Kaders

Ola Enzler

de gedaanteverwisseling

Francesca Birlogeanu

Condensatie (slot)

Martijn van Bruggen

Wie ben ik vergeten?

Daniëlle Zawadi

ALs alleen geen synoniem voor eenzaamheid is

Chard van den Berg

Simson moet hebben gedacht dat hij het was die zichzelf kon behoeden voor de eenzaamheid. Hij staarde om zich heen, de uren op het schoolkrantkantoortje leken voorbij te zijn gevlogen. Hij keek naar de oude kranten die de wanden versierden. De laatste editie ging over middelbare mannen die nog geen seks gehad hadden. Het waren stuk voor stuk lelijke types, mollig, kalend en hologig. Hun gezichten lagen bezaaid met steenpuisten, de mannen waren zo lelijk dat je je afvroeg of ze zichzelf bewust van iedere vorm van intimiteit beroofden. Waarom voel ik me niet verheven, niet beter dan zij? vroeg Simson zich af. Hij sloeg zijn handen voor zijn gezicht, door de kloven tussen zijn vingers zag hij een paracetamolstrip.



De zware gedachten werden verdreven door lichtheid. Hij wist dat paracetamol niet zo snel kon werken. Hij dacht aan zijn moeder, die hem vertelde dat ieder gevoel niet meer is dan een verhaal dat je aan jezelf opdringt. ‘We vertellen onszelf dingen, zodat we denken te begrijpen wat we voelen, je hebt geen pijn zolang je je pijn ontkent.’ Het citaat klonk na in zijn hoofd, dat deed het zolang hij zich herinneren kon, zolang hij zich kon herinneren in leven te zijn.&nbsp;



Hij opende zijn telefoon, Mia had hem drie appjes gestuurd; Gefeliciteerd schat! Hoe laat kom je thuis? Dat bericht werd opgevolgd door twee appjes die bestonden uit een emoji-hart. Hij twijfelde over wat hij moest antwoorden, of hij moest antwoorden. Terwijl hij hierover nadacht bewogen zijn vingers niet, zijn vingers voelden op den duur zo zwaar dat hij dacht dat er lood in gegroeid was. Simson schudde vlug zijn hoofd. Net op dat moment kreeg hij een appje van Julia, ze appte Happy Birthday! Xx, ik hou van je. Vergelijkbare appjes waren eerder gestuurd door Steven, Maria en Lara. Hij zuchtte, ook al stuurden alle mensen op deze aarde hem een verjaardagswens, als haar felicitatie ontbrak, had hij niet de indruk jarig te zijn.&nbsp;



Simson doodde de tijd door naar zijn teennagels te staren. De afwezigheid van de andere redactieleden stond hem toe zijn schoenen uit te trekken. Vandaag lagen ze er netjes bij, die teennagels. Ineens ging zijn hart sneller kloppen, hij zag zijn moeder richting het kantoor lopen. Zou ze hem dan toch feliciteren, hem willen knuffelen, hem vergeven voor zijn vijftiende verjaardag waarop hij het haar van zijn moeder, Delilah, in de fik zette? Hij dacht aan die dag, die dag waarop het vuur dat zich vermengde met de zoete geur van haar haarcrème en een heerlijk aroma zijn neusgaten indroop. Hij dacht aan de jaren in de lange gangen, waar het zo erg galmde dat een voetstap klonk als een bom, aan de mannen die zichzelf begeleiders noemden en hem krankzinnig. 



Hij haalde diep adem, gerustgesteld; zijn moeder had geen pukkel op haar neus, zijn moeder had ook geen grijze haren en bruine ogen. Eerlijk gezegd leek ze in niets op de vrouw die in zijn gedachten bestond als zijn moeder. Simons moeder stond kennelijk zo dichtbij hem dat hij vergeten was hoe ze eruitzag. Hij keek naar de maagden op de voorpagina van de schoolkrant. Waren mannen zonder vrouw eenzamer dan jongens zonder moeder?

Simson moet hebben gedacht dat hij het was die zichzelf kon behoeden voor de eenzaamheid. Hij staarde om zich heen, de uren op het schoolkrantkantoortje...

Voor altijd de ander

Louisa kon zich moeilijk voorstellen dat haar leven het leven was dat ze verdiende. Ze had wat spierpijn en nam plaats op de bank. Ze had een schaaltje gevuld met chips, die eerder nog in een Lays-zak zaten met daarop een plakkertje. Er stond: Niet voor de kinderen. Plots rinkelde haar telefoon door de reusachtige woonkamer die rijkelijk was versierd met schilderijen.&nbsp;



‘Hoi Louisa, wat kook je vandaag?’ vroeg de Jurriaan aan de telefoon. 



‘Ik zou het niet weten, ik dacht aan pannekoeken.’



Een seconde of twintig zwegen beiden, Louisa luisterde naar zijn diepe ademhalingen die stilte voorkwamen.&nbsp;



‘Zou je niet iets gezonders kunnen maken? Ze moeten er nog van groeien. Er ligt als het goed is nog wat andijvie in de koelkast.’



‘Oké, ik zal wel kijken.’



Ze hing op. Louisa wist inmiddels dat vanavond in het woordenboek van Jurriaan vannacht betekende. Ze keek naar haar oppaskinderen die in de woonkamer rondliepen. Het meisje had een K3-rokje aan, ze glimlachte vriendelijk naar haar broertje wiens huid verborgen was achter witte poeder en mascara. Hij droeg een gele glitterjurk, een blauwe top omringde zijn bovenlijf. Terwijl er op de achtergrond een liedje uit een Disneyfilm klonk dansten ze op de melodie. Nou ja, dansen, op en neer springen was een gepastere beschrijving voor hun choreografie. Toch grappig dacht Louisa, broer en zus worden altijd geacht volstrekt andere wezens te zijn, het enige wat ze horen te delen is bloed en het idee dat ze vooral naar verschillen moeten zoeken, in plaats van naar overeenkomsten. Nadat Louisa een andijviestamppot gekookt had en het drietal was uitgegeten, keken het broertje en het meisje glazig voor zich uit.&nbsp;



‘Je had pannenkoeken beloofd,’ zei het jongetje teleurgesteld.&nbsp;



‘Sorry, het is niet anders,’ antwoordde Louisa.



Uit het niets rinkelde de telefoon weer. Toen Louisa wederom de naam Jurriaan zag verschijnen op beeld, twijfelde ze of ze op moest nemen. Ze staarde naar het groene telefoonembleem, ze staarde er zolang naar dat het embleem en de naam Jurriaan gingen op in een gemiste oproep. De kinderen zeiden niks, ze gaven beiden een knikje. Al had Louisa het knikje van het jongetje niet heel overtuigend gevonden. Niet veel later kreeg ze een sms binnen van Jurriaan; het is bijna zeven uur, wil je Lingo opzetten?!!! De kinderen hebben het nodig voor hun spelling, cito toets komt eraan. Ze besloot lingo op te zetten. Ze was ze zich ervan bewust dat zij niet hun eigen leven leidden, maar het leven dat Jurriaan aan hen opdrong.&nbsp;



‘Jongens kom op de bank zitten, papa wil dat jullie kijken!’



‘Lingo is suf, maar het moet maar,’ riep het meisje.



‘Ik heb geen papa!’ zei het broertje.&nbsp;



Toen hij zijn laatste lettergreep had uitgesproken galmde er een ongemakkelijke stilte door de woonkamer. Vier verbaasde ogen richtten zich op het jonge gezicht van het broertje, met uitstekende jukbeenderen, getuite lippen en smalle neus.



‘Hoe kan iemand papa zijn wanneer hij zijn kantoor meer ziet dan zijn kind?’ vroeg hij.



Iedereen zweeg, ze besefte dat woorden soms minder zeiden dan knuffels. Ze sloeg haar armen om hem heen. Hij voelde koud aan, alsof zijn lichaam al jaren niet aangeraakt was. Zijn lichaam voelde zo koud dat ze zich afvroeg of het broertje nog wel wist wat een aanraking, wat een knuffel was. Uiteindelijk kreeg Louisa hen zover om toch Lingo te kijken. Louisa en de zus raadden het ene na het andere vier- en vijfletterwoord. De lippen van het broertje bleven roerloos op elkaar liggen, je zou je haast afvragen of die lippen elkaar ooit zouden loslaten. Ze kijken het hoor! Misschien doen we er goed aan om eens te praten binnenkort. Haar berichtje werd enkele minuten later beantwoord met een duimpje, Jurriaan had vooral het eerste deel gelezen, dacht ze. Zijn vervolgbericht was: vooral die jongen heeft het nodig, hij moet een groot architect worden net als zijn pa, oom en opa, een einstein is het nog niet, maar dat komt wel :). Louisa walgde van die smiley.&nbsp;



‘Vergeet niet je gezicht te wassen, doe het voor het nacht is!’ riep Louisa nadat het een uur of acht geworden was.&nbsp;



Het broertje knikte traagjes, het was alsof hij teleurgesteld was. Ook niet zo raar dacht Louisa, waarom zou je niet teleurgesteld raken als degene die je wilt zijn onzichtbaar moet worden.&nbsp;



‘Voordat je gaat, kun je alsjeblieft nog een liedje met ons meedoen?’ vroeg het broertje.&nbsp;



‘Ik heb eigenlijk zo een afspraak,’ antwoordde Louisa.



Haar ogen troffen de zijne, Louisa raakte bijna verdwaald in zijn grote pupillen die leken te smeken om haar aanwezigheid.&nbsp;



‘Oké, oké, een liedje dan,’ antwoordde Louisa.&nbsp;



Zowel het meisje als het jongen klapten hun handen en glimlachten breed. Het drietal danste vervolgens vrolijk op een liedje van K3, niet veel later werd dat liedje opgevolgd door een Disneymedley. Ze zag de lach op de gezicht van het broertje, hij leek verlost te zijn van de last die wereld hem opdrong, hij leek verlost van het gezicht onder de Assepoestermakeup en kleding. Hij leek verlost van zichzelf. Ineens klonk de bel.&nbsp;



‘Ik ga er wel naar toe,’ zei het broertje terwijl hij de muziek zachter deed. ‘Bedankt voor alles, je bent de beste oppas die we ooit gehad hebben.’



