe ik het. Opeens is hij zo’n jongetje geworden. En toen zag ik jou… mijn nieuwsgierigheid, iets nam me over, spanning… dat begrijp je vast niet, sorry, ik heb je gebruikt.’



Wander was opgestaan en luisterde half. Hij vond het jammer dat ze zo uit elkaar was geklapt. Zijn roze ballon was ook wat leeggelopen. De geur van tabak in de kamer rook opeens heel vies. Hij zag in haar weer alle vrouwen die hij minachtte, al dat gezever. Zoals ze daar stond! Wat zou het van dat vriendje? Ze was nu toch met hem? Ze wist niet wat ze zei. Hij wilde niet zien dat ze zich rot voelde, nee, had daar geen behoefte aan. Zonder te antwoorden liep hij naar het balkon en ging met zijn rug naar haar toe staan. De frisse morgenlucht voelde koel op zijn lichaam en even huiverde hij. Een paar tellen leunde hij gemakkelijk op de stenen reling en keek over de stad uit. Opnieuw zeiden ze minutenlang niets. Ze kwam bij hem staan. Haar truitje kriebelde aan zijn arm. ‘Wat wil je nu dat ik zeg?’ vroeg hij. Ze prevelde eerst iets wat hij niet verstond. ‘Het is heftig, zo, te realiseren waar je toe in staat bent.’ ‘Je maakt het wel heel zwaar.’ Hij omhelsde haar. Zij legde haar voorhoofd op zijn schouder en hij voelde de korte rukjes in haar borst bij elke ademhaling. Na een tijdje maakte hij zich los, liep de hotelkamer weer in, rommelde in zijn broekzak op zoek naar zijn horloge. Haar nog donkere ogen bedaarden wat. Snel daarna kreeg ze ook weer wat lucht in zich, toen die wenkbrauwen weer uitdagend naar hem begonnen te fronsen. Hij zei iets, zij lachte, hij schold in het Nederlands, zij in het Deens. Even later lagen ze weer onbezonnen te ginnegappen, maar toch bleef er iets tussen hen in hangen dat Wander niet kon beschrijven. Er rommelde iets diep in hem, iets dat met kleine vuisten op een gevoelloze wand sloeg.

Zijn hotelkamer was als een Turks stoombad. Snel gooide Wander de balkondeuren open. Hij snoof de frisse lucht op, slaakte een zucht, deed zijn polshorloge...

Zij zat al aan het ontbijt, alleen. Ze las een boek, dat ze met één hand voor haar gezicht hield: Madame Bovary. Hij sloeg toe en plofte zijn dienblaadje op het tafeltje, pats voor haar neus. Toch uitdagend gedaan. Gislene keek op. ‘Ook goedemorgen,’ zei ze schor. Haar wenkbrauwen bewogen mee op het woord morgen. Ze legde haar boek rustig op tafel en nam een slok van haar honing-muntthee. ‘Gisteravond?’ Hij wees naar zijn keel. Ze knikte. Die, inderdaad. ‘Hure,’ zei ze. En toen: ‘Da’s Oostenrijks.’



Met de onzekerheid van vreemden aten ze loom van hun ontbijt en praatten over onderwerpen als de zomerhitte (die zij lekker vond), de aankomende sprekers (zij had zich wél ingelezen) en de al dan niet noodzakelijke aanwezigheid van douchegelletjes in hotels (hij was voor, zij beslist tegen). Wander zat de hele tijd aan haar linkerwang geplakt. Hij beeldde zich in wat zo’n litteken kon veroorzaken. Net toen hij de moed vond om ernaar te vragen, kwam Herman bij hun tafeltje staan. Hij vertelde hen dat de eerste lezingen waren begonnen en dat hij zich had verslapen. Zij schrok, greep haar boek en tas en stond op. ‘Shit, ik wilde naar die eerste over pragmatiek.’ Ze boog voorover, woelde een paar keer door haar kapsel. Daarna veerde ze op en slaakte een zucht. Na wat knipperen en knijpen met haar wenkbrauwen leek ze opgeladen. ‘Sorry, moet gaan,’ zei ze. ‘Tot straks?’ Ze knipoogde.



Hij bleef nog even zitten en dronk zijn koffie langzaam op. Hij wilde zoveel mogelijk tijd vermorsen. Met lichte afkeer keek hij naar zijn vakgenoten bij het buffet. Als kleuters schoven ze op een rijtje langs het glas en stouwden ze gulzig hun dienblaadjes vol. Hotelontbijt was een belachelijke bedoening, eigenlijk. In Nederland leken we het erom te doen, structuralisme, van wegenbouw tot netjes gescheiden broodbeleg. Hij aan Gislene, aan Herman en aan hemzelf. In zijn hoofd speelde enkele minuten een scène waarin hij Herman in een discussie te slim af was. Hij weerlegde het ene na het andere argument, noemde zijn vakcollega constant betuttelend bij de naam en genoot ervan hem te laten spartelen. Gislene keek hem de hele tijd geïntrigeerd aan.



