Hebbeding

Schelden, Tieren en Kankeren

Madame Bovary

Object constancy

Een verhaal in acht delen over een narcistische professor

Zijn hotelkamer was als een Turks stoombad. Snel gooide Wander de balkondeuren open. Hij snoof de frisse lucht op, slaakte een zucht, deed zijn polshorloge af, wrikte zijn ring van zijn rechterhand en stak die in zijn zak, spande zijn borstspieren aan en keek ten slotte naar haar, zoals zij op het bed zat. Zo’n fraai ding, ondanks dat litteken. Hij dacht dat het leven toch bijzonder geestig was, mits je de clou snapte. Het leven was heerlijk oneerlijk. Jonge vrouwen, hotelkamers en vooral het vrije leven dat hij daarbij vond horen waren belangrijke toevoegingen voor een man. Hij zag er één voor zich, fragiel, met een gezicht dat je geschrokken aan kon kijken, dom en gewillig. En daarna nog twee, drie vrouwen, gretige graaiers. Allemaal hebbedingen. Zodra ze naakt op adem lagen te komen en er noodzakelijk nog wat geknuffeld moest worden, maakte de geur van het gebruikte witgoed hem misselijk. Eigenlijk wilde hij zo snel mogelijk weg.



Maar nu, terwijl hij naar Gislene keek, voelde hij een tederheid die hij niet van zichzelf gewend was: voor haar onhandigheid, grote mond die ze nu leek te zijn verloren, haar tere onervaren jeugd, die hij normaal onmiskenbaar saai vond. Hij vond geen woorden, kwam terug bij die vertedering, en hij schrok van zichzelf, toen haar hand, die schaamtevol voor haar mond hing, hem zacht en iel liet voelen. Er was ergens in hem op een deur geklopt, maar hij huiverde nog om open te doen.



Naderhand, toen zij naast elkaar lagen, was zij degene die als eerste opstond. Het witgoed stak fel af tegen haar huid terwijl ze zo ingezakt op de bedrand zat, soms naar hem keek, dan weer niet, dan weer wel, en weer niet. Haar rechte schouders, het warrige haar, de armen die om haar borst klemden, zo leek ze net een klein hondje. En ze zat te zuchten, te denken. Wander kuste haar rug in een opwelling. Zij stond op. ‘Laten we weer naar beneden gaan,’ zei ze. Wander bleef liggen. Hij keek door de open terrasdeuren en zag twee vogels voorbijvliegen. Een paar mannen maakten beneden een praatje. De geur van tabak steeg op. Hij streek met één hand over het ruwe laken. Gislene zocht naar haar kleren. Ze zeiden geruime tijd niets. Ze ging op de stoel bij het kleine bureau zitten. Ze had iets mistroostigs over zich, een propje papier op de grond naast een bureau. Een geschreven bladzijde die zij weg wilde gooien. ‘Hoezo?’ vroeg Wander. Hij was even stil. ‘Zojuist lagen we nog-’ ‘Dat lijkt me toch duidelijk. Ik ben achterlijk. Man…’ Ze hield haar adem in, keek hem aan. Toen ademde ze weer uit. ‘Goed, jij kan er ook niks aan doen.’ ‘Ik begrijp je niet. Achterlijk, dom? Kom toch.’ Hij wenkte haar. ‘Nee, nee…’ Ze begon te trillen. O, als ze nu ging huilen. Daar had hij een hekel aan. ‘Gut, kom nou, je stelt je aan.’ Ze draaide zich weer om. ‘Ugh, mannen!’ Hij ging op de bedrand zitten, zijn armen op zijn knieën. ‘Wattissernou?’ Ze leunde met een hand op het kleine bureau, wreef met twee vingers over haar slaap. ‘Wat er is, wat er is… Ik ben zo vreselijk, hier met jou. Het lijkt wel een romannetje, op een hotelkamer. Hoe kan ik dit uitleggen? Mijn vriend zit thuisthuis te studeren en ik lig hier met een man die zijn vader had kunnen zijn.’ Ze zuchtte, keek Wander aan. ‘Het is gewoon, hij is zo’n mongo, die jongen. Echt een lieverd, een schat, ik zou blij moeten zijn, maar verdomme, hij heeft gewoon nul ambitie, geen drive. Ik zoek hem elk weekend op, weet je, daar in Groningen. En dan zit ie daar, met z’n vers gevouwen stapeltje was van zijn moeder en die gesneden partjes appel, walgelijk gewoon. Een volwassen man, zo gemakkelijk, zo vre-se-lijk gemakkelijk. En ik mag dit eigenlijk niet van mezelf zeggen, want ik weet dat hij niet anders kan. Maar tóch doe ik het. Opeens is hij zo’n jongetje geworden. En toen zag ik jou… mijn nieuwsgierigheid, iets nam me over, spanning… dat begrijp je vast niet, sorry, ik heb je gebruikt.’