Louisa keek naar haar horloge en kwam tot de conclusie dat ze dertig minuten te laat was. Haar adem stokte. Haar vingers trilden als een stemvork. Ze zag dat Jurriaan een aantal smsjes gestuurd had; Ik ben eerder thuis (18:36), ik vertrek nu (19:01), ik sta nu voor de voordeur, ben de sleutels kwijt (20:17). Ze hoorde het broertje richting de voordeur lopen, hoorde hem de deur openen. Niet veel later klonk er een stilte, een stilte die werd opgevolgd door een klap en een val. ‘Godverdomme, ik dacht dat je een echte vent was,’ hoorde ze Jurriaan zeggen.&nbsp;

Louisa kon zich moeilijk voorstellen dat haar leven het leven was dat ze verdiende. Ze had wat spierpijn en nam plaats op de bank. Ze...

Met je ogen dicht

Morgen leek nog ver weg, al bewees de avondschemering het tegendeel. Ze staarde naar haar lichaam in de spiegel, haar spierwitte lichaam dat op haar witte Calvin Klein slip na volkomen was ontbloot. Ze bekeek haar gezicht, het herinnerde haar bij vlagen aan oude polaroidfoto’s waarop haar moeder poseerde. Daarna was het haar buik die haar aandacht kreeg, ze walgde van die kleine ophoping rond haar middel. Ze kende de beelden van corpulente huismoeders die Oprah en Dr.Phil keken met een zak chips. Dat was iets wat ze niet wilde zijn, wat ze niet kon zijn. Die buik was als een heel fijn rimpeltje op het gladde, smetteloze voorhoofd van een filmster, die buik was als een groef op een ongerept leven.&nbsp;



Langzaam borg ze haar schoolboeken op terwijl ze dacht aan het tentamen van morgen. Ze ging het wel halen&nbsp; dacht ze, geschiedenis was toch niet meer dan een oneindige herhaling van zetten die werd uitgevoerd door telkens andere mensen. Aan een eeuw had je voldoende om alle jaren die eraan voorafgingen en die erop volgden te begrijpen, dacht ze.&nbsp;



‘Gabbie, kom je eten?’



Gabbie antwoordde niet direct, de stem van haar vader klonk na in haar hoofd. Eerst zacht, daarna harder en luider, tot zijn stem begon te galmen in haar hoofd. Een alarm ging in haar af, uit de klank maakte ze op dat haar vader niet met zijn eigen stem sprak.&nbsp;



‘Pap, ik ben druk!’ riep ze.



‘Waarmee?’ vroeg hij.



‘Uuhm… uuuh… Geschiedenis!’



‘Jij ook altijd met je school, waarom ben je niet gewoon iets in de praktijk gaan doen? Ik ben er toch ook goed vanaf gekomen? Dat schoolgeld wordt steeds duurder, ik kan het bijna niet meer betalen.’



Voor een seconde of tien klonk er een stilte, tien seconden waarin ze besefte dat zij op de zolder zat en hij op de begane grond. Haar vader had geen cent bijgedragen aan haar schoolgeld. Op dit soort momenten besefte ze dat alcohol je verwijderde van de realiteit, je verwijderde van jezelf. Op dit soort momenten wist ze dat ze meer haar leven leidde dan het zijne.



‘Maar ik heb sherry en pizza gehaald!’



Ze dacht na, sherry was inderdaad haar favoriete drankje, pizza haar lievelingseten. Maar ze wist dat dat niet goed was voor haar buik.&nbsp;



‘Ben je er nog?’



‘Sorry pap, ik maak dit nog even af!’



Gabbie opende haar laptop en bezocht Kinky.nl. Voordat ze inlogde, trof ze foto’s van slanke vrouwen die hun lichamen aanboden voor twaalf tientjes. Ze boden zichzelf aan. Gabbie keek naar hun borsten, borsten die stuk voor stuk perfect gevormd leken. Niet te klein, niet te flauw, niet te slapjes; het waren borsten die direct overgenomen leken te zijn uit Hollywoodfilms. Ze greep naar die van zichzelf en voelde wat ze altijd al gevoeld had, al sinds haar puberteit. Haar borsten vond ze klein, slap en hangerig. Ineens dacht Gabbie aan een leus die iemand haar verteld had; de borst van een vrouw, welke dan ook, herinnert je vooral aan je eigen imperfecties.



Gabbie opende haar chat met iemand die zichzelf Mr. Chicken noemde. Mr. Chicken had geen profielfoto. Zijn laatste bericht was zo’n drie minuten geleden verstuurd: &#8216;Maak je geen zorgen, ik zorg er wel voor in het als het nodig is. Ik vindt dat je het moet houden.&#8217; Gabbie vroeg zich af waarom sommige mannen meer macht dachten te hebben over het lichaam van een vrouw dan degene aan wie het toebehoorde. Ze gniffelde. Mr. Chicken had voor een pastoor, die de theologische universiteit doorlopen had, niet zoveel verstand van werkwoordspelling. Ze antwoordde met ‘val dood’.



Niet veel later zat ze beneden, ze hield een pizzapunt, die bezaaid lag met kaas, ham en ananas, in haar hand vast. Ze keek naar de fles sherry, hij was gekurkt.&nbsp;



‘Je moeder was ontzettend mooi! Jij lijkt op haar.’



Haar vader schreeuwde zo hard dat ze amper luisterde.&nbsp;



‘We hadden vroeger alles; een goede baan, geld en jou.&nbsp; Zij stierf zodat jij geboren werd, toen zij stierf, ging ik dood.’



Mensen die dronken zijn zeggen niet zozeer wat ze denken, maar wat ze voelen.&nbsp;



Ze wist nog niet zo goed hoe ze zich erover moest voelen, wat ze moest vinden van haar vader. Voordat Gabbie kon reageren waren zijn ogen al gesloten, hij snurkte. Ze begroef haar hoofd in beide handen en dacht na over haar moeder. Haar moeder die ze nooit had leren kennen, die in het ziekenhuis stierf waar zij geboren werd. Haar moeder die haar leerde dat dood en leven in hetzelfde bed, tussen dezelfde lakens kunnen liggen.

Morgen leek nog ver weg, al bewees de avondschemering het tegendeel. Ze staarde naar haar lichaam in de spiegel, haar spierwitte lichaam dat op haar...

Liefde scheen mooi te zijn

‘Hoe ging het?’ vroeg Anya.&nbsp;



Anya keek vanuit haar raampje naar het landschap waar ze aan voorbijtrokken. Twee eekhoorns hadden zich verzameld op de tak van een eikenboom en vielen niet veel later te pletter op aarde die bezaaid lag met bladeren. De herfst naderde. Hoewel Anya’s ogen dit alles gadesloegen, drongen de beelden niet door tot haar brein.&nbsp;



‘We hebben ons best gedaan toch?’ antwoordde hij.&nbsp;



‘Deed ik het niet goed genoeg?’



Hij zweeg.



Anya bekeek zijn gezicht. Ze probeerde iets op te maken uit de stand van zijn lippen, zijn ogen. Ze waren alleen verborgen achter donkere zonnebrilglazen. Hij keek naar het stuur waar het mercedeslogo op zat en tuurde daarna over een autoweg die eindeloos leek.



‘Volgens mij…&#8217; zei ze. ‘Ook al hielp ik je moeder bij de thee, gaf ik ze een doos chocolade, ze mogen me niet. Je vader keek me zelfs amper aan.’



Hij vertikte het zijn kaken te bewegen en bleef strak staren naar de autoweg. Anya speelde met haar nagels en dacht aan veel dingen, zoveel dat ze haar gedachten zelf niet begreep en vermoedde dat iemand anders er de eigenaar van was. Op de radio klonk een liedje van André Hazes. Met het schelle, bombastische stemgeluid had Anja weinig op, ze veranderde van station.&nbsp;



&#8216;Wat doe je?’



‘Mag ik ook iets bepalen? Het was jouw idee om naar je ouders te gaan.’



Ze glimlachte, ze had het ironisch bedoeld, dacht hij, maar zeker weten deed hij het niet. Ze sprak met een accent, waardoor het voor hem soms lastig was om te begrijpen wat ze zei. Nee, beter geformuleerd; wat ze bedoelde. Misschien had hij haar wel verkeerd begrepen, misschien begreep hij haar altijd al verkeerd. Kun je van iemand houden als je er zelf niet zeker van bent dat je de ander begrijpt? Hij wist het antwoord niet, maar wist wel dat de vraag veel nadenkwerk vereiste. Te veel nadenkwerk voor een maandagmiddag.&nbsp;



Het nieuws stond op, Gorbachev bleek dood te zijn, waarna Anya de radio harder zette. Prominenten spraken vol lof over hem, noemden hem een groot staatsman, de vader van het vrije Rusland dat stierf nadat het land amper geboren was.&nbsp;



‘Wat een onzin, een miezerig mannetje was het, over de doden niets dan goeds, maar…&#8217;



‘Hij maakte toch een einde aan de koude oorlog, dat is toch knap en bewonderenswaardig?’ vroeg hij



‘Alles verraden is inderdaad een knappe prestatie, in negatieve zin. De val van het machtige Rusland was absoluut en definitief toen Gorbachev in een reclame van Pizza Hut speelde!’



‘Maar dankzij hem was er toch vrede?’



&#8216;We denken altijd dat de vrede voor iedereen is, dat iedereen baat heeft bij de vrede, maar niemand vroeg ons of het onze vrede was!’



Hij staarde naar het gezicht van Anya. Ondanks dat de zonnebril zijn zicht donkerder maakte, zag hij hoe het rood op haar wangen zich uitspreidde over haar voorhoofd, wallen en nek. Zelfs haar lippen leken roder dan anders.



‘Hé rustig, Anya, het is oké,’ zei hij voorzichtig.&nbsp;



Hij legde zijn hand op haar bovenbeen, waarna de rode tint wegtrok uit haar huid. Niet veel later sloot ze haar ogen. Slapend keek ze treurig, misschien dat ze droomde over Gorbachev, de Sovjet-Unie of haar toekomstige schoonouders. Tussen haar lippen hadden zich kleine hoeveelheden slijm opgehoopt, het liep nu uit haar mond en landde op de autostoel. Mensen kunnen je zowel bij dood als bij leven op de hielen zitten.&nbsp;



Hij dacht aan het gesprek dat hij met zijn moeder voerde in de keuken, toen Anya en zijn vader in de woonkamer bleven. Hij hoorde geen geluid uit de woonkamer komen.&nbsp;



‘Is dit een blijvertje?’ vroeg ze enigszins bezorgd.