Nadat hij alle dienblaadjes had opgeruimd, begaf hij zich op zijn dooie gemak door de stad naar de conferentiezaal. Hij stopte bij een winkelruit. Een paar minuten lang tuurde hij opzichtig in de etalage. Via de reflectie bespiedde hij de voorbijgangers achter hem. Niemand keek. Voldaan vernauwde hij zijn blik om zijn spiegelbeeld te bekijken. Zijn hand gleed door zijn haar, hij draaide zijn hoofd, linkerkaak. Verdomd aardig nog, voor zijn leeftijd. Hij trok zijn overhemd recht, wreef in zijn ogen, keek zichzelf heldhaftig aan.



In de sprekerszaal nam hij plaats bij een praatje dat al een kwartier gaande was. Hij probeerde zich te concentreren, maar telkens als hij dat deed, verscheen Gislene weer in zijn hoofd. Dat litteken zat hem goed dwars. Hij sloeg zijn benen over elkaar, verlaagde zijn ademhaling en zuchtte. Zijn buurman keek hem ongepast geërgerd aan. Waar bemoeide hij zich mee? Wander keek op zijn horloge. Hij had nog een aantal uur te gaan tot de middagpauze. Hij zakte onderuit in zijn stoel, las de tekst op de powerpointpresentatie, luisterde nog even in opperste concentratie, en dommelde weg.



Hij doolde in een lange gang met aan weerszijden affiches van de ene verschrikkelijke verwonding na de andere. Een auto-ongeluk, de scherven van de voorruit vlogen langs de passagiers. Kamperen in Noorwegen, voedsel opgehangen aan een laaghangende tak, gegrom tussen de bomen. De hond van de buren, die normaal achter hekwerk zat, nu opeens in de achtertuin. Een rammelende deur, een dronken vader, een kapotgeslagen glas. De gang mondde uit in een open ruimte, met een enorm schilderij aan de muur tegenover hem. Het torende ver boven hem uit. Op het doek stond een reusachtige versie van zijn eigen vrouw, afgebeeld als een amazone in tijgervel. Ze hield een speer in haar rechterhand en had haar linkerhand ferm in haar zij. Wander sukkelde een paar stappen achteruit. Bijna struikelde hij over een museumbankje, die hij niet eerder had zien staan. Hij ging maar zitten. Het schilderij, en daarmee zijn vrouw, was zo groot dat hij er niet naar durfde te kijken. De gang achter hem was verdwenen. Waar hij ook keek, het schilderij verschoof zich telkens naar zijn blikveld. Plots stapte zijn vrouw stapte uit het schilderij, reusachtig en wild. Ze tilde hem tegen zijn wil op in haar armen en begon hem heen en weer te wiegen. Hoe wild hij ook met zijn kleine vuisten tegen haar borsten sloeg, ze bleef in zijn oor fluisteren: ‘Who’s a big boy, who’s a big boy?’



Zijn buurman stootte hem aan. Hij schrok wakker. De man snauwde hem toe dat hij lag te snurken. Wander schudde zijn hoofd, wreef in zijn ogen en stond op. Dan maar een kop koffie halen. In de lobby zag hij Gislene bij de bar. Hij ging bij haar staan, nog een tikkeltje ongemakkelijk van de slaap. Hij knikte naar de barjongen, americano. Zo stonden ze een tijdje naast elkaar. Gesis van het espressoapparaat, rinkelende kopjes. Achter hen klonk dof een microfoon, soms wat gelach, dan applaus. Zij keek naar hem, rommelde wat in haar portemonnee. Hij vroeg haar naar het seminar. ‘Saai, eigenlijk,’ zei ze. ‘En mijn hoofd maakt salto’s. Volgens mij lag er iemand te snurken.’ ‘Dat hoorde ik ook,’ loog Wander. ‘Eigenlijk niks aan, hè, zo’n conferentie.’ Ze knikte met een klein lachje. De barman zette een latte macchiato voor haar neer. Ze nam hem dankbaar aan, maar bleef staan. Ze leek iets te willen zeggen, maar deed dat niet. Ze duwde met twee vingers een lok terug achter haar oor. ‘We kunnen een wandeling gaan maken,’ zei hij. ‘Goed idee,’ zei ze. En ze gaf hem zonder aarzeling haar arm. Met de koffie in de hand liepen ze door de aangeharkte tuin. De bomen, die symmetrisch langs het grindpad stonden, deden Wander denken aan palen van een afgebrokkeld pantheon, of juist aan de tuin van een crematorium. Dat vertelde hij aan haar. Zij moest lachen. Hij praatte verder, over wat hij maar kon bedenken, over de hardheid van de stoelen in de sprekerszaal, over zinsstructuren, over semantiek en ten slotte, over kinderachtigheid en volwassenen. Ze bleven staan bij een verrassend grote populier aan de zijkant van het gebouw. ‘Je hebt echt overal een mening over, hè?’ Haar wenkbrauwen bewogen mee met de uitspraak van overal. Het viel hem op dat ze tot dan toe niet zoveel had gezegd, anders dan de avond daarvoor. Hij zweeg, keek haar strak aan. Zij keek terug. Ze had iets gewilligs over zich en, ondanks haar scheldwoorden en jeugd, zag ze eruit als een volle voorraad. Wander moest denken aan thuis, zijn vrouw, het schilderij en de amazone. Hij schudde zijn hoofd. Nee, hij liet zich niet nogmaals in slaap sussen. Hij zoende haar. Ze hield een klein beetje tegen, maar hij duwde door. Zijn hand wreef over haar wang en hij voelde de ruwe huid van het litteken. ‘Laten we naar het hotel gaan,’ fluisterde hij. Zijn blik was strak op haar gericht en hij hield haar nek nog steeds vast. Ze knikte, week, meegaand, een meisje.