Wander was opgestaan en luisterde half. Hij vond het jammer dat ze zo uit elkaar was geklapt. Zijn roze ballon was ook wat leeggelopen. De geur van tabak in de kamer rook opeens heel vies. Hij zag in haar weer alle vrouwen die hij minachtte, al dat gezever. Zoals ze daar stond! Wat zou het van dat vriendje? Ze was nu toch met hem? Ze wist niet wat ze zei. Hij wilde niet zien dat ze zich rot voelde, nee, had daar geen behoefte aan. Zonder te antwoorden liep hij naar het balkon en ging met zijn rug naar haar toe staan. De frisse morgenlucht voelde koel op zijn lichaam en even huiverde hij. Een paar tellen leunde hij gemakkelijk op de stenen reling en keek over de stad uit. Opnieuw zeiden ze minutenlang niets. Ze kwam bij hem staan. Haar truitje kriebelde aan zijn arm. ‘Wat wil je nu dat ik zeg?’ vroeg hij. Ze prevelde eerst iets wat hij niet verstond. ‘Het is heftig, zo, te realiseren waar je toe in staat bent.’ ‘Je maakt het wel heel zwaar.’ Hij omhelsde haar. Zij legde haar voorhoofd op zijn schouder en hij voelde de korte rukjes in haar borst bij elke ademhaling. Na een tijdje maakte hij zich los, liep de hotelkamer weer in, rommelde in zijn broekzak op zoek naar zijn horloge. Haar nog donkere ogen bedaarden wat. Snel daarna kreeg ze ook weer wat lucht in zich, toen die wenkbrauwen weer uitdagend naar hem begonnen te fronsen. Hij zei iets, zij lachte, hij schold in het Nederlands, zij in het Deens. Even later lagen ze weer onbezonnen te ginnegappen, maar toch bleef er iets tussen hen in hangen dat Wander niet kon beschrijven. Er rommelde iets diep in hem, iets dat met kleine vuisten op een gevoelloze wand sloeg.

Zijn hotelkamer was als een Turks stoombad. Snel gooide Wander de balkondeuren open. Hij snoof de frisse lucht op, slaakte een zucht, deed zijn polshorloge...

Zij zat al aan het ontbijt, alleen. Ze las een boek, dat ze met één hand voor haar gezicht hield: Madame Bovary. Hij sloeg toe en plofte zijn dienblaadje op het tafeltje, pats voor haar neus. Toch uitdagend gedaan. Gislene keek op. ‘Ook goedemorgen,’ zei ze schor. Haar wenkbrauwen bewogen mee op het woord morgen. Ze legde haar boek rustig op tafel en nam een slok van haar honing-muntthee. ‘Gisteravond?’ Hij wees naar zijn keel. Ze knikte. Die, inderdaad. ‘Hure,’ zei ze. En toen: ‘Da’s Oostenrijks.’



Met de onzekerheid van vreemden aten ze loom van hun ontbijt en praatten over onderwerpen als de zomerhitte (die zij lekker vond), de aankomende sprekers (zij had zich wél ingelezen) en de al dan niet noodzakelijke aanwezigheid van douchegelletjes in hotels (hij was voor, zij beslist tegen). Wander zat de hele tijd aan haar linkerwang geplakt. Hij beeldde zich in wat zo’n litteken kon veroorzaken. Net toen hij de moed vond om ernaar te vragen, kwam Herman bij hun tafeltje staan. Hij vertelde hen dat de eerste lezingen waren begonnen en dat hij zich had verslapen. Zij schrok, greep haar boek en tas en stond op. ‘Shit, ik wilde naar die eerste over pragmatiek.’ Ze boog voorover, woelde een paar keer door haar kapsel. Daarna veerde ze op en slaakte een zucht. Na wat knipperen en knijpen met haar wenkbrauwen leek ze opgeladen. ‘Sorry, moet gaan,’ zei ze. ‘Tot straks?’ Ze knipoogde.



Hij bleef nog even zitten en dronk zijn koffie langzaam op. Hij wilde zoveel mogelijk tijd vermorsen. Met lichte afkeer keek hij naar zijn vakgenoten bij het buffet. Als kleuters schoven ze op een rijtje langs het glas en stouwden ze gulzig hun dienblaadjes vol. Hotelontbijt was een belachelijke bedoening, eigenlijk. In Nederland leken we het erom te doen, structuralisme, van wegenbouw tot netjes gescheiden broodbeleg. Hij aan Gislene, aan Herman en aan hemzelf. In zijn hoofd speelde enkele minuten een scène waarin hij Herman in een discussie te slim af was. Hij weerlegde het ene na het andere argument, noemde zijn vakcollega constant betuttelend bij de naam en genoot ervan hem te laten spartelen. Gislene keek hem de hele tijd geïntrigeerd aan.



Nadat hij alle dienblaadjes had opgeruimd, begaf hij zich op zijn dooie gemak door de stad naar de conferentiezaal. Hij stopte bij een winkelruit. Een paar minuten lang tuurde hij opzichtig in de etalage. Via de reflectie bespiedde hij de voorbijgangers achter hem. Niemand keek. Voldaan vernauwde hij zijn blik om zijn spiegelbeeld te bekijken. Zijn hand gleed door zijn haar, hij draaide zijn hoofd, linkerkaak. Verdomd aardig nog, voor zijn leeftijd. Hij trok zijn overhemd recht, wreef in zijn ogen, keek zichzelf heldhaftig aan.



In de sprekerszaal nam hij plaats bij een praatje dat al een kwartier gaande was. Hij probeerde zich te concentreren, maar telkens als hij dat deed, verscheen Gislene weer in zijn hoofd. Dat litteken zat hem goed dwars. Hij sloeg zijn benen over elkaar, verlaagde zijn ademhaling en zuchtte. Zijn buurman keek hem ongepast geërgerd aan. Waar bemoeide hij zich mee? Wander keek op zijn horloge. Hij had nog een aantal uur te gaan tot de middagpauze. Hij zakte onderuit in zijn stoel, las de tekst op de powerpointpresentatie, luisterde nog even in opperste concentratie, en dommelde weg.