‘Mam,’ zei hij lachend terwijl hij zijn hand vriendelijk op haar linkerschouder legde.&nbsp;



‘Ja nou, je weet het niet lieverd.’



‘Wat bedoel je?’



‘Nou ja…..’



‘Zeg wat je wilt zeggen, mam,’ zei ik stellig.



‘Oké, je weet het nooit met die Russen,’ zei ze aarzelend. ‘Kijk naar wat ze in Oekraïne gedaan hebben.



Het citaat galmde na in zijn hoofd, luid, maar klonk tegelijk ingetogen. De invloed van zijn moeder was groot, maar was Anya’s invloed groter? Hij twijfelde, bewoog zijn hoofd van links naar rechts en hoopte op een duidelijk antwoord. Denken was een weerzinwekkend lot.



Kun je van elkaar houden als je elkaar niet echt begrijpen kan?&nbsp;

‘Hoe ging het?’ vroeg Anya.&nbsp; Anya keek vanuit haar raampje naar het landschap waar ze aan voorbijtrokken. Twee eekhoorns hadden zich verzameld op de tak...

Onzichtbare zoon

Heet iemand papa wanneer hij tijdens je leven meer vader geweest is? Ik vroeg het me af terwijl hij op de bank zat. Mijn billen zaten op diezelfde bank, zo’n twintig centimeter verwijderd van de zijne. We keken naar een documentaire over queerproblematiek in Hongarije. Op de tafel lag een brief van BNNVARA, hij was 45 jaar lid.&nbsp;



‘Heel lang geleden hadden ze goede documentaires over Zuid-Amerika, over Castro en het communisme. Toen kwam Boudewijn Büch, dat was tot daar aan toe. Maar moet je nou eens zien, vroeger was er al niets op televisie, nu is er nog minder.’



Ik begreep de zin niet; niets is niks, dus hoe bestond er dan minder? Ik stelde vast dat mijn vader in zijn vorige leven poëet geweest was. Of, een filosoof, dat wist ik niet precies.



‘Waarom zeg je het lidmaatschap dan niet op?’&nbsp;



‘Dat zou alles wel heel absoluut maken, niet waar?’



‘Misschien, maar wat vind je er nu zo slecht aan?’ vroeg ik. ‘Het is toch erg dat die mensen daar in elkaar worden geslagen?’



‘Erg, erg,’ zei hij nonchalant. ‘We kunnen met iedereen wel medelijden hebben, mensen in de derde wereld hebben het pas zwaar. Denk aan je biologische ouders.’



Wittgenstein beweerde dat elk woord een associatie, een beeld oproept, maar bij ‘ouders’ zag ik niets voor me. Ik wist niet wie mijn ouders waren, had ze nooit gezien of gesproken. Dus dacht ik aan mensen in de ghetto’s van Lagos die ik weleens op televisie gezien had. Er waren ruim drie miljoen mensen in Lagos die oud genoeg waren om mijn ouders te zijn. Drie miljoen potentiële papa’s en mama’s, ik had een binnenpretje.&nbsp;



Nadat de laatste scène van de documentaire vertoond werd, verscheen een reclame op het scherm.&nbsp;



‘Wat is dat toch? Dat canal parade?’ vroeg hij.



‘Dat is die botenoptocht, in Amsterdam.’



‘Dat is toch de gay pride? En trouwens, waarom sta jij er nu niet?’



Ik vroeg me af of mijn vader te langzaam gelopen had voor de wereld of dat de wereld te snel liep voor hem.&nbsp;



Die avond aten we spinazie met een gepocheerd ei. Met trillende handen schepte hij voor zichzelf op, niet veel later vulde hij mijn bord.&nbsp;



‘Dat hoeft echt niet,’ zei ik. ‘Ik kan inmiddels zelf wel inschatten hoeveel genoeg is.’



‘Hoe volwassen, meer volwassen dan ik, je ook mag worden, mijn zoon blijf je,’ zei hij met een zekere trots in zijn ogen. ‘Voor altijd.’&nbsp;



Hij stak zijn hand uit en rekte zijn vingers. Ik moest glimlachen, wist niet wat me overkwam en voelde een sensatie door mijn lichaam gutsen. Mijn vader en ik hadden 36 jaar nodig gehad om kennis te maken. Misschien dat hij nu, nu hij de leeftijd van een grootvader had, papa zou kunnen worden. Ik drukte mijn hand tegen zijn handpalm, waarna mijn vingers landden in de ruimtes die de zijne van elkaar scheidden.&nbsp;



Ik besefte dat mijn vader mijn enige nog overgebleven familielid was en ik het zijne. Misschien was hij werkelijk op me gesteld, misschien was hij bang het laatste stukje familie te verliezen dat voorkwam dat hij alleen was.&nbsp;



‘Rina… Je moeder zou zo trots op je geweest zijn.’



‘Denk je?’



‘Ik weet het zeker.’



Wat een lul, waarom zegt hij het niet, waarom zegt hij niet dat híj trots op me is, dacht ik. Mamma was altijd trots op me, zelfs toen ik ervoor uitkwam, maar was hij trots op me? De vraag danste door mijn hoofd, mijn brein stond op het punt om mijn stembanden zo aan te sturen dat ze de lucht zouden vullen met die vraag. Mijn lippen bleven echter bij elkaar.&nbsp;



Hij staarde naar een familiefoto, gemaakt in San Diego 1995, bij de Cornodadobrug. Mijn moeder stond aan de linkerkant, ik in het midden terwijl mijn vader zijn hand op mijn kruin gelegd had. De fotograaf had hem dat geïnstrueerd.&nbsp;



‘Wil jij eigenlijk geen kinderen? Het zou toch mooi zijn als de familie wordt uitgebreid?’ vroeg hij. ‘Vanwege jouw, nou ja…. Jouw soort kan geen kinderen krijgen, dus je zou toch adoptie kunnen overwegen?’



Ik schrok van de uitspraak en zweeg. Die uitspraak, jouw soort, die twee woorden herinnerden me ineens aan alles dat voorkomen had dat mijn vader en ik ooit vrienden waren geworden.



‘Vader,’ vroeg ik. ‘Is het je ooit opgevallen dat ik je nooit papa heb genoemd?’

Heet iemand papa wanneer hij tijdens je leven meer vader geweest is? Ik vroeg het me af terwijl hij op de bank zat. Mijn billen...

De vriendin

Akweley hield de hand vast van Sophia terwijl ze op de stoep wandelden. Ze staarde naar de donkere kinderhand die ze vasthield.&nbsp;



‘Doe je een beetje rustig aan met die jurk?’ vroeg Akweley. ‘Je weet dat hij tweedehands is.’



Sophia zweeg, haar hoofd was gebogen en haar gezicht droevig. Sophia’s stilte werkte besmettelijk, Akweley zweeg een tijd, raakte in gedachten verzonken. Ze vroeg zich af wat de kleine meid had, of ze iets verkeerd gezegd had. Of de leeftijd aangebroken was waarop moeder en dochter elkaar nog wel spraken, maar elkaars woorden niet meer begrepen. Akweley dacht na en besloot dat dat het niet zijn kon, ze had Sophia nog nooit betrapt op het kopen van maandverband, tien jaar was ook wat jong om te puberen.&nbsp;



‘Wat is er Sophia?’ vroeg ze. ‘Je bent zo stil, de hele ochtend al.’



Sophia reageerde niet, haar lippen leken aan elkaar gelast te zijn. Inmiddels waren ze aangekomen bij hun bestemming. Alle moeders stonden achter de hekken van het schoolplein, ze zwaaiden naar hun kinderen, gaven luchtkusjes en bleven geruime tijd wachten tot de bel zou klinken en alle kinderen naar hun lokalen holden. Akweley gaf Sophia een zoentje op haar linkerwang en wenste haar succes, maar haar hart miste een slag bij het zien van haar gezicht.&nbsp;



‘Huil je nou?’



‘Nee,’ zei Sophia. ‘Het is de wind, de koude winterwind.’



Ze keek nog eens naar die donkere huid, die zoveel weg had van de hare. Nu lag er iets van vocht op.&nbsp;



‘Je moet niet huilen Sophia, sterk zijn is belangrijk.’



Akweley liet haar los, Sophia rende het schoolplein op. Waar is het toch misgegaan, dacht ze. Ondanks tien jaar gedeeld bloed en leven, kende ze haar eigen dochter niet zo goed. Kleine kinderen renden rond, speelden tikkertje, verstopten zich achter bomen. Ineens realiseerde ze zich dat ze Sophia uit het oog verloren was. Ze ging met haar hoofd van links naar rechts. Daar was ze dan, alleen, verscholen achter een boom. Ze hield een kladblok vast en maakte wat tekeningen. Akweley dacht na. Kennelijk zijn het niet alleen genen die van moeder op dochter worden overgedragen.&nbsp;



Het was drie uur geworden. Akweley stond klaar om Sophia op te halen. Ze staarde om zich heen en bekeek alle andere moeders die ook stonden te wachten. Moeders die stuk voor stuk bakfietsen hadden, van hetzelfde merk, in dezelfde kleuren. Bruine bakken, die het idee wekten van hout te zijn, en zwarte frames. Van ijzer. Akweley rook aan haar handen, de geur van chloor en ander schoonmaakmiddel dartelde haar neusgaten in. Ze was zich ervan bewust dat ze, met het geld dat ze verdiende met die handen, nooit kon voelen aan het stuur dat alle andere moeders vasthielden.



‘U bent toch de moeder van dat nieuwe meisje?’ vroeg een moeder. ‘Dat meisje met die, hoe heet het, van die rastaharen en die leuke armbandjes, met van die kleurtjes?’



Akweley was enthousiast dat er zomaar iemand op haar af kwam lopen.&nbsp;



‘Ja, ik ben de moeder van Sophia ja’, antwoordde Akweley.&nbsp;



‘Ah, neemt u mijn niet kwalijk. U werkt als schoonmaakster toch?’ vroeg de vrouw.