Zij zat al aan het ontbijt, alleen. Ze las een boek, dat ze met één hand voor haar gezicht hield: Madame Bovary. Hij sloeg toe...

Ze nam een slok, haar blik op hem gericht. Wander keek naar het litteken, dat zich uitrekte terwijl ze de whiskey in haar mond walste. Ze slikte en zei: ‘De ene vrouw is de andere niet.’ ‘En jij bent zo’n soort,’ zei hij. ‘Anders.’ ‘Dat klopt.’ Haar wenkbrauwen bewogen mee op de uitspraak van klopt. Ze lachte stilletjes, een soort luchtig hikken. Er zat een vileine rimpel in haar mondhoek. Of was dat deel van het litteken? Wander vouwde zijn vingers in elkaar en leunde iets voorover. ‘Wat studeer je?’ vroeg hij, deels omdat hij iets zocht om te zeggen. ‘Ik heb internationale talen en culturen gestudeerd.’ Ze was snibbig. ‘En ik doe nu onderzoek, hier. Herman is mijn begeleider.’ Wander keek Herman aan. ‘Wist niet dat je een PhD’er had.’ ‘Dat komt doordat je nooit luistert.’ Hij lachte en legde een hand op de schouder van het meisje. ‘Nee, Gislene hier is voortreffelijk. Ze doet onderzoek naar etymologische verbanden tussen Europese scheldwoorden. Ik zeg ’t je, Wander, ze gaat een-’ De jongen kwam whiskey brengen. ‘Lagavulin, meneer.’ Wander draaide zijn hoofd weg, hield een hand op naar Herman en bedankte de jongen luid. Wander nam gelijk een slok. Hij wuifde met zijn glas in richting Gislene. ‘Dus je doet onderzoek naar…?’ ‘Scheldwoorden,’ zei ze. ‘Ik doe onderzoek naar culturele verschillen in de scheldwoorden van Europese landen. Mijn vraag is of je cultureel kan verklaren waarom sommige landen hoofdzakelijk met bijvoorbeeld homoseksualiteit schelden. Is dat landelijk? Of is het universeel?’ ‘Toe maar,’ zei Wander. Hij wees met zijn glas in haar richting. ‘En dat doe je uit pure wetenschappelijke interesse?’ ‘Nee, vind ik het gewoon zoals elk ander wel lekker om een beetje te kankeren. Jij niet?’ Ze trok een wenkbrauw op. ‘Valt mee,’ zei Wander. &#8216;Dat hoeft niet zo, als je manieren hebt.&#8217; Gislene keek hem scheef aan. ‘Soms staan etiquette en realiteit ver van elkaar.’ Ze durfde wel, deze kleine. Wander maakte een ronddraaiend gebaar met zijn handen, als om te zeggen: blijf praten, ga door. ‘Schelden, dus?’ ‘Tja… razen, tieren, kankeren. Vind je dat niet heerlijk? Ik wel. Gewoon even alles eruit als je je kleine teen stoot, of als je autoruit is vastgevroren, als je op een legoblokje gaat staan, of… als die ene collega weer niet zit te luisteren,’ zei ze. Ze keek naar Wander. Geknepen ogen. Lachje. Herman grinnikte. Wander deed alsof hij het niet had gehoord. ‘Juist,&#8217; zei hij, met een kuchje. &#8216;Maar dan in heel Europa?’ Gislene knikte. Weer met die wenkbrauwen. ‘In Servië neuken ze- oh, pardon, hebben ze seks met iedereen bij je begrafenis, terwijl ze in Duitsland niet verder komen dan Hurensohn. Waarom schelden we in bijna alle landen met homoseksualiteit of prostitutie? In Italië heeft ’t allemaal te maken met familie, figlio di puttana,’ Gislene gooide haar hand de lucht in, met de duim tegen de rest van haar vingers. ‘Of de Fransen, met woorden als fiotte of tarlouze, dat is allemaal homohaat. Net als in Oostenrijk, schwuchtel of mongo. Echt erg. En dan heb je nog dat iedereen overal lijkt te tieren over moeders. Roemenie: ​​să mă fut în mă-ta, ofwel, ik wil je moeder in haar vagina, of futu-ți Cristoșii și Dumnezeii mă-tii, dat je dan je moeders goden allemaal gaat nemen, heel grappig eigenlijk, een soort collectief oedipuscomplex. De leukste zijn de Denen, die hele schattige dingen zeggen over dat ze opgegeten willen worden, zoals satanedme, satan, eet me, of kraftedme, kanker, eet me! Lief, eigenlijk.’ Even hield ze haar mond, keek om zich heen, alsof ze zich plots realiseerde hoe ze daar zat te praten. Daarna keek ze een paar seconden naar haar glas. Ze herstelde zich: ‘Goed, ja. Dát doe ik dus.’ &#8216;Téééring, zeg,&#8217; zei Wander, grappend. Ze lachte: &#8216;Jij was toch zo beleefd?&#8217;