Hij doolde in een lange gang met aan weerszijden affiches van de ene verschrikkelijke verwonding na de andere. Een auto-ongeluk, de scherven van de voorruit vlogen langs de passagiers. Kamperen in Noorwegen, voedsel opgehangen aan een laaghangende tak, gegrom tussen de bomen. De hond van de buren, die normaal achter hekwerk zat, nu opeens in de achtertuin. Een rammelende deur, een dronken vader, een kapotgeslagen glas. De gang mondde uit in een open ruimte, met een enorm schilderij aan de muur tegenover hem. Het torende ver boven hem uit. Op het doek stond een reusachtige versie van zijn eigen vrouw, afgebeeld als een amazone in tijgervel. Ze hield een speer in haar rechterhand en had haar linkerhand ferm in haar zij. Wander sukkelde een paar stappen achteruit. Bijna struikelde hij over een museumbankje, die hij niet eerder had zien staan. Hij ging maar zitten. Het schilderij, en daarmee zijn vrouw, was zo groot dat hij er niet naar durfde te kijken. De gang achter hem was verdwenen. Waar hij ook keek, het schilderij verschoof zich telkens naar zijn blikveld. Plots stapte zijn vrouw stapte uit het schilderij, reusachtig en wild. Ze tilde hem tegen zijn wil op in haar armen en begon hem heen en weer te wiegen. Hoe wild hij ook met zijn kleine vuisten tegen haar borsten sloeg, ze bleef in zijn oor fluisteren: ‘Who’s a big boy, who’s a big boy?’



Zijn buurman stootte hem aan. Hij schrok wakker. De man snauwde hem toe dat hij lag te snurken. Wander schudde zijn hoofd, wreef in zijn ogen en stond op. Dan maar een kop koffie halen. In de lobby zag hij Gislene bij de bar. Hij ging bij haar staan, nog een tikkeltje ongemakkelijk van de slaap. Hij knikte naar de barjongen, americano. Zo stonden ze een tijdje naast elkaar. Gesis van het espressoapparaat, rinkelende kopjes. Achter hen klonk dof een microfoon, soms wat gelach, dan applaus. Zij keek naar hem, rommelde wat in haar portemonnee. Hij vroeg haar naar het seminar. ‘Saai, eigenlijk,’ zei ze. ‘En mijn hoofd maakt salto’s. Volgens mij lag er iemand te snurken.’ ‘Dat hoorde ik ook,’ loog Wander. ‘Eigenlijk niks aan, hè, zo’n conferentie.’ Ze knikte met een klein lachje. De barman zette een latte macchiato voor haar neer. Ze nam hem dankbaar aan, maar bleef staan. Ze leek iets te willen zeggen, maar deed dat niet. Ze duwde met twee vingers een lok terug achter haar oor. ‘We kunnen een wandeling gaan maken,’ zei hij. ‘Goed idee,’ zei ze. En ze gaf hem zonder aarzeling haar arm. Met de koffie in de hand liepen ze door de aangeharkte tuin. De bomen, die symmetrisch langs het grindpad stonden, deden Wander denken aan palen van een afgebrokkeld pantheon, of juist aan de tuin van een crematorium. Dat vertelde hij aan haar. Zij moest lachen. Hij praatte verder, over wat hij maar kon bedenken, over de hardheid van de stoelen in de sprekerszaal, over zinsstructuren, over semantiek en ten slotte, over kinderachtigheid en volwassenen. Ze bleven staan bij een verrassend grote populier aan de zijkant van het gebouw. ‘Je hebt echt overal een mening over, hè?’ Haar wenkbrauwen bewogen mee met de uitspraak van overal. Het viel hem op dat ze tot dan toe niet zoveel had gezegd, anders dan de avond daarvoor. Hij zweeg, keek haar strak aan. Zij keek terug. Ze had iets gewilligs over zich en, ondanks haar scheldwoorden en jeugd, zag ze eruit als een volle voorraad. Wander moest denken aan thuis, zijn vrouw, het schilderij en de amazone. Hij schudde zijn hoofd. Nee, hij liet zich niet nogmaals in slaap sussen. Hij zoende haar. Ze hield een klein beetje tegen, maar hij duwde door. Zijn hand wreef over haar wang en hij voelde de ruwe huid van het litteken. ‘Laten we naar het hotel gaan,’ fluisterde hij. Zijn blik was strak op haar gericht en hij hield haar nek nog steeds vast. Ze knikte, week, meegaand, een meisje.

Zij zat al aan het ontbijt, alleen. Ze las een boek, dat ze met één hand voor haar gezicht hield: Madame Bovary. Hij sloeg toe...