‘Ja? Maar hoe weet u dat? Ik kan me niet herinneren dat we ooit met elkaar gesproken hebben,’ zei ze geschokt.&nbsp;



De vrouw begon hartelijk te lachen.



‘Ach u weet toch, nou ja misschien ook niet want u komt natuurlijk uit het westen van het land, dat zoiets in een dorp nogal snel rondgaat.’



‘Op die manier.’



‘Ik heb een keuken die vrij rommelig is, zou u daar naar kunnen kijken, vanavond bijvoorbeeld?’ vroeg ze.&nbsp;



‘Natuurlijk,’ zei Akweley enthousiast, &#8216;en kunnen we daarna misschien een kopje koffie doen?’



‘Dat red ik niet, helaas.’



‘Oh, misschien morgen een kopje koffie? Of overmorgen? Ik zou graag nieuwe mensen willen ontmoeten hier.’



De vrouw streek haar vinger langs haar kin en fronste haar wenkbrauwen. 



‘Deze week is het vrij druk. Tot vanavond!’



Voor Akweley het wist was ze verdwenen in de massa aan andere moeders. Akweley besefte zich dat ze hier een schoonmaakster was, geen volwaardig mens.&nbsp;



De moeders links van Akweley praatten over de geboorte van het kind van de bakker, rouwden om Piet-Jan Derksen die jarenlang het onderhoud deed van het tuintje van Gerda Smit. Het kringetje rondom de vrouwen die het hoogste woord voerden werd groter en groter, Akweley stond alleen en had het idee dat zij kleiner en kleiner werd. Ze keek op haar telefoon. Ze hoopte op een appje, weg van de ongemakkelijkheid. Ze hoopte te kunnen ontsnappen aan zichzelf. Het appje kwam niet. Ze begon te krabben aan haar linkerarm. Een tic uit haar kindertijd die werd afgeleerd door psychologen. Ze wist dat ze de kleine Akweley ooit ontgroeid moest zijn, maar had aan jaren volwassen zijn niet genoeg om geestelijk robuuster te kunnen worden.&nbsp;



Eindelijk liep Sophia het plein op en rende naar Akweley, alleen. Er zat een gat in haar jurk, waardoor de bovenkant van haar borst zichtbaar geworden was. Zonder het te weten omhelsden ze elkaar. Naast zich hoorden ze kinderen en moeders spreken over welke kinderen in welk huis zouden spelen, welke ouders te streng waren of wie hun kinderen te veel gebruik lieten maken van de x-box. De naam Sophia viel niet en Sophia’s moeder klonk evenmin. Moeder en dochter staarden elkaar in stilte aan, waarna het geluid van alle anderen leek weg te vallen. In stilte was de eenzaamheid beter te accepteren.&nbsp;



‘Mama, niet huilen. Je moet sterk zijn.’

Akweley hield de hand vast van Sophia terwijl ze op de stoep wandelden. Ze staarde naar de donkere kinderhand die ze vasthield.&nbsp; ‘Doe je een...

Het zoveelste middelmatige werkje.doc

Ik startte mijn telefoon op en haatte mezelf. Zonder er over na te denken belandde mijn wijsvinger op een roze icoontje; instagram was sterk, misschien wel sterker dan ik gewild had toen ik de app downloadde. Ik ging door de profielen, zag verhalen van jongens gehuld in flitsende blousjes met diepe v-halzen die hun borsthaar onthulden, ik zag meisjes met enorme discopruiken korte rokjes dragen, ze dansten terwijl ze de letters YMCA schreeuwden. Ik vermoedde dat alcohol ze toondoofheid bezorgd had.&nbsp;



Ik keek om me heen, inspecteerde de omgeving die me heel bekend was, die ik inmiddels kon dromen. Een lampje brandde zachtjes op mijn bureautafel, waardoor ik mijn gezelschap goed zag. Vanavond zou mijn kamergenoot geen honger krijgen, zeven vliegjes en andere insecten, waarvan ik de naam niet kende, zaten in zijn web.



Ik staarde naar mijn computer, waar ik vanavond al een uur of zes naar gestaard had en herlas de documentnaam het zoveelste middelmatige werkje.doc. Afgezien van die titel stond er nog geen woord op papier. Over het algemeen worden de beste teksten niet geschreven.&nbsp;



Ik kreeg het gevoel dat mijn brein langzaam uitdroogde, verging, zoals de kleigronden in het noorden wanneer ze snakken naar regen, naar water. Ik zette een fles met daarin doorzichtig vloeistof tegen mijn lippen. De fles kwam uit Rusland. Niet veel later voelde ik een branderig gevoel in mijn keel, dat afdaalde en uiteindelijk verdween. Wodka was een uitstekend geneesmiddel voor de grootste kwaal; jezelf. In mijn hoofd voerde ik een intensieve discussie over de vraag of woorden zin hebben. Of woorden ooit volledig in staat zijn de lading te dekken van een handeling, een gedachte. Ondertussen raakte mijn tijdsbesef verloren, ik raakte in een heel andere dimensie van de werkelijkheid. Een dimensie die het hele lichaam uitschakelt, behalve het brein. Ik leefde in mijn brein. Dat heb je soms. Mijn uitstapje werd onderbroken door het gerinkel van de telefoon. Ik liet hem rinkelen, voor een seconde of tien.



‘Ja, Joost,’ zei ik.



‘Het feestje is echt lit man, je moet komen,’ zei hij.



‘Nee dankje, ik ben druk,’ antwoordde ik.&nbsp;



‘Waarmee?’ vroeg hij.&nbsp;



Ik haalde een velletje A4-papier uit mijn bureaulade, maakt er een propje van en bracht het bij de microfoon.&nbsp;



‘Krijg nou wat, de verbinding wordt slecht. Hoor je mij?’



‘Ja, nee, nou ja soort van. Ik versta je, maar ik hoor geruis op de achtergrond.’



‘Wat zei je?’ schreeuwde ik terwijl ik het propje papier steeds harder bewoog.&nbsp;



‘Ik versta je, maar ik hoor geruis.’



Ik beëindigde het gesprek en bekeek mijn document. Een uur lang bullshit en nadenken over dingen die zo groot zijn dat ze in geschreven of gesproken woorden klein en onnozel klinken, had me geen letter verder gebracht. Ik legde mijn hoofd in mijn handpalmen.



Voor ik het wist ging de telefoon opnieuw. Mag een schrijver nu nooit eens rustig geconfronteerd worden met zijn gebrek aan creativiteit? Weer die Joost, dacht ik terwijl ik mijn telefoon uit wilde zetten. Ik keek naar mijn scherm en zag de naam van Julia verschijnen. Angst beval me op te nemen, moed beval het te negeren. Ik nam op.



‘Hoi Julia.’



‘Schat, waar blijf je?’ vroeg ze. ‘Je had beloofd om te komen, ik word maar één keer achttien. Iedereen staat hier te tongen en ik sta er maar een beetje bij. Weet je hoe erg dat is?’



‘Ja uuhm sorry…’ antwoordde ik. ‘Maar ik heb covid, ik heb uuhm vanmiddag een testje genomen, gelijk positief.’



‘Oh’, zei ze.



‘Ja.’



‘Oké,&nbsp; dan spreek ik je later,’ antwoordde ze.&nbsp;



‘Doe vooral waar je zin in hebt vanavond,’ antwoordde ik bemoedigend.&nbsp;&nbsp;



Zuchtend beëindigde ik het gesprek. Ik realiseerde me dat ik anderhalf maand terug ook al covid gehad had, misschien had ze weinig verstand van covid, misschien had ze ondanks anderhalf jaar relatie weinig verstand van mij. Mijn scherm begon vol te staan met snapchatmeldingen. Ik voelde mijn handen jeuken, als gestuurd door iets dat groter, dat sterker was dan ik, bewoog mijn wijsvinger, waarna het landde op een spookje met een gele achtergrond. Ik zag mensen in panteroutfits huppelen op Take on me en meer foute muziek met kenmerkende synthesizer. Mijn hart miste een slag bij het zien van een video waarop iemand 360 graden draaide en zo de menigte in beeld bracht. Ik stopte, zoomde in, nogmaals en opnieuw. Ik controleerde of mijn ogen me de werkelijkheid voorschotelden, dat deden ze. Julia stond te tongen met Joost. Ik zag mezelf woedend worden, met mijn vuist op de tafel slaan. Niets van dit alles gebeurde. In plaats daarvan bleef ik zitten achter mijn bureau en voelde net zoveel als tien minuten terug. Verbijsterd kwam ik tot de conclusie dat ik een leven leidde dat niet het mijne was, mijn leven niet kon zijn.&nbsp;



Ik ging terug naar mijn bureau, begon aan een tekst waarvan ik wist dat het eindresultaat me niet helemaal tevreden zou stemmen en typte de letters: ik startte mijn telefoon op en haatte mezelf.

Ik startte mijn telefoon op en haatte mezelf. Zonder er over na te denken belandde mijn wijsvinger op een roze icoontje; instagram was sterk, misschien...

Gebroken vrouw

Laura’s haar glansde terwijl de discolamp aan het plafond en de harde muziek uit de boxen van zich lieten weten. Ze sloeg haar arm stevig om de mijne, de greep was naarmate de tijd vorderde steeds steviger geworden. Nu, bij binnenkomst, ging het knellen.&nbsp;



‘Kunnen we eerst naar de bar gaan? Ik wil heel even iets drinken,’ zei ze in het Engels.&nbsp;



‘Wat wil je?’



‘Een fanta zou wel lekker zijn, het is hier heet.’



‘Weet je zeker dat je geen biertje wilt? Werkt ook verfrissend,’ antwoordde terwijl ik probeerde mijn Nederlandse accent zoveel mogelijk te verbergen.



‘Nee, je weet toch dat ik niet drink?’ zei ze glimlachend.



‘Doe het dan voor mij,’ zei ik met samengevouwde handen.&nbsp;



‘Ik doe al genoeg voor je.’