De twee uur daarna werd er gelachen, gescholden en ging Wander steeds dichterbij Gislene zitten. De zaal liep leeg. Zelfs Herman, die normaal gesproken akelig lang bleef plakken, stond op gegeven moment op. Hij geeuwde. ‘Het is al laat.’ ‘Wij nog eentje, toch?’ Wander wenkte zonder op een antwoord te wachten de jongen weer. Zijn rechterhand lag over de linker. Hij voelde onder zijn vingers de trouwring.



Wat hij wist: ze zat in het eerste jaar van haar PhD, was vierentwintig, en ze had hiervoor in Groningen gewoond, maar was onderhand verhuisd naar een studentencampus in Leiden, waar ze met tien anderen op een grote verdieping woonde. Ze had bij een studentenvereniging gezeten, maar niet een grote, en zeker niet het corps, ‘nee, schei uit, báh’. Hij had haar terloops gevraagd of ze een relatie had, en even leek ze te twijfelen – of dat dacht Wander – voordat ze zei dat ze een vriendje had. Echt een leuke jongen, ze hadden al meer dan een jaar verkering. Hij woonde even bij zijn ouders. Bij zijn ouders? Ja, dat was tegenwoordig heel normaal, hoor. Over het litteken wist hij niks, ze was er niet over begonnen. Toen Wander het haar had gevraagd, had ze snel het onderwerp naar hem veranderd, wat hij niet bijzonder erg vond. Hij was geen hoogleraar, maar gaf les – iets wat hij in het midden had gelaten. Hij had een iets te lange tirade gehouden over de luiheid van de vakgroep als het om onderzoek ging. Als je echt keek naar de Hirsch-index zat waarschijnlijk geen van hen nog boven de 25. Daarna had hij verzuchtend Goethe geprezen: ‘Iedereen hoort alleen wat hij begrijpt.’ Gislene keek hem de hele tijd zwijgend aan, zei soms iets, lachte hier en daar, dronk uit haar glas. Ten slotte legde ze haar hand open op tafel, als om te zeggen: ga je mee? Hij pakte die, hielp haar met opstaan en vergezelde haar vervolgens naar het hotel. In de lift stond ze met haar hotelkaart te draaien. Hij wenste haar toen ze uitstapte een fijne nacht en drukte op de knop voor de vierde verdieping.



Dat ze daar mogelijk iets had gewild, bedacht hij pas later in bed. De whiskey speelde hem parten, anders was dat buitenkansje hem niet ontglipt. Natuurlijk, het was goed zo: hij had zich van zijn welgemanierde kant laten zien. De meeste meiden wisten toch van voren niet dat ze van achteren leefden. Hij draaide zich om en dacht aan dat litteken, rilde even van nieuwsgierigheid, nam zich voor haar nog voor het weekend voorbij was daarnaar te vragen. Zijn hoofd dreef al gauw naar hele andere uitkomsten dan zojuist bij de deur. Hij dacht: ‘Eigenlijk heeft ze iets gekreukelds. En iets hards. Als gevouwen karton.&#8217;

Ze nam een slok, haar blik op hem gericht. Wander keek naar het litteken, dat zich uitrekte terwijl ze de whiskey in haar mond walste....