Ze nam een slok, haar blik op hem gericht. Wander keek naar het litteken, dat zich uitrekte terwijl ze de whiskey in haar mond walste. Ze slikte en zei: ‘De ene vrouw is de andere niet.’ ‘En jij bent zo’n soort,’ zei hij. ‘Anders.’ ‘Dat klopt.’ Haar wenkbrauwen bewogen mee op de uitspraak van klopt. Ze lachte stilletjes, een soort luchtig hikken. Er zat een vileine rimpel in haar mondhoek. Of was dat deel van het litteken? Wander vouwde zijn vingers in elkaar en leunde iets voorover. ‘Wat studeer je?’ vroeg hij, deels omdat hij iets zocht om te zeggen. ‘Ik heb internationale talen en culturen gestudeerd.’ Ze was snibbig. ‘En ik doe nu onderzoek, hier. Herman is mijn begeleider.’ Wander keek Herman aan. ‘Wist niet dat je een PhD’er had.’ ‘Dat komt doordat je nooit luistert.’ Hij lachte en legde een hand op de schouder van het meisje. ‘Nee, Gislene hier is voortreffelijk. Ze doet onderzoek naar etymologische verbanden tussen Europese scheldwoorden. Ik zeg ’t je, Wander, ze gaat een-’ De jongen kwam whiskey brengen. ‘Lagavulin, meneer.’ Wander draaide zijn hoofd weg, hield een hand op naar Herman en bedankte de jongen luid. Wander nam gelijk een slok. Hij wuifde met zijn glas in richting Gislene. ‘Dus je doet onderzoek naar…?’ ‘Scheldwoorden,’ zei ze. ‘Ik doe onderzoek naar culturele verschillen in de scheldwoorden van Europese landen. Mijn vraag is of je cultureel kan verklaren waarom sommige landen hoofdzakelijk met bijvoorbeeld homoseksualiteit schelden. Is dat landelijk? Of is het universeel?’ ‘Toe maar,’ zei Wander. Hij wees met zijn glas in haar richting. ‘En dat doe je uit pure wetenschappelijke interesse?’ ‘Nee, vind ik het gewoon zoals elk ander wel lekker om een beetje te kankeren. Jij niet?’ Ze trok een wenkbrauw op. ‘Valt mee,’ zei Wander. &#8216;Dat hoeft niet zo, als je manieren hebt.&#8217; Gislene keek hem scheef aan. ‘Soms staan etiquette en realiteit ver van elkaar.’ Ze durfde wel, deze kleine. Wander maakte een ronddraaiend gebaar met zijn handen, als om te zeggen: blijf praten, ga door. ‘Schelden, dus?’ ‘Tja… razen, tieren, kankeren. Vind je dat niet heerlijk? Ik wel. Gewoon even alles eruit als je je kleine teen stoot, of als je autoruit is vastgevroren, als je op een legoblokje gaat staan, of… als die ene collega weer niet zit te luisteren,’ zei ze. Ze keek naar Wander. Geknepen ogen. Lachje. Herman grinnikte. Wander deed alsof hij het niet had gehoord. ‘Juist,&#8217; zei hij, met een kuchje. &#8216;Maar dan in heel Europa?’ Gislene knikte. Weer met die wenkbrauwen. ‘In Servië neuken ze- oh, pardon, hebben ze seks met iedereen bij je begrafenis, terwijl ze in Duitsland niet verder komen dan Hurensohn. Waarom schelden we in bijna alle landen met homoseksualiteit of prostitutie? In Italië heeft ’t allemaal te maken met familie, figlio di puttana,’ Gislene gooide haar hand de lucht in, met de duim tegen de rest van haar vingers. ‘Of de Fransen, met woorden als fiotte of tarlouze, dat is allemaal homohaat. Net als in Oostenrijk, schwuchtel of mongo. Echt erg. En dan heb je nog dat iedereen overal lijkt te tieren over moeders. Roemenie: ​​să mă fut în mă-ta, ofwel, ik wil je moeder in haar vagina, of futu-ți Cristoșii și Dumnezeii mă-tii, dat je dan je moeders goden allemaal gaat nemen, heel grappig eigenlijk, een soort collectief oedipuscomplex. De leukste zijn de Denen, die hele schattige dingen zeggen over dat ze opgegeten willen worden, zoals satanedme, satan, eet me, of kraftedme, kanker, eet me! Lief, eigenlijk.’ Even hield ze haar mond, keek om zich heen, alsof ze zich plots realiseerde hoe ze daar zat te praten. Daarna keek ze een paar seconden naar haar glas. Ze herstelde zich: ‘Goed, ja. Dát doe ik dus.’ &#8216;Téééring, zeg,&#8217; zei Wander, grappend. Ze lachte: &#8216;Jij was toch zo beleefd?&#8217;



De twee uur daarna werd er gelachen, gescholden en ging Wander steeds dichterbij Gislene zitten. De zaal liep leeg. Zelfs Herman, die normaal gesproken akelig lang bleef plakken, stond op gegeven moment op. Hij geeuwde. ‘Het is al laat.’ ‘Wij nog eentje, toch?’ Wander wenkte zonder op een antwoord te wachten de jongen weer. Zijn rechterhand lag over de linker. Hij voelde onder zijn vingers de trouwring.