Haar subtiele, doch merkbare geprikkeldheid maakte een einde aan de onderhoudende toon van het gesprek. Ietwat teleurgesteld liep ik naar de bar, bestelde twee biertjes en een fanta. De eerste dronk ik in een teug tot op de bodem leeg. Ik wilde met mijn biertje en de fanta richting Laura lopen, ware het niet dat een studiegenoot van me, me op m’n rechterschouder tikte en een arm om me heen sloeg.&nbsp;



‘Hé maat, waar was je?’



Zijn naar alcohol ruikende adem tintelde over mijn hoofdhuid en drong door tot mijn neusgaten. Zijn wiebelende enkels en zijn kakelende stem waren te meer aanwijzingen voor dronkenschap.&nbsp;



‘Gedoe met het vrouwtje,’ zei ik lachend.&nbsp;



‘Is ze hier? Krijgen we haar nu eens eindelijk te zien.’



‘Nee, nee. Ze had het druk.’



Hoewel ik walgde van mijn kleinerende toon was het de taal die door jongens gesproken werd.&nbsp;



Mijn studiegenoot leidde me naar de andere studiegenoten die gekomen waren. Bewust of onbewust, ik verloor Laura uit het oog. Misschien heb ik haar nooit gezien. Althans, niet echt. Even draaide ik me om en zag dat het fantaflesje van de bar weggehaald was. Ze zal in elk geval niet omkomen van de dorst, dacht ik.&nbsp;



Dansend met mijn studiegenoten op de harde beats gingen de minuten voorbij. Ik voelde Laura’s ogen in mijn nek branden, ook al had ik geen idee waar ze uithing. Haar aanwezigheid voelde ik altijd, ongeacht de afstand die tussen ons zat. Misschien zocht ze me, misschien niet. Ik had het meest vrede met de laatste gedachte, ik danste de verantwoordelijkheid van me af. Voor even verlost van die greep. Zonder het te weten voelde ik enkele minuten later dezelfde stevige arm die de mijne eerder die avond beetpakte.&nbsp;



‘Is je vriendin toch gekomen?’ vroeg mijn studiegenoot plotseling.&nbsp;



Ik keek naast me en zag de beeldige verschijning die Laura heette. Een aantal seconden staarde ik naar haar gezicht, alsof ik het zo op het eerste oog eenvoudige antwoord op de vraag moest zoeken op haar lippen. Haar wonderschone lippen, die op dat moment door waterverf ingekleurd leken te zijn.&nbsp;



‘Ja,’ zei ik enigszins vertwijfeld.&nbsp;



‘Waarom heb je haar nooit eerder meegenomen? We weten niets over haar. Hoe heet ze überhaupt?’



‘Tja, uuhm.’



Alle ogen waren binnen mum van tijd gericht op Laura. Mijn studiegenoten kwamen op de proppen met tal van vragen waarvan de inhoud onhoorbaar was. Ik hoorde alleen de luide muziek, verstond niks. Laat staan dat Laura dat wel kon. Haar huid werd wit, witter dan normaal. In die paar seconden moet ze te weten zijn gekomen wat het betekent om niets te kunnen verstaan, niet te kunnen deelnemen. Niet te bestaan.&nbsp;



Toen er een populair liefdesliedje door de zaal klonk, verloor iedereen snel zijn aandacht voor Laura. Alleen ik bekeek haar nog. Ik staarde naar haar bruine, achter haar lokken verscholen ogen. Ze staarde in de mijne. Ik hoopte dat er trots in terug te lezen was, in de hare zag ik onverschilligheid. Zwijgend, uit een soort plichtsbesef, sloeg ik mijn arm om haar nek, we zetten passen die wat weghadden van dansbewegingen en probeerden het ritme te volgen van de trage melodie. Al gauw voelde ik dat mijn trillende knieën andere plannen hadden. Het kostte moeite om mijn evenwicht te bewaren, de alcohol te bedwingen.&nbsp;



De brug van het liedje naderde, iedereen verzamelde zich in het midden van de zaal. De tekst: zelfs je naam is mooi, mooier dan die van iedereen die dezelfde naam heeft werd zo luid gezongen dat het voelde alsof mijn oorschelp een stoot te verduren kregen. Iedereen zong, behalve Laura. Zij hield haar lippen stijf op elkaar. Een liedje van Hazes lokte zowel bij mijn studiegenoten als bij Laura exact dezelfde reactie uit. Ondanks dat ik een arm om haar heen geslagen had, we samen waren, had ze aan mij niet genoeg om haar eenzaamheid te temmen.&nbsp;



‘Ik moet heel even mijn vriend opzoeken,’ zei ik terwijl ik me van haar los probeerde te maken.&nbsp;



‘Over wie heb je het? Je vertelt me nooit iets over je vrienden,’ antwoordde ze.&nbsp;



Ik deed net alsof ik het niet gehoord had, liep weg om te verdwijnen in de menigte. Ik keek niet om. Zij moest zichzelf in de mensenmassa zien te vermaken met een flesje fanta. Dat kon ik niet, daar had ik minstens nog eens zes biertjes voor nodig.&nbsp;



De minuten die erop volgden staan me amper voor de geest; alcohol kwetst niet alleen de concentratie, maar ook het geheugen, de liefde.&nbsp;



Door het geronk van de oude Volvomotor heen hoorde ik een uur of drie later ik een Frans liedje op de achtergrond spelen. Ik verstond er niets van, maar hoorde de naam Aïcha regelmatig terugkomen. Ik merkte dat ik op de rechterstoel van de auto zat.&nbsp;



‘Waarom zit je achter het stuur in mijn auto?’ vroeg ik.&nbsp;



‘Oh, je bent weer wakker. Wilde je in je huidige toestand dan gaan rijden? Wat zes biertjes wel niet kunnen doen met een mens,’ antwoordde ze.&nbsp;



Ik keek naar mijn wijsvinger en zag hem dubbel, ze had gelijk. Ik bestudeerde mezelf in de autospeigel, er zat een afdruk van twee rode lippen op mijn wang. Van Laura konden ze niet zijn, haar lippenstift was veel lichter. Ik draaide mijn hoofd om en verwachtte haar lange, donkere lokken te zien. Ik stuitte op een hoofddoek.&nbsp;



‘Hopelijk ben ik een beetje goed uit de verf gekomen bij hen die jij je vrienden noemt,’ zei ze cynisch. ‘Ik hoop dat je je niet te veel voor me hebt te hoeven schamen. Maar goed, zelfs zonder hoofddoek kan ik niet zijn waar je naar verlangt.’



Door mijn hoofdpijn drongen de woorden niet tot me door. De motor, de radio en haar stem werden een geheel waarvan ik de elementen niet meer kon onderscheiden.&nbsp;



‘Ik heb hoofdpijn, kun je de radio misschien op een Nederlandse zender zetten?’ vroeg ik in het Engels.&nbsp;



‘Non, ce n’est pas possible,’ antwoordde ze. ‘Dat is Frans voor nee, geen kans.’



‘Je weet toch dat ik geen Frans spreek?’ antwoordde ik. ‘Ik versta niks van dat gemurmel.’



‘Je weet toch ook dat ik geen Nederlands spreek? Voilà, dan weet je ook eens hoe het voelt, hoe het is om internationale student te zijn.’



Ik staarde naar de versnellingspook die ons van elkaar scheidde. Normaal gesproken was die ruimte betrekkelijk klein, hoogstens vijfentwintig centimeter schatte ik zo. Maar nu, nu ik dronken was, leek het alsof er kilometers tussen ons in zaten.

Laura’s haar glansde terwijl de discolamp aan het plafond en de harde muziek uit de boxen van zich lieten weten. Ze sloeg haar arm stevig...

Ze heette Mia

Mia’s ogen waren zo dof dat ik alleen uit haar knipperen herleiden kon dat ze nog in leven was. Ze leek rustiger dan ooit.&nbsp;



‘Wat ligt ze er prachtig bij hè, zo in haar mand?’ vroeg je.&nbsp;



‘Ja, pap,’ antwoordde ik zachtjes met een cynische ondertoon.&nbsp;



Aan je toon hoorde ik dat je de vraag vooral aan jezelf stelde. Welk antwoord ik ook gegeven zou hebben, het had je niets uitgemaakt.&nbsp;



Je rookte een sigaret met het gemak van iemand die al decennia rookte terwijl je vanaf de bank naar de televisie staarde. Het rotten van je tanden was misschien wel de beste aanwijzing voor je tabaksverslaving. Ik staarde naar je ietwat dikke vingers die zachtjes op een halfvol glas jenever tikten. Als iemand die zich in zat te houden, wachtend op een interne explosie.&nbsp;



Nadat je een tweede hijs nam en de rook uitblies, moest ik hoesten. Mijn ogen begonnen te irriteren en te jeuken, waarna ik met de zijkant van mijn pink in mijn ogen wreef. Ik wist precies hoe je zou reageren; na twintig jaar kon ik al jouw handelingen uittekenen.&nbsp;



‘Ach man, stel je niet zo aan,’ zei je. ‘Vroeger rookte iedereen, mijn vader rookte aldoor en toen ik twaalf was kreeg ik mijn eerste sigaret. En kijk nou naar die hond, die heb er helemaal geen last van. Jij was in dat opzicht als kind al een lastpost.’



Zijn Amsterdamse tongval klonk enkele seconden na in mijn hoofd. We keken beiden naar de hond die roerloos in zijn mand bleef liggen. De sigarettenrook deed hem inderdaad niets. Zijn witte snoet kondigde ouderdom aan, ik vroeg me af of hij als puppy bedacht had dat het leven hem niet ver buiten de grenzen van dit woonerf zou brengen.&nbsp;



Het journaal was afgelopen, een oude westernfilm werd ingestart. Bij het zien van de titel lichtte je gezicht op; het was je favoriete film. Je zei dat je uitkeek naar de kogels van Clint Eastwood en zijn souplesse. Een voorbeeldige man noemde je hem, een echte kerel zoals die vandaag de dag niet meer geboren worden. Ik schrok. Niet omdat je idolaat was van een vieze seksist. Je hield elke keer als we de film zagen exact hetzelfde verhaal op, maar had telkens de naam van Henry Fonda genoemd in plaats van die van Clint Eastwood. Zonder woorden uit te wisselen keken we naar de trage schietscènes, al luisterend naar een mondharmonica die geregeld klonk op de achtergrond van het woestijnlandschap in Arizona.&nbsp;



‘Pap, het is drie uur,’ zei ik.