Het gerucht ging dat die avond de PhD’ers met de late bus zouden aankomen. Wander, die na een verschrikkelijk seminar aan een tafeltje van het door de organisatie uitgekozen café zat te luisteren naar het gewauwel van zijn collega-professor Herman (die het seminar geweldig vond), keek met een half oog naar de ingang toen de buslading studenten de zaal binnenliep. Het gros was vrouw. Opgedoft, zakelijk gekleed en gespannen. Tussen de meute viel hem een jonge meid op. Steeds weer werd hij naar haar toe getrokken. Hij was een vlieg, zij een vliegenvanger. Ze had een zacht figuur. Plomp, eigenlijk. Plakkerig keek hij van haar heupen en billen naar haar borsten. Pas toen hij bij haar gezicht aankwam, ontdekte hij het. Ze had een enorme kwaaie jaap op haar linkerwang, van onder haar kaak tot helemaal boven haar neusvleugel. Een koperkleurige streep aan één kant van haar gezicht. Precies op dat moment keek ze om en kruisten hun blikken elkaar. 



Wander keek naar beneden, naar zijn whiskeyglas. Zo’n litteken, dat je dat niet verstopt. Hoe was ze daaraan gekomen? Herman bleef doorratelen en Wander dacht, afwezig hummend, aan allerlei mogelijke oorzaken, de ene nog verschrikkelijker dan de andere. Langs het oor van Herman keek hij naar haar. Hij hield haar nauwlettend in de gaten. Ze liep vanaf de ingang met een andere studente linea recta naar de bar, wenkte de barman, stak tijdens het bestellen haar wijsvinger in de lucht, woelde daarna met één hand door haar kapsel en leunde losjes met een elleboog op de toog. In die houding raakte ze met de andere meid in gesprek. Het litteken kreukelde mee terwijl ze bewoog, liep en sprak. En dát, vreemd genoeg, wond Wander verschrikkelijk op. Peinzend nam hij een slok, de turfrook deed hem smakelijk aan, zijn speeksel vulde de ruimte tussen tong en tanden en hij frunnikte aan zijn trouwring. 



Zijn vrouw en hij waren al in de veertig. Hij was laat getrouwd, te laat, pas tien jaar geleden. Hij had haar ontmoet tijdens een overzeese mixer tussen twee universiteiten en hij was haar tweede man (de vorige vroeg overleden). Onderhand zag ze er zelf tweedehands uit. Hoewel ze het had voorgesteld, hadden ze nog geen kinderen. Hij had z’n buik vol van het uit het vorige huwelijk meegenomen kroost. Twee. Twaalf en veertien. God, wat vond hij die kids irritant. Hij had dat vroeger al een non-negotiable gevonden, kinderen. Net als haar, eigenlijk. Ja, ze was – spijtig – slimmer dan hij. Dit had hem ooit opgewonden, maar onderhand was hem dit enorm voor het hoofd gaan stoten. Zoals ze hem altijd de les las! Schreef hij eens een paper, was het niet wetenschappelijk genoeg. Bereidde hij zijn lessen voor, dan zat ze met van die scheve wenkbrauwen mee te lezen. Het huwelijk had hem beperkt, vond hij. Daarom was zo’n conferentie een verademing. Niet omdat hij het nou zo’n indrukwekkende bijeenkomst vond, maar omdat hij het gewoon niet meer kon verdragen om thuis te zijn. Saampjes op de bank, Heel Holland Bakt. Hij rilde bij de gedachte. Zijn vrouw was zoals het leven zelf, zo had hij ondervonden: al het goede verveelt. 



Dat betekende echter niet twee dagen zonder vrouwelijke aandacht. Liever zelfs vrouwelijk gezelschap, want mannen, van die échte, daar voelde hij zich niet verwant mee. Het interesseerde hem ook niet, al dat gepraat over voetbal of darts of de nieuwe auto van Lewis Hamilton. Vaak lachte hij een seconde te laat extra smakelijk mee met de grappen. Nee, vrouwen, die lagen hem beter, daar voelde hij zich veel comfortabeler bij, en zij zich ook bij hem, hoewel hij ze vaak oerstom en gemakkelijk vond: hebbedingen. 



En hoe kon hij ook anders? Hij was simpelweg te anders. Op jonge leeftijd had hij al gevonden dat de meeste mensen net kinderen waren, en gaande de jaren werd die mening alleen maar gesterkt. Vaak voelde hij zich de enige volwassene in de ruimte. Waren de meeste mannen niet gewoon jongetjes, kleine kinderen? En, erger eigenlijk, de vrouwen, die je steels aankeken langs de schouders van hun partner en die zich luchtig lieten hangen als een open hand die je enkel hoefde te pakken, dat waren net trappelende meisjes. Nee, hij geloofde in het ideaal van vraag en aanbod, in wederkerige handel, in een seksuele markt. Het liefdesleven kon je zien als een vorm van supply chain management. Aanvankelijk had hij zijn huwelijk nog wel geëerd, maar toen zijn vrouw alsmaar ouder werd, had hij zichzelf van die last ontslagen. Fout voelde dat voor hem niet, gezien hij het altijd met getrouwde vrouwen deed. En als zijn vrouw niet zo infantiel monogaam was geweest, had hij haar ook toegejuicht, of in ieder geval, dat nam hij zichzelf voor. Hij was anders. Hij vermaakte zich. Hij was speels, in zijn hoofd geen dag ouder dan dertig en weigerde dat het leven stilstond. That’s all. 