Wat hij wist: ze zat in het eerste jaar van haar PhD, was vierentwintig, en ze had hiervoor in Groningen gewoond, maar was onderhand verhuisd naar een studentencampus in Leiden, waar ze met tien anderen op een grote verdieping woonde. Ze had bij een studentenvereniging gezeten, maar niet een grote, en zeker niet het corps, ‘nee, schei uit, báh’. Hij had haar terloops gevraagd of ze een relatie had, en even leek ze te twijfelen – of dat dacht Wander – voordat ze zei dat ze een vriendje had. Echt een leuke jongen, ze hadden al meer dan een jaar verkering. Hij woonde even bij zijn ouders. Bij zijn ouders? Ja, dat was tegenwoordig heel normaal, hoor. Over het litteken wist hij niks, ze was er niet over begonnen. Toen Wander het haar had gevraagd, had ze snel het onderwerp naar hem veranderd, wat hij niet bijzonder erg vond. Hij was geen hoogleraar, maar gaf les – iets wat hij in het midden had gelaten. Hij had een iets te lange tirade gehouden over de luiheid van de vakgroep als het om onderzoek ging. Als je echt keek naar de Hirsch-index zat waarschijnlijk geen van hen nog boven de 25. Daarna had hij verzuchtend Goethe geprezen: ‘Iedereen hoort alleen wat hij begrijpt.’ Gislene keek hem de hele tijd zwijgend aan, zei soms iets, lachte hier en daar, dronk uit haar glas. Ten slotte legde ze haar hand open op tafel, als om te zeggen: ga je mee? Hij pakte die, hielp haar met opstaan en vergezelde haar vervolgens naar het hotel. In de lift stond ze met haar hotelkaart te draaien. Hij wenste haar toen ze uitstapte een fijne nacht en drukte op de knop voor de vierde verdieping.



Dat ze daar mogelijk iets had gewild, bedacht hij pas later in bed. De whiskey speelde hem parten, anders was dat buitenkansje hem niet ontglipt. Natuurlijk, het was goed zo: hij had zich van zijn welgemanierde kant laten zien. De meeste meiden wisten toch van voren niet dat ze van achteren leefden. Hij draaide zich om en dacht aan dat litteken, rilde even van nieuwsgierigheid, nam zich voor haar nog voor het weekend voorbij was daarnaar te vragen. Zijn hoofd dreef al gauw naar hele andere uitkomsten dan zojuist bij de deur. Hij dacht: ‘Eigenlijk heeft ze iets gekreukelds. En iets hards. Als gevouwen karton.&#8217;

Ze nam een slok, haar blik op hem gericht. Wander keek naar het litteken, dat zich uitrekte terwijl ze de whiskey in haar mond walste....

Het gerucht ging dat die avond de PhD’ers met de late bus zouden aankomen. Wander, die na een verschrikkelijk seminar aan een tafeltje van het door de organisatie uitgekozen café zat te luisteren naar het gewauwel van zijn collega-professor Herman (die het seminar geweldig vond), keek met een half oog naar de ingang toen de buslading studenten de zaal binnenliep. Het gros was vrouw. Opgedoft, zakelijk gekleed en gespannen. Tussen de meute viel hem een jonge meid op. Steeds weer werd hij naar haar toe getrokken. Hij was een vlieg, zij een vliegenvanger. Ze had een zacht figuur. Plomp, eigenlijk. Plakkerig keek hij van haar heupen en billen naar haar borsten. Pas toen hij bij haar gezicht aankwam, ontdekte hij het. Ze had een enorme kwaaie jaap op haar linkerwang, van onder haar kaak tot helemaal boven haar neusvleugel. Een koperkleurige streep aan één kant van haar gezicht. Precies op dat moment keek ze om en kruisten hun blikken elkaar. 



Wander keek naar beneden, naar zijn whiskeyglas. Zo’n litteken, dat je dat niet verstopt. Hoe was ze daaraan gekomen? Herman bleef doorratelen en Wander dacht, afwezig hummend, aan allerlei mogelijke oorzaken, de ene nog verschrikkelijker dan de andere. Langs het oor van Herman keek hij naar haar. Hij hield haar nauwlettend in de gaten. Ze liep vanaf de ingang met een andere studente linea recta naar de bar, wenkte de barman, stak tijdens het bestellen haar wijsvinger in de lucht, woelde daarna met één hand door haar kapsel en leunde losjes met een elleboog op de toog. In die houding raakte ze met de andere meid in gesprek. Het litteken kreukelde mee terwijl ze bewoog, liep en sprak. En dát, vreemd genoeg, wond Wander verschrikkelijk op. Peinzend nam hij een slok, de turfrook deed hem smakelijk aan, zijn speeksel vulde de ruimte tussen tong en tanden en hij frunnikte aan zijn trouwring. 



Zijn vrouw en hij waren al in de veertig. Hij was laat getrouwd, te laat, pas tien jaar geleden. Hij had haar ontmoet tijdens een overzeese mixer tussen twee universiteiten en hij was haar tweede man (de vorige vroeg overleden). Onderhand zag ze er zelf tweedehands uit. Hoewel ze het had voorgesteld, hadden ze nog geen kinderen. Hij had z’n buik vol van het uit het vorige huwelijk meegenomen kroost. Twee. Twaalf en veertien. God, wat vond hij die kids irritant. Hij had dat vroeger al een non-negotiable gevonden, kinderen. Net als haar, eigenlijk. Ja, ze was – spijtig – slimmer dan hij. Dit had hem ooit opgewonden, maar onderhand was hem dit enorm voor het hoofd gaan stoten. Zoals ze hem altijd de les las! Schreef hij eens een paper, was het niet wetenschappelijk genoeg. Bereidde hij zijn lessen voor, dan zat ze met van die scheve wenkbrauwen mee te lezen. Het huwelijk had hem beperkt, vond hij. Daarom was zo’n conferentie een verademing. Niet omdat hij het nou zo’n indrukwekkende bijeenkomst vond, maar omdat hij het gewoon niet meer kon verdragen om thuis te zijn. Saampjes op de bank, Heel Holland Bakt. Hij rilde bij de gedachte. Zijn vrouw was zoals het leven zelf, zo had hij ondervonden: al het goede verveelt. 