‘Tijd voor nog een borreltje,’ zei jij nonchalant terwijl jij een leeg glas vasthield.



‘We hebben het hier al over gehad en’, zei ik.



‘Het is toch mijn hond, ik heb veertien jaar voor die hond gezorgd, mag ik dan Godverdomme bepalen wat ermee gebeurt? Jij bent weg, je moeder ook, iedereen is verdwenen, die hond is het enige wat ik heb.’



Jij onderbrak me en schreeuwde zo hard dat mijn hart een slag miste. Hoewel zijn leeftijd het grootste gedeelte van zijn energie uit zijn fragiele lichaam gezogen had, was hij nog steeds in staat om voor een seconde of drie te veranderen in de krachtige man die mij vroeger angst kon inboezemen.&nbsp;



De hond blafte, waarna je bedaarde en er dertig jaar toegevoegd leek te worden aan je lichaam, gezicht en geest. Je werd weer een oude man, de oude man werd zichzelf. Timide trok je weg in je stoel.



‘Pap, we hebben het hier al eens over gehad. We zouden de hond wegbrengen, het kan zo niet langer. Soms moet je wat je hebt inleveren.’



Zwijgend keek je Mia in de ogen, hopend op een signaal, een teken, iets waaruit bleek dat ze dankbaar was voor de jaren die jullie gedeeld hadden. Er was niets te zien. Haar ogen bleven even dof, sentimentloos als eerst. Toen een kogel de rug van Henry Fonda trof en hij neerviel, draaide Mia haar hoofd om, ze staarde naar de televisie. Kennelijk kon de hond voor veertien jaar samenzijn minder aandacht opbrengen dan voor een vergeten acteur.&nbsp;



‘Wat is het een klotehond!’



Je zette een glas op de tafel en sprong uit je stoel. Ik wist wat er ging komen en stelde me al jouw handelingen voor, nog voordat je haar vijf keer tegen haar lijf en kop schopte. Ze kreunde, huilde en probeerde iets van verzet te leveren door zich vast te klampen aan jouw schoen. Maar het verzet van de hond was bij voorbaat al gebroken door de pijn die zich in de afgelopen veertien jaar had opgehoopt in haar lichaam. Ik voelde dat ik moest ingrijpen, maar kon het niet, ik voelde teveel medelijden met je. Je had jezelf zo afgesloten van anderen dat het je zwaar viel om iets van hen te begrijpen, misschien begreep je daardoor nog wel minder van jezelf.&nbsp;



Mia kermde zachtjes van de pijn toen ze achterin de auto zat.&nbsp;



‘Nog even,’ zei ik toen we dierenasiel naderden.&nbsp;

Mia’s ogen waren zo dof dat ik alleen uit haar knipperen herleiden kon dat ze nog in leven was. Ze leek rustiger dan ooit.&nbsp; ‘Wat...

Zeven jaar in stilte

Iemand die op zoek is naar zijn moeder, dat is in feite iemand die zichzelf verloren heeft. Ik overdacht de woorden die ik ergens gelezen, of zelf had bedacht.&nbsp;



De Bijlmer was sinds mijn afwezigheid niet veranderd. De kleinste kinderen voetbalden op het pleintje te midden van de balkons. Een aantal droeg shirtjes van Lionel Messi met hier en daar een gat in de geel-blauwe tenues. Ik zag mezelf eenworden met de jongeren, zag mijn recente verleden ineens verschroeien terwijl de felle zon op mijn hoofd scheen. Armoede was soms ook wel mooi.



Even staarde ik wat naar rechts, naar het grasveldje waar mensen van een jaar of zeventien stonden. Ze droegen joggingbroeken met wijde truien. Ook zij speelden, met aanstekers en joints. Ooit hadden ze tegen een bal getrapt, verlangden ze ernaar Messi te zijn. Ik realiseerde me dat de carrière van een voetballer beter tegen de tijd bestand is dan de meeste dromen.&nbsp;



Op de overloop van de flat trof ik een jongen van ongeveer zeventien die vroeger een jongetje was. Voorheen had ik hem bijles gegeven, in de wiskunde. 



 ‘Jason!’ riep ik. ‘Hoe gaat het met jou jongen?’



Hij staarde me aan en reageerde met een bescheiden knikje, waarna hij naar beneden holde. Ik had aan een jaar lang hulp bieden niet genoeg gehad om een indruk bij hem achter te laten. Een goede indruk.&nbsp;



‘Hoi, buurvrouw,’ zei ik toen ik de oude buurvrouw spotte.&nbsp;



‘Dag, wie ben je ook alweer?’ vroeg de buurvrouw opgewekt. 



 Ze bekeek me geconcentreerd en was zo op het eerste oog nieuwsgierig naar mijn reactie. Alleen de woorden drongen niet tot me door. Ze leken afkomstig van een vreemde taal. Niet omdat de woorden echt uit een ander alfabet kwamen, maar omdat ik voor het eerst in jaren weer een vrouwen stem hoorde. Terwijl ik nadacht over haar vraag veranderde de gezichtsuitdrukking van de buurvrouw. Haar glimlach, die zo vriendelijk geweest was, veranderde binnen mum van tijd in twee stevig op elkaar gedrukte lippen. Haastig liep ze het appartement in. Alsof mijn aanwezigheid haar afschrok. Verbaasd bleef ik staan op de galerij en staarde uit over het buurtje. Er was zoveel dat ik niet had gezien. 



Ik greep naar mijn sleutel in mijn broekzak. Ondanks mijn zeven afwezige jaren, had ik ze bij me gehouden. In de wetenschap dat ik terug zou keren. Op zoek naar verschillen ten opzichte van mijn jeugd keek ik de kamer rond. Teleurgesteld kwam ik tot de conclusie dat mijn moeder niets veranderd had aan het interieur. Uit het niets kreeg de werkelijkheid een ander gezicht. Mijn ingelijste babyfoto’s transformeerden in bliksemschichten die me wilden beschieten, de lamp aan het platfond veranderde plotseling in een zwaardvis met woedende ogen. Dit was het verleden, ze was kwaad, uit op wraak. Angst gutste door mijn lichaam.



‘Mam!’ schreeuwde ik.&nbsp;



De roep om mijn moeder werd beantwoord door een stilte, waarna alles weer werd zoals het was. De woonkamer werd de kamer die ik kende. Nadat mijn angst was weggeëbd en ik een tosti klaarmaakte, greep ik naar mijn Ps4. Hier kon ik heersen zonder de hulp van een vreemde, de virtuele wereld moffelde mijn kwetsbaarheid weg.&nbsp;



Plotseling zag ik op het scherm een zoon en moeder op het strand wandelen. Mijn adem stokte, waarop Iets mijn lichaamsfuncties overnam, Iets wat groter was dan ikzelf en wat ik waarschijnlijk niet zou kunnen bevatten. Het besloot de zoon in het spel neer te knallen en liet de vrouw, die tot tranen geroerd was, in leven. Het ademde luid en was woest. Oog in oog stond Het met de moeder. Het drukte op een knop die ervoor zorgde dat de moeder op haar wang geslagen werd. Opnieuw, opnieuw en opnieuw. Toen ging het scherm uit, de batterij was leeg.&nbsp;



Mamma kwam me nooit ophalen, mamma kwam niet. Als ik vlak na schooltijd stond te huilen op het plein keken alle andere moeders en hun kinderen mij lachend aan. Geen bulderende lach, maar een subtielere variant. Een lach van dit soort staat gelijk aan de grootste vernedering; de lach is enkel ingetogen omdat hij gepaard gaat met een zeker medelijden. Treuriger dan medelijden wordt het niet. Het heden duurt nooit langer dan een tel en is de consequentie van een lang verleden.&nbsp;



‘Mamma, waar ben je?’  krijste ik terwijl mijn handen begonnen te jeuken.



Plots realiseerde ik me dat die zeven jaar tussen de drie muren en achter de tralies niets in mij hadden kunnen genezen, ze hadden het beeld dat anderen van mij hadden bedorven. Ik dacht aan mijn moeder, haar moederschap hield op bij mijn geboorte.&nbsp;&nbsp;

Iemand die op zoek is naar zijn moeder, dat is in feite iemand die zichzelf verloren heeft. Ik overdacht de woorden die ik ergens gelezen,...

De laatste dag van het universum&nbsp;

David had niet het idee dat vandaag zijn dag zou worden. Vanaf een parkbankje zag hij een tempo makende fietser die hem met grote aandacht bekeek. Niettemin hield de fietser zijn kaken op elkaar en fietste door. Plots rinkelde de telefoon in Davids binnenzak.



‘Papa, wil je alsjeblieft komen?’



‘Dat gaat niet, ik ben bezig, Aïcha.’



‘Waarmee? Je laatste tournee eindigde toch twee weken terug? We hadden vandaag toch afgesproken? En hoezo noem je mij geen schat meer?’



‘Ik moet gaan.’



‘Dat zei je vroeger ook altijd, je hebt ook niks geleerd!’ zei ze bozig.&nbsp;&nbsp;



David hing de telefoon op en legde zijn voorhoofd in zijn handpalm. Hij schaamde zich. Hij dacht terug aan de tijd waarin zijn dochter nog klein was. Hoe ze haar kleine melktandjes poetste met een tandenborstel in het thema van de Disneyfilm Mulan, hoe ze haar haren voor het eerst knotte en hoe hij haar elke dag van school ophaalde. Snel realiseerde David zich dat deze herinneringen niet van de geschiedenis afkomstig waren, maar van zijn fantasie. Alle andere vaders waren meer papa dan hij ooit was.&nbsp;



Wederom ging de telefoon. Hoewel hij vermoedde dat het zijn dochter was, verscheen het nummer van het ziekenhuis op zijn scherm.



‘Spreek ik met de man van mevrouw de Leeuwe?’



‘Ja, alhoewel, we zijn technisch gezien niet getrouwd. Maar inderdaad, ik ben waarschijnlijk de persoon die u moet hebben.’



‘Het is een spoedgeval.’