Opeens zag hij haar recht voor hun tafel staan. Naast Herman. Ze veegde een lok haar achter haar oor, waarmee het litteken heel zichtbaar werd. Ook had ze een glas whiskey in haar hand. Wander schrok op uit zijn overpeinzingen. ‘Ik zocht je al,’ zei ze glimlachend tegen Herman. ‘Ah!’ zei Herman. Hij schoof een stoel naar achter.  Ze ging zitten. Wander plaatste een hand over zijn trouwring. Herman zei: ‘Kijk, dit is de PhD’er over wie ik je zojuist vertelde.’ ‘En dit is…?&#8217; De meid met het litteken keek naar Wander. Wander boog zich voorover over tafel om haar de hand te reiken. ‘Wander.’ Haar handdruk was zacht in de zijne. Hij trok haar aan haar arm ietsjes naar voren. Opnieuw kruisten hun blikken elkaar, kort, drie seconden. Ze keek omlaag naar haar glas, vervolgens weer omhoog naar hem. Ze lachte. Wander dacht: hebbeding.

Het gerucht ging dat die avond de PhD’ers met de late bus zouden aankomen. Wander, die na een verschrikkelijk seminar aan een tafeltje van het...

LizzyDizzy en de appels

De kudde

Drakenwachters

Een sierkussentje

De dertigersmaag

De Kip

De rotte vis die niemand ruikt

Zeven verhalen door zeven schrijvers over één festival

Opeens zei ze: ‘Jij bent een rotte vis-brief.’ Ze zei het alsof het plots bij haar opkwam, maar was té gekunsteld voor spontaniteit. De timing en toon waren té geoefend en ze sprak pas na een té opvallende stilte. Dit deed ze als een pikhouweel. Ze had de woorden één voor één geslepen en met rake klappen tussen ons geknald. Kennelijk moest er weer iets aan gort.



We zaten naast elkaar in het zand van het strandje bij het grote meer, omsloten door het festivalterrein. Achter ons klonk het doffe bonken van housemuziek en om de paar minuten gejoel en applaus. Soms lichtte het water rood op door de weerspiegeling van het vuur uit de bek van de gigantische kunststof draak midden op het festivalterrein. Verderop renden een paar meiden schreeuwend het water in. Hun BH’s lagen in een hoopje aan de kant en hun plonzen klonk vreemd ver weg door de trillingen op het kalme water. Verder was het stil, of eigenlijk: té stil. Het leek alsof we omgeven waren door een doffe plastic bubbel. Met mijn natte voeten groef ik schurende achtjes in het zand. Samara had de pijpen van haar spijkerbroek opgerold tot haar knieën en zat in kleermakerszit. Haar handen rusten op haar schoot, een kommetje met nagels. Ik keek naar de tatoeage op haar onderarm: een beertje dat aan het touwtje van één ballon door de wind mee werd getrokken. Maar, of ik een rotte vis-brief was? Ik nam bitter een slok van mijn bier. Het smaakte lauw. Ik zei niks, omdat ik niet wist of ik iets móést zeggen. Iets therapeutisch, iets wat je eruit wilde gooien, of een heleboel boze woorden? Ik voelde me juist eerder nietszeggend.



Afgezien van de meiden, was er niemand in de buurt. Mijn broer en zijn vrienden stonden bij de Big Fisherstage met hun kaken te schaatsen. Die ochtend rammelde hij vrolijk met een blikje, terwijl Samara en hij schunnig door het gat van hun groene koepeltentje naar me keken. Het was zo’n oud sigarenblik met een reliëf van de Berliner Dom, die hij ooit in een souvenirwinkel in Berlijn op de kop had getikt. ‘Cocktailtje,’ zei hij, met een knipoog, ‘voor vanavond. Eerst een uppertje, even hard gaan, dan een zegeltje. Later halen we &#8217;t randje eraf.&#8217; Hij sloeg een arm om Samara heen. Mijn broer zei: &#8216;Wil je ook?&#8217; &#8216;Nee, hoor.&#8217; Samara keek me indringend aan. Ik was de jongste in ons tentenkamp. Samara was twee jaar ouder en de vriendin van mijn broer. Ze had in het bijzijn van iedereen gezegd dat ik mee moest, ook al waren er naast haar en mijn broer alleen zijn vrienden. ‘Doe eens wat geks, Guus,’ zei ze, terwijl ze me met haar elleboog bij de auto aanstootte. Mijn broer haalde zijn schouders op en gooide de weekendtas in de achterbak van de auto. In de autorit naar het festival stond er via de telefoon van één van zijn vrienden harde muziek op. Gesaffelstein, VOLAC, STIKSTOF. De bass scheurde door de boxen van de tweedehands Ford Fiësta. Mijn broer sloeg met zijn handen op het stuur. Samara hing vanaf de achterbank met haar armen om zijn nek. Tijdens het rijden drukte hij een kus op haar onderarm, bovenop het beertje. Ik keek op het tijdschema op mijn telefoon en liet mijn ogen langs de namen glijden. Van boven naar onder, onder naar boven. Ik las: Moderat, King Elliot, Goldkimono. Ik had nog nooit naar zulke muziek geluisterd. Ik wist ook niet of ik ervan hield. Er was vast een hele wereld van mensen die erg bewust waren van allerlei soorten muziek, maar zo’n mens was ik totaal niet. Met dezelfde bevreemding ving ik voor het eerst een glimp op van mijn broer met zijn vrienden en Samara. Hij was anders. Een rebel, eerder, dan mijn broer. Terwijl de jongens voorin meetrommelden met de krakende drumpartijen, boog Samara naar me toe: ‘Vinner eigenlijk niks aan,’ zei ze, zachtjes, heel dichtbij. Haar adem kietelde op mijn oor. ‘Doe mij maar Jungle by Night.’