Dat betekende echter niet twee dagen zonder vrouwelijke aandacht. Liever zelfs vrouwelijk gezelschap, want mannen, van die échte, daar voelde hij zich niet verwant mee. Het interesseerde hem ook niet, al dat gepraat over voetbal of darts of de nieuwe auto van Lewis Hamilton. Vaak lachte hij een seconde te laat extra smakelijk mee met de grappen. Nee, vrouwen, die lagen hem beter, daar voelde hij zich veel comfortabeler bij, en zij zich ook bij hem, hoewel hij ze vaak oerstom en gemakkelijk vond: hebbedingen. 



En hoe kon hij ook anders? Hij was simpelweg te anders. Op jonge leeftijd had hij al gevonden dat de meeste mensen net kinderen waren, en gaande de jaren werd die mening alleen maar gesterkt. Vaak voelde hij zich de enige volwassene in de ruimte. Waren de meeste mannen niet gewoon jongetjes, kleine kinderen? En, erger eigenlijk, de vrouwen, die je steels aankeken langs de schouders van hun partner en die zich luchtig lieten hangen als een open hand die je enkel hoefde te pakken, dat waren net trappelende meisjes. Nee, hij geloofde in het ideaal van vraag en aanbod, in wederkerige handel, in een seksuele markt. Het liefdesleven kon je zien als een vorm van supply chain management. Aanvankelijk had hij zijn huwelijk nog wel geëerd, maar toen zijn vrouw alsmaar ouder werd, had hij zichzelf van die last ontslagen. Fout voelde dat voor hem niet, gezien hij het altijd met getrouwde vrouwen deed. En als zijn vrouw niet zo infantiel monogaam was geweest, had hij haar ook toegejuicht, of in ieder geval, dat nam hij zichzelf voor. Hij was anders. Hij vermaakte zich. Hij was speels, in zijn hoofd geen dag ouder dan dertig en weigerde dat het leven stilstond. That’s all. 



Opeens zag hij haar recht voor hun tafel staan. Naast Herman. Ze veegde een lok haar achter haar oor, waarmee het litteken heel zichtbaar werd. Ook had ze een glas whiskey in haar hand. Wander schrok op uit zijn overpeinzingen. ‘Ik zocht je al,’ zei ze glimlachend tegen Herman. ‘Ah!’ zei Herman. Hij schoof een stoel naar achter.  Ze ging zitten. Wander plaatste een hand over zijn trouwring. Herman zei: ‘Kijk, dit is de PhD’er over wie ik je zojuist vertelde.’ ‘En dit is…?&#8217; De meid met het litteken keek naar Wander. Wander boog zich voorover over tafel om haar de hand te reiken. ‘Wander.’ Haar handdruk was zacht in de zijne. Hij trok haar aan haar arm ietsjes naar voren. Opnieuw kruisten hun blikken elkaar, kort, drie seconden. Ze keek omlaag naar haar glas, vervolgens weer omhoog naar hem. Ze lachte. Wander dacht: hebbeding.

Het gerucht ging dat die avond de PhD’ers met de late bus zouden aankomen. Wander, die na een verschrikkelijk seminar aan een tafeltje van het...

LizzyDizzy en de appels

De kudde

Drakenwachters

Een sierkussentje

De dertigersmaag

De Kip

De rotte vis die niemand ruikt

Zeven verhalen door zeven schrijvers over één festival

Opeens zei ze: ‘Jij bent een rotte vis-brief.’ Ze zei het alsof het plots bij haar opkwam, maar was té gekunsteld voor spontaniteit. De timing en toon waren té geoefend en ze sprak pas na een té opvallende stilte. Dit deed ze als een pikhouweel. Ze had de woorden één voor één geslepen en met rake klappen tussen ons geknald. Kennelijk moest er weer iets aan gort.



We zaten naast elkaar in het zand van het strandje bij het grote meer, omsloten door het festivalterrein. Achter ons klonk het doffe bonken van housemuziek en om de paar minuten gejoel en applaus. Soms lichtte het water rood op door de weerspiegeling van het vuur uit de bek van de gigantische kunststof draak midden op het festivalterrein. Verderop renden een paar meiden schreeuwend het water in. Hun BH’s lagen in een hoopje aan de kant en hun plonzen klonk vreemd ver weg door de trillingen op het kalme water. Verder was het stil, of eigenlijk: té stil. Het leek alsof we omgeven waren door een doffe plastic bubbel. Met mijn natte voeten groef ik schurende achtjes in het zand. Samara had de pijpen van haar spijkerbroek opgerold tot haar knieën en zat in kleermakerszit. Haar handen rusten op haar schoot, een kommetje met nagels. Ik keek naar de tatoeage op haar onderarm: een beertje dat aan het touwtje van één ballon door de wind mee werd getrokken. Maar, of ik een rotte vis-brief was? Ik nam bitter een slok van mijn bier. Het smaakte lauw. Ik zei niks, omdat ik niet wist of ik iets móést zeggen. Iets therapeutisch, iets wat je eruit wilde gooien, of een heleboel boze woorden? Ik voelde me juist eerder nietszeggend.