David knikte, waarna het besef tot hem doordrong dat het mis was.&nbsp;



‘Dank u wel voor de informatie.’



 Eenmaal in het ziekenhuis liep David met een dokter naar de operatiekamer. Het voorhoofd van de dokter was bezaaid met rimpels, zo diep dat je je amper kon voorstellen dat hij ooit als gladde baby ter wereld was gekomen. Zwijgend wandelden ze door tot ze aankwamen bij een operatiekamer. David hoorde op de achtergrond een plaat die hij in een ver verleden had opgenomen. Lolita, mijn levenslicht, klonk het. Hij schaamde zich bij het luisteren naar de tekst.&nbsp;



‘Hier ligt ze,&#8217; zei de dokter. ‘Ik neem aan dat u de behoefte voelt om een op een te spreken.’



Voordat David kon antwoorden liep de dokter al weg. Een man die geroutineerd was in wat hij deed, dat zou de rimpels op zijn voorhoofd verklaren. Hij liep op zijn vrouw af en schrok nadat hij haar hoofd zag. Het had een onnatuurlijk witte tint gekregen en was doorspekt met huidschilfers. Even nam hij afstand. Het beeld van de vrouw die hij twee maanden geleden voor het laatst gezien had en deze bleke verschijning leken lichtjaren van elkaar verwijderd.



‘Hoe gaat het schat?’ vroeg David uiteindelijk terwijl hij zachtjes zijn hand op haar slaap legde.&nbsp;



‘Wat denk je? Het gaat geweldig,’ antwoordde ze zachtjes.



De kracht was weliswaar voor een groot gedeelte uit haar lichaam en spraak weggezogen, de ironie waarmee ze David altijd aansprak hield zich staande.&nbsp;



‘Sorry,’ zei David.



‘Waarvoor precies? Je hebt nogal wat om je voor te verontschuldigen.’



‘Alles,’ zei hij terwijl hij gehurkt bij het bed zat.&nbsp;



‘Al die affaires met fans, daar kon ik nog inkomen. Maar met onze dochter, ik ben alles te weten gekomen. Hoe kon je, David? Het is immoreel, maar misschien nog wel erger, ze was het enige dat ons verbond. Je weet dat ik mijn studie, mijn leven voor je opgegeven heb, voor ons.’



Met alle energie van de wereld probeerde ze hem toe te schreeuwen, maar de ziekte stond haar niet toe meer volume te gebruiken.&nbsp;



‘Aïcha belde vandaag weer, ik heb het afgewimpeld.’



‘Fantastisch, de prijs voor vader van het jaar gaat naar jou.’



 David besefte dat hij na vierenvijftig jaar al te veel geleefd had. En zij te weinig. Terwijl David een verantwoordelijkheid ten opzichte van de menigte voor het podium had, was het haar verantwoordelijkheid geweest om voor het huishouden te zorgen. Hij trad op, had seks, ging slapen en werd op handen gedragen. Zij stond op, maakte het huis schoon, kookte en ging slapen. Het waren cycli die zich naast elkaar voltrokken, cycli die zo weinig met elkaar gemeen hadden dat een breuk tussen de twee in zowel morele als fysieke zin onvermijdelijk was.&nbsp;&nbsp;



‘En waarom kom je nu pas? Je kreeg weken terug al bericht van mijn ziekte. David, ik heb voor jou geleefd, besef je dat? Het minste wat je kon doen was mijn dood op tijd bijwonen.’



Tranen welden op in de wetenschap dat ze gelijk had. Ze had voor hem geleefd en had dat daardoor amper zelf gedaan. Schuldig verzuim. De antwoorden op haar vragen bleef hij schuldig. Natuurlijk, hij was op tour, maar die paar optredens konden ook gecanceld worden. Het was alsof een kwaadaardige, op handen gedragen versie van hemzelf voor hem besloot en de gevoelens van de medemens negeerde. Toch was het de variant die hem al jaren in de houdgreep had.&nbsp;



David doorzocht zijn binnenzak en haalde een ringendoosje tevoorschijn.&nbsp;



‘Omdat je het altijd wilde. Lieve Laura, wil je alsjeblieft met me trouwen?’ vroeg hij terwijl hij het ringendoosje opende.&nbsp;



David zag de ring als compensatie voor het door hem vernietigde leven dat naast hem lag. Maar zijn aanzoek kwam te laat; ze sloot haar ogen, zweeg en daalde af naar de eeuwigheid.&nbsp;&nbsp;



‘Dokter, dokter! Ze is weg,’ schreeuwde David.&nbsp;



Een colonne aan dokters en ander ziekenhuispersoneel rende de kamer in. Hij beet zachtjes in haar duim terwijl er meer tranen uit zijn ogen sijpelden. Hij beet in een waarheid die was omringd door bedrog. Voordat het te laat was keek David nog eenmaal naar haar boven- en onderooglid die op elkaar geperst waren. In contrast met haar lijkbleke huid hadden ze wat weg van plooiingen te midden van woestijnzand. Niet veel later brachten ze haar weg.&nbsp;



Buiten zag hij een gebarsten stoeptegel. Hij zocht naar onkruid of een andere externe factor die de breuk veroorzaakt kon hebben, maar vond niets. Twee stukjes, zo op het eerste oog gescheiden vanwege elkaar. David dacht terug aan Laura. Misschien was het ook wel beter zo. Hij bedacht zich; wat een onzin. Als een leven niet vanzelfsprekend goed is, hoezo zou de dood dat dan wel zijn? Van rechts kwam een hard rijdende auto. Hij realiseerde zich dat wanneer hij ervoor zou springen, de bestuurder hem onmogelijk kon hebben gezien.

David had niet het idee dat vandaag zijn dag zou worden. Vanaf een parkbankje zag hij een tempo makende fietser die hem met grote aandacht...

De laatste dag van het universum 

Vergeten woorden

Vaak denk ik aan je terug. Soms als ik goed, heel goed kijk, zie ik je silhouet tussen de wolken verschijnen. Hoekig, maar daardoor zo bijzonder mooi. Je vormen herschreven mijn verleden. Het kost me veel inspanning om me iets te herinneren van mijn leven dat voorafging aan de tijd die wij samen doorbrachten. Het leven begon bij jou.&nbsp;



Ik staar naar de spiegel aan de wand, veel meer dan mezelf zie ik niet. Langzaam draai ik mijn hoofd richting mijn bed waar we altijd samen waren. Iedere ochtend wekte je me om zeven uur door een ABBA-liedje over telefoons ten gehore te brengen. Eerlijk, ik heb weinig op met de vrolijke popdeuntjes uit Zweden, maar toch was het buitengewoon aangenaam om de dag te beginnen met je geluid. Plots denk ik terug aan hoe je me in bed leerde over grote Franse filosofen, me bijbracht wat seks was en de dood; je leerde me wat leven was.&nbsp;



Alles in de kamer verwijst naar je. Beter gezegd, naar herinneringen aan jou. Hoewel we nu al een tijd gescheiden zijn van elkaar, leef je in elke hoek, ieder ornament, je leeft in elke gedachte en in elke zin die ik uitspreek. Ze zeggen weleens dat alles uiteindelijk zijn betekenis verliest, de lui die dat beweren hebben maar weinig van de liefde begrepen.&nbsp;



De tijd die we samen doorbrachten werd gevoelsmatig steeds korter, al toonde de klok aan dat dit een misverstand was. Dagelijks twaalf uur met elkaar samenzijn werd door anderen gezien als vreemd en obsessief. Ik herinnerde me dat mijn moeder zich zorgen maakte en haar best deed me bij je weg te houden. Nu en dan vroegen vrienden me om mee te gaan naar een feestje. In dat soort gevallen twijfelde ik. Steeds vaker betrapte ik me erop dat ik tijdens dat soort avonden niet in hun gezelschap eindigde, maar in het jouwe. We speelden samen Angry birds of Fortnite. In onze wereld was er geen strijd, vijandigheid of verschil van mening. We werkten samen, waren een team. Dat was in de wereld die ons omringde wel anders. Vriendschap is een garantie voor spanning. Daarom is liefde in romantische zin zo verslavend.&nbsp;



Toen brak dé dag aan. Je batterij was leeg, net als de mijne. De hete Roemeense zomerzon putte je uit. We zaten in de bus naar Boekarest en vielen allebei in slaap. Bij het wakker worden wist ik dat het stom was geweest om je op de stoel naast me te leggen. Ik schrok en zocht naar je. Natuurlijk vond ik je niet. Het is hard; het beeld dat iets, zo volmaakt als jij, terechtkomt in een ongemanierde dievenhand. Je laatste teken van leven was een GPS-signaal uit Constanța. Wat moet zo’n schoonheid als jij in een door God verlaten oude havenstad?



Een paar weken later ging ik naar de telefoonwinkel. Het merk, type en de hoeveelheid gigabytes; alles moest overeenkomen met jouw specificaties. Na het iPhone-toestel dagenlang in gebruik genomen te hebben realiseerde ik me dat het apparaat fantastisch werkte. De manier waarop het wikipediapagina’s weergaf over moderne Franse filosofen, hoe het Pornhubfilmpjes toonde; het toestel deed alles zoals jij dat deed. Het was alleen jou niet. Een week later zag ik een advertentie van een organisatie die onderdelen van telefoons recyclede. Plastic, glas en meer van dat soort stoffen zijn herbruikbaar, gevoelens niet.&nbsp;

Vaak denk ik aan je terug. Soms als ik goed, heel goed kijk, zie ik je silhouet tussen de wolken verschijnen. Hoekig, maar daardoor zo...