De meiden voor ons gingen één voor één kopje onder, deden een handstand, vielen om en kwamen dan proestend weer boven. Ze waren even oud als Samara, schatte ik. Staande hielden ze hun armen voor hun borsten, maar bij het duiken kon je, als je op het juiste moment keek, een halve seconde alles zien. Mijn ogen werden als zuignappen naar hun lijven getrokken. Ik had sturm, ik had drang. Om mezelf af te leiden duwde ik hard met mijn tenen in het zand. De geulen werden almaar dieper. Samara sprak over mijn broer. Nee, ze had geen probleem met zijn drugsgebruik, zei ze. Dat moest hij zelf weten. ‘Hij is gewoon wie hij is en ik ga hem niet veranderen. Je moet elkaar accepteren.’ Of ik haar geloofde? Ze sprak door een dun laagje, vanachter een velletje behang. Accepteren. Als je haar op haar woord nam, waren zij en mijn broer gewoon héél gelukkig en héél goed voor elkaar. Ja, maar waarom ging ze dan met mij naar bed? Ik had er vaker over nagedacht, waarom ze dat deed, maar een antwoord had ik niet. We hadden het er in ieder geval nooit over. Dat was vanaf het begin al uitgesloten. Hoe moest ik dat doen? ‘Waarom ga je met mij naar bed als je met m’n broer hebt?’ Nee, als ik zoiets vroeg beet ze waarschijnlijk bits van zich af. Ze had een mond als een vuist, een blik als een steekmes. En ik was bang dat ze daarmee onze gezamenlijke plastic bubbel uit elkaar zou laten spatten. Haar woede kon onvoorspelbaar uit de hoek komen. Vaker onverwacht dan niet, was ze vlijmscherp. Ze kon je helemaal leksteken. ‘Ik ben gewoon onverschillig, weet je. Je doet me gewoon niks,’ of, ‘Als je niets beters te zeggen hebt, kanker dan maar op.’ Maar, hoe vinnig ze ook was, vrij snel nadat ze een rake klap had uitgedeeld, lagen we voor je het wist met elkaar te bekken. Ik voelde me schuldig richting mijn broer, maar toch stopte ik niet. Ze was ouder, intimiderend en nam de leiding. Elke keer voelde ik me op een bepaalde manier onderdanig. Als opgeven: ik wilde niet horen, niet denken, nee, voelen. En altijd wanneer mijn broer aan de drugs was. Daar werd ze woedend van, en ja, als ze woedend was, stond ze voor de deur. Ze belde me op, of stuurde me een berichtje dat ik zus-en-zo laat ergens moest komen dagen. Er werd weinig gezegd. De eerste keren was ik nog huiverig, maar gaande de tijd accepteerde ik het, of eigenlijk, gaf ik toe. Naar mate het gebruik van mijn broer toenam, werd zij brutaler. Een keer deden we het in zijn tweedehands Fiësta op de parkeerplaats voor een krakersfeest in een oude loods, waar op dat moment mijn broer aan de pillen zat. Een andere keer was het in haar studentenhuis, terwijl haar huisgenoot in de woonkamer TV aan het kijken was. Ook vanavond, toen mijn broer met ‘the boys’ naar de WC was om dat te doen, plukte ze me ineens uit de menigte. Eerst stortte ze een lading hatelijke opmerkingen over me uit, over mijn haar, mijn houding, mijn jongere leeftijd en mijn lichaam. Daarna begonnen we. In mijn tent. Met elkaar. Haar overgave had iets hatelijks. Er was weinig sprake van genoegen, nee, als je het mij vroeg zat er een luchtje aan. Natuurlijk vond ik het wél lekker. Ik had geen enkel idee van hoe mensen met elkaar bed gaan. Ik wist niets: niets over liefde, niets over lust, niets over hoe dat allemaal in elkaar stak. Wat ik wel wist: er sijpelde elke keer iets groots uit haar. Een glad, schubbig beest dat tegen onze waterval van zweet en speeksel opsprong. Ja, er was duidelijk iets aan het tegenstribbelen, al wist ik niet precies wat &#8211; of waarom. Ik stelde