Afgezien van de meiden, was er niemand in de buurt. Mijn broer en zijn vrienden stonden bij de Big Fisherstage met hun kaken te schaatsen. Die ochtend rammelde hij vrolijk met een blikje, terwijl Samara en hij schunnig door het gat van hun groene koepeltentje naar me keken. Het was zo’n oud sigarenblik met een reliëf van de Berliner Dom, die hij ooit in een souvenirwinkel in Berlijn op de kop had getikt. ‘Cocktailtje,’ zei hij, met een knipoog, ‘voor vanavond. Eerst een uppertje, even hard gaan, dan een zegeltje. Later halen we &#8217;t randje eraf.&#8217; Hij sloeg een arm om Samara heen. Mijn broer zei: &#8216;Wil je ook?&#8217; &#8216;Nee, hoor.&#8217; Samara keek me indringend aan. Ik was de jongste in ons tentenkamp. Samara was twee jaar ouder en de vriendin van mijn broer. Ze had in het bijzijn van iedereen gezegd dat ik mee moest, ook al waren er naast haar en mijn broer alleen zijn vrienden. ‘Doe eens wat geks, Guus,’ zei ze, terwijl ze me met haar elleboog bij de auto aanstootte. Mijn broer haalde zijn schouders op en gooide de weekendtas in de achterbak van de auto. In de autorit naar het festival stond er via de telefoon van één van zijn vrienden harde muziek op. Gesaffelstein, VOLAC, STIKSTOF. De bass scheurde door de boxen van de tweedehands Ford Fiësta. Mijn broer sloeg met zijn handen op het stuur. Samara hing vanaf de achterbank met haar armen om zijn nek. Tijdens het rijden drukte hij een kus op haar onderarm, bovenop het beertje. Ik keek op het tijdschema op mijn telefoon en liet mijn ogen langs de namen glijden. Van boven naar onder, onder naar boven. Ik las: Moderat, King Elliot, Goldkimono. Ik had nog nooit naar zulke muziek geluisterd. Ik wist ook niet of ik ervan hield. Er was vast een hele wereld van mensen die erg bewust waren van allerlei soorten muziek, maar zo’n mens was ik totaal niet. Met dezelfde bevreemding ving ik voor het eerst een glimp op van mijn broer met zijn vrienden en Samara. Hij was anders. Een rebel, eerder, dan mijn broer. Terwijl de jongens voorin meetrommelden met de krakende drumpartijen, boog Samara naar me toe: ‘Vinner eigenlijk niks aan,’ zei ze, zachtjes, heel dichtbij. Haar adem kietelde op mijn oor. ‘Doe mij maar Jungle by Night.’