me een enorm stinkende vis voor, die al een decennia buiten de koelkast ligt, een coelacanth. Die zat vast in haar lijf. Zij wilde de vis niet, mijn broer wilde de vis niet. Dus gaf ze hem aan mij. Niemand anders hoefde er dan nog aan te ruiken. Na het vrijen zei ze dat ze leeg was, alsof ze al het nare in zichzelf naar buiten had geduwd, of eigenlijk, ze in een kussen had lopen schreeuwen. Ze kroop uit de slaapzak, schoof haar spijkerbroek liggend over haar billen en knoopte haar hemdje weer aan. Daarna zoog ze een paar tellen loom aan een waterflesje. ‘Laten we langs het water lopen,’ zei ze. ‘Natte tenen.’ Ze kroop meteen naar buiten. Ik ging daar maar achteraan. Buiten de tent was alles weer flauw normaal. We werden wakker uit een gezamenlijke natte droom. Meteen zat er een glazig laagje tussen het vorige en het volgende. Ik wist niet, zoals elke keer, of het daadwerkelijk was gebeurd. Er was, behalve de geur in mijn tent, geen bewijs. Ik volgde haar naar het strand. Zij voorop, ik daar vlak achter. Waden door het water: opgerolde pijpen en natte voeten. Voor lange tijd zei niemand iets. Mijn broer was aan de drugs gegaan. Zij had alles uit haar lijf geschreeuwd. ‘Goor,’ zei ze. Ze haalde haar neus op, wierp me een blik toe. ‘Bedoel je dat ik stink?’ vroeg ik. Even was ik erg bewust van mijn adem, maar rook niets. ‘Nee, dat niet. Gewoon. Drugs.’ Ik pakte een sigaret. Misschien wilde ik cooler lijken dan ik vanbinnen was, of gewoon iets uitroken. Het pakje had ik van mijn broer gekregen. ‘Walk on the wild side, Guusje,’ zei hij. God, hij moest eens weten. Ik stak de sigaret in mijn mond en tikte met mijn duim langs het tandwiel van de aansteker. Het vlammetje en de tabak maakten een suizend geluid. Ik zoog in, ik blies uit, spande mijn keel aan tegen de tinteling en onderdrukte de neiging om te hoesten. Achter ons hoorde ik bonkende muziek. De draak spuwde vuur. Ik zag mijn broer voor me met zijn uppertjes en downers. Ik zag hoe zijn hele hersenpan in een cocktailshaker door elkaar werd geschud. Ik vroeg: ‘Heb je daarom seks met mij?’ Ze keek me lang aan. Achter haar zag ik de meiden verderop het water uit lopen en schudden met hun natte haren. Twee omhelsden elkaar, de ander sprong wild in het rond met haar armen in de lucht. In de verte klonk applaus, iemand joelde op het pad achter de tenten. Mijn tenen waren onderhand bedolven onder het zand. ‘Wij doen helemaal niks.&#8217; Weer dat pikhouweel. Ik keek haar niet begrijpend aan. ‘Een boom valt in een bos, maar er is niemand in de buurt. Is er dan geluid?’ ‘Geen idee,’ zei ik. Bomen en geluid, wat had dát nou met seks te maken? ‘Jij bent een rotte vis-brief.’ Ze haalde haar schouders op. ‘Niemand die het ruikt.’

Opeens zei ze: ‘Jij bent een rotte vis-brief.’Ze zei het alsof het plots bij haar opkwam, maar was té gekunsteld voor spontaniteit. De timing en...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Edward van de Vendel, Iduna Paalman, Thijs Joores, Sjoukje Croux
Website	Laurens Besselsen

Robin van Ommen

Stukken geschreven door Robin van Ommen

H.G. Wells

Herbert Ernest Bates

Saki / Hector Hugh Munro

William Somerset Maugham

Gabriel García Márquez

Big boys don´t want Geen gedoe

RE-supply

Idealisatie

Geven en nemen

Object constancy

Madame Bovary

Schelden, Tieren en Kankeren

Hebbeding

De rotte vis die niemand ruikt

Boeken voor de eeuwigheid

A Wild Sheep Chase

Ik ook van jou

Ishmael

A Confederacy of Dunces

The Brief Wondrous Life of Oscar Wao

Menu

Social

Contact

Credits