De meiden voor ons gingen één voor één kopje onder, deden een handstand, vielen om en kwamen dan proestend weer boven. Ze waren even oud als Samara, schatte ik. Staande hielden ze hun armen voor hun borsten, maar bij het duiken kon je, als je op het juiste moment keek, een halve seconde alles zien. Mijn ogen werden als zuignappen naar hun lijven getrokken. Ik had sturm, ik had drang. Om mezelf af te leiden duwde ik hard met mijn tenen in het zand. De geulen werden almaar dieper. Samara sprak over mijn broer. Nee, ze had geen probleem met zijn drugsgebruik, zei ze. Dat moest hij zelf weten. ‘Hij is gewoon wie hij is en ik ga hem niet veranderen. Je moet elkaar accepteren.’ Of ik haar geloofde? Ze sprak door een dun laagje, vanachter een velletje behang. Accepteren. Als je haar op haar woord nam, waren zij en mijn broer gewoon héél gelukkig en héél goed voor elkaar. Ja, maar waarom ging ze dan met mij naar bed? Ik had er vaker over nagedacht, waarom ze dat deed, maar een antwoord had ik niet. We hadden het er in ieder geval nooit over. Dat was vanaf het begin al uitgesloten. Hoe moest ik dat doen? ‘Waarom ga je met mij naar bed als je met m’n broer hebt?’ Nee, als ik zoiets vroeg beet ze waarschijnlijk bits van zich af. Ze had een mond als een vuist, een blik als een steekmes. En ik was bang dat ze daarmee onze gezamenlijke plastic bubbel uit elkaar zou laten spatten. Haar woede kon onvoorspelbaar uit de hoek komen. Vaker onverwacht dan niet, was ze vlijmscherp. Ze kon je helemaal leksteken. ‘Ik ben gewoon onverschillig, weet je. Je doet me gewoon niks,’ of, ‘Als je niets beters te zeggen hebt, kanker dan maar op.’ Maar, hoe vinnig ze ook was, vrij snel nadat ze een rake klap had uitgedeeld, lagen we voor je het wist met elkaar te bekken. Ik voelde me schuldig richting mijn broer, maar toch stopte ik niet. Ze was ouder, intimiderend en nam de leiding. Elke keer voelde ik me op een bepaalde manier onderdanig. Als opgeven: ik wilde niet horen, niet denken, nee, voelen. En altijd wanneer mijn broer aan de drugs was. Daar werd ze woedend van, en ja, als ze woedend was, stond ze voor de deur. Ze belde me op, of stuurde me een berichtje dat ik zus-en-zo laat ergens moest komen dagen. Er werd weinig gezegd. De eerste keren was ik nog huiverig, maar gaande de tijd accepteerde ik het, of eigenlijk, gaf ik toe. Naar mate het gebruik van mijn broer toenam, werd zij brutaler. Een keer deden we het in zijn tweedehands Fiësta op de parkeerplaats voor een krakersfeest in een oude loods, waar op dat moment mijn broer aan de pillen zat. Een andere keer was het in haar studentenhuis, terwijl haar huisgenoot in de woonkamer TV aan het kijken was. Ook vanavond, toen mijn broer met ‘the boys’ naar de WC was om dat te doen, plukte ze me ineens uit de menigte. Eerst stortte ze een lading hatelijke opmerkingen over me uit, over mijn haar, mijn houding, mijn jongere leeftijd en mijn lichaam. Daarna begonnen we. In mijn tent. Met elkaar. Haar overgave had iets hatelijks. Er was weinig sprake van genoegen, nee, als je het mij vroeg zat er een luchtje aan. Natuurlijk vond ik het wél lekker. Ik had geen enkel idee van hoe mensen met elkaar bed gaan. Ik wist niets: niets over liefde, niets over lust, niets over hoe dat allemaal in elkaar stak. Wat ik wel wist: er sijpelde elke keer iets groots uit haar. Een glad, schubbig beest dat tegen onze waterval van zweet en speeksel opsprong. Ja, er was duidelijk iets aan het tegenstribbelen, al wist ik niet precies wat &#8211; of waarom. Ik stelde me een enorm stinkende vis voor, die al een decennia buiten de koelkast ligt, een coelacanth. Die zat vast in haar lijf. Zij wilde de vis niet, mijn broer wilde de vis niet. Dus gaf ze hem aan mij. Niemand anders hoefde er dan nog aan te ruiken. Na het vrijen zei ze dat ze leeg was, alsof ze al het nare in zichzelf naar buiten had geduwd, of eigenlijk, ze in een kussen had lopen schreeuwen. Ze kroop uit de slaapzak, schoof haar spijkerbroek liggend over haar billen en knoopte haar hemdje weer aan. Daarna zoog ze een paar tellen loom aan een waterflesje. ‘Laten we langs het water lopen,’ zei ze. ‘Natte tenen.’ Ze kroop meteen naar buiten. Ik ging daar maar achteraan. Buiten de tent was alles weer flauw normaal. We werden wakker uit een gezamenlijke natte droom. Meteen zat er een glazig laagje tussen het vorige en het volgende. Ik wist niet, zoals elke keer, of het daadwerkelijk was gebeurd. Er was, behalve de geur in mijn tent, geen bewijs. Ik volgde haar naar het strand. Zij voorop, ik daar vlak achter. Waden door het water: opgerolde pijpen en natte voeten. Voor lange tijd zei niemand iets. Mijn broer was aan de drugs gegaan. Zij had alles uit haar lijf geschreeuwd. ‘Goor,’ zei ze. Ze haalde haar neus op, wierp me een blik toe. ‘Bedoel je dat ik stink?’ vroeg ik. Even was ik erg bewust van mijn adem, maar rook niets. ‘Nee, dat niet. Gewoon. Drugs.’ Ik pakte een sigaret. Misschien wilde ik cooler lijken dan ik vanbinnen was, of gewoon iets uitroken. Het pakje had ik van mijn broer gekregen. ‘Walk on the wild side, Guusje,’ zei hij. God, hij moest eens weten. Ik stak de sigaret in mijn mond en tikte met mijn duim langs het tandwiel van de aansteker. Het vlammetje en de tabak maakten een suizend geluid. Ik zoog in, ik blies uit, spande mijn keel aan tegen de tinteling en onderdrukte de neiging om te hoesten. Achter ons hoorde ik bonkende muziek. De draak spuwde vuur. Ik zag mijn broer voor me met zijn uppertjes en downers. Ik zag hoe zijn hele hersenpan in een cocktailshaker door elkaar werd geschud. Ik vroeg: ‘Heb je daarom seks met mij?’ Ze keek me lang aan. Achter haar zag ik de meiden verderop het water uit lopen en schudden met hun natte haren. Twee omhelsden elkaar, de ander sprong wild in het rond met haar armen in de lucht. In de verte klonk applaus, iemand joelde op het pad achter de tenten. Mijn tenen waren onderhand bedolven onder het zand. ‘Wij doen helemaal niks.&#8217; Weer dat pikhouweel. Ik keek haar niet begrijpend aan. ‘Een boom valt in een bos, maar er is niemand in de buurt. Is er dan geluid?’ ‘Geen idee,’ zei ik. Bomen en geluid, wat had dát nou met seks te maken? ‘Jij bent een rotte vis-brief.’ Ze haalde haar schouders op. ‘Niemand die het ruikt.’

Opeens zei ze: ‘Jij bent een rotte vis-brief.’Ze zei het alsof het plots bij haar opkwam, maar was té gekunsteld voor spontaniteit. De timing en...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Edward van de Vendel, Iduna Paalman, Thijs Joores
Website	Laurens Besselsen

Robin van Ommen

Stukken geschreven door Robin van Ommen

Object constancy

Madame Bovary

Schelden, Tieren en Kankeren

Hebbeding

De rotte vis die niemand ruikt

Menu

Social

Contact

Credits