Als morgen niet om het hoekje is

Het leven is altijd ergens anders en daardoor nooit hier, dacht Iwan. Hij keek uit het raam van zijn kamertje en zag een man en een vrouw hand in hand lopen. Hij vroeg zich af of ze hem zouden zien en oog hadden voor de omgeving. Of uitsluitend voor elkaar. Zijn vraag werd beantwoord toen de man zijn lippen op die van de vrouw drukte. Iwan trok de gordijnen dicht. Hij zat aan zijn bureau en wachtte. Al wist hij niet zo zeker waarop.&nbsp;



Hij realiseerde zich dat zijn dag arm aan gebeurtenissen was geweest en besloot er eentje te kweken. Dagen die arm aan gebeurtenissen zijn, en dat al op je zevenentwintigste. De gedachte maakte hem neerslachtig. Zijn lichaam protesteerde luidkeels toen hij uit zijn rolstoel probeerde te stappen. Uiteindelijk besloot Iwan om zijn muziekcollectie in zijn rolstoel na te gaan. Iwan zocht naar een plaat van Bob Dylan. Dingen zijn vergankelijk, het leven dus ook, dacht Iwan. Wat is een leven zonder dingen? Dit hersenspinsel kwam tot stand bij het luisteren van een nummer dat hij beter kende in de uitvoering van Guns ‘N Roses.&nbsp;



Inmiddels was de avond gevallen. Op de televisie werd de zoveelste herhaling van een oude, nationalistische vechtfilm uitgezonden. Zijn oogleden trokken samen toen hij de afstandsbediening vastpakte om het volume te verhogen. Het leven, of het gebrek eraan, had hem beroofd van smaak. En toch, toch hield Iwan van dit soort massamedia; de televisie, de muziek en film. Waar het leven hem verraden had bleken de massamedia een stuk trouwer van aard. De platenspeler speelde altijd dezelfde muziek en de televisie zond telkens dezelfde films uit. Verandering, dat was ontrouw. De foto van Celine naast de televisie trok zijn aandacht, waarna hij moeizaam zijn vingertop langs zijn onderooglid streek.&nbsp;



Nadat alle Noord-Vietnamezen op het scherm de dood vonden door Amerikaanse kogels, verscheen een romantische film. Hij schrok en zette de televisie af. Waarom zou je getuige willen zijn van een leven dat ver buiten handbereik ligt? Iwan keek nog eens naar het mooie, met hemelsblauwe ogen bezaaide gezicht van Celine en verstijfde. Iwan was verbaasd dat de spieren die zijn piemel aandreven nog niet hun functie hadden verloren. Langzaam bewoog hij zijn rechterarm en probeerde zijn handpalm rondom zijn piemel te leggen. Hij verlangde ernaar om nog een keer af te trekken, het laatste wezenlijke genot dat zijn lichaam hem nog niet ontnomen had. Zijn arm kwam niet voorbij zijn heup. Hij voelde een onweerstaanbare drang om te huilen, zichzelf de dood in te snikken, maar zelfs dit verzoek werd niet gehonoreerd. Iwans lichaam gunde hem geen mooie dood. Diep van binnen hoopte Iwan dat dit niet het leven was dat hij verdiende, dat hij in een parallel universum een leven leidde waarin hij een gewone zevenentwintigjarige jongen was, bevrijd van zijn rolstoel. Een leven waarin hij bevrijd was van zichzelf.&nbsp;



Ineens realiseerde hij zich waar hij op wachtte, al was hij zich er tegelijk van bewust dat in feite iedereen onderdeel uitmaakte van die wachtrij. Hij keek uit het raam en zag niet veel. Er werd op de deur geklopt. Hij dacht terug aan de brieven die hij had opgestuurd naar Celine en hoopte dat ze voor de deur zou staan. Ze had zijn excuses geaccepteerd, dacht hij. De gedachte deed Iwan, zij het met moeite, zachtjes glimlachen.



&#8216;Kom maar binnen, Celine! Je hebt de sleutel,&#8217; zei hij met alle energie die in zijn lichaam opgeborgen lag. 



De persoon voor de deur klopte harder, maar de deur bleef gesloten.&nbsp;



&#8216;Ik kom al,&#8217; mompelde hij teleurgesteld in zichzelf.&nbsp;



Hij probeerde zijn rolstoel vooruit te krijgen, maar kon zijn armen niet meer bewegen. Zweetdruppels gutsten over zijn voorhoofd, terwijl het kloppen op de deur onophoudelijk doorging. Sterker nog, het werd luider.&nbsp;



&#8216;Doe open, stommeling!&#8217; riep een mannenstem.



Zelfs nu was het leven aan de andere kant. Veel vragen, die met elkaar streden om zijn aandacht, vlochten zich uit over zijn bewustzijn. Als miljoenen zaadcellen die allemaal op zoek zijn naar de eicel in de baarmoeder. Hij vroeg zich af in hoeverre een leven recht van bestaan had wanneer het lichaam zichzelf ophief. Misschien dat de kloppende man raad wist.

Het leven is altijd ergens anders en daardoor nooit hier, dacht Iwan. Hij keek uit het raam van zijn kamertje en zag een man en...

Wederom te veel, te vaak

Hugo de klein kwam terug van kantoor en haalde een eerder klaargemaakte maaltijd uit de vriezer. Paella met kip. Overvallen door weemoed dacht hij terug aan hoe zijn moeder dit arbeidersmaal vroeger op tafel zette en het hele gezin genoot van het eten. Het waren gezellige avonden. Hoewel Hugo zich schaamde voor deze clichématige melancholische overdenking, vond hij dat de grootste clichés veel waarheid bevatten. Hij dacht dat het cliché een conditie was voor de waarheid. Hij staarde om zich heen en zag grote gelijkenissen met de woonkamer zoals hij er destijds uitzag; het meubilair en de schilderijen aan de muur waren onveranderd. In tegenstelling tot toen deelde hij het gerecht en de avond met zichzelf.&nbsp;



Terwijl er een zachte ballade van Eric Clapton op de achtergrond klonk, at Hugo langzaam van zijn paella. Smakeloos, vond hij. De telefoon ging, het was zijn zus. Hugo hield de telefoon in zijn hand en keek twijfelend naar haar naam op het scherm. Hij was er zich van bewust dat ophangen onbeleefd was, maar had vandaag weinig zin om haar stem te horen. Ze zou toch alleen maar praten over hoe goed het haar en haar kinderen ging. Hugo vertrok geen spier, waarna zijn zus het opgaf.&nbsp;



Opgelucht at hij verder. Vroeger zat zijn vader altijd naast hem aan tafel. Niet dat zijn vader veel zei. De norse man had aan zijn uitdrukkingsloze gezicht genoeg om de last die het leven hem gaf te tonen. Toch, als zijn vrouw het eten op tafel zette en het hele gezin vrolijk werd, ontkwam ook Hugo’s vader niet aan sentiment en verscheen er een glimlach op zijn gezicht. Hij vroeg zich af of zijn vader nors geboren was of dat het leven van hem een norse man gemaakt had. Hij had weinig begrepen van zijn vader.



Nadat hij de paella ophad deed Hugo lange tijd weinig. Zijn hoofd was leeg. Hij keek wat voor zich uit. Als er iets te zien geweest zou zijn, was het hem niet opgevallen. Plotseling rinkelde de telefoon weer. Hij dacht dat het zijn zus was. Hij opende zijn telefoon en zag de naam Julia, gevolgd door een emojihart. Zonder te twijfelen nam hij op. Zijn hart miste een slag.



‘Hallo, hoe gaat het daar?’ vroeg hij.&nbsp;



‘Goed, hoor. Ik bedoel,’ zei ze twijfelend.&nbsp;



‘Ik weet wat je bedoelt.’



Ongemakkelijkheid klonk door de stilte op de lijn.&nbsp;



‘Vandaag is het gebeurd. Het is veertien jaar geleden, maar toch voelt het als gisteren,’ zei ze.&nbsp;



‘Oké.’



‘Zo’n arm jongetje, onschuldig, teder en kwetsbaar.’



Hugo had aan veertien jaar niet genoeg om het verlies van zijn jongen te vertalen naar samenhangende zinnen en zweeg.&nbsp;



‘Hugo, zeg jij eens wat.’



‘Wat valt er te zeggen?’ zei hij terwijl hij zijn voorhoofd in zijn handpalm legde.&nbsp;



‘Dat zeg je nu al veertien jaar. Bedenk je je wel dat jij de reden bent dat ik weggestopt in Amerika zit? Het is allemaal jouw schuld. Alles is jouw schuld, je bent een lul, Hugo de Kleine. Een klootzak,’ zei ze, op een toon die dronkenschap suggereerde.&nbsp;



Hugo hing de telefoon op, hij bekeek zijn trouwring. Raar, hoe snel de liefde aan identiteit kon verliezen. Hij dacht aan de passie waarmee hij de jonge, mooie vrouw vijftien jaar eerder voor het eerst ontmoet had in een club, zijn lippen tegen haar voorhoofd drukte en haar uiteindelijk bezwangerde. Tussen die variant van Julia en de variant die na de dood van het kind leefde, bestond geen overeenkomst. Ondanks dat ze in een verslavingskliniek zat, kwam ze aan haar alcoholische trekken. Hij besefte dat de dood van een wezenloos organisme het enige was dat hen met elkaar verbond. Een organisme dat hij nota bene amper kende. Hugo stelde zich zijn sterven voor en dacht aan het hiernamaals waar hij omringd zou zijn door degenen die hem liefhadden. Hij zag een jonge Julia, zijn vader, zijn moeder en zijn broers en zussen omzoomd door witte wolken. Tot zijn eigen schrik zag hij zijn kind niet. Hij slaakte een gil. Het beeld bracht zowel veel afkeer tegenover zichzelf als druk met zich mee. Ook al deelden ze dezelfde neus, dezelfde lippen, dezelfde ogen en genen, toch zou hij voor zijn zoon een vreemde zijn.&nbsp;



Ben je liefde verschuldigd aan iemand die je amper kent? Hij stelde vast dat het antwoord nee moest zijn en realiseerde zich dat het kind het volste recht had het bestaan van zijn vader te ontkennen. Hij besloot, net als voorgaande jaren, dat hij de vrouw die ooit zijn geliefde was trouw moest blijven. Dat was het minste dat hij doen kon voor het kind dat ongevraagd ter aarde gekomen was en ongevraagd de dood vond. Het cliché was een conditie voor de waarheid. Hij besloot het vaderschap, ondanks het sterven van zijn kind, voort te zetten.&nbsp;

Hugo de klein kwam terug van kantoor en haalde een eerder klaargemaakte maaltijd uit de vriezer. Paella met kip. Overvallen door weemoed dacht hij terug...

Voor het verleden verlicht werd

In het hemelgewelf werden grijze wolken verdreven door de blauwe lucht. Over alle cafés van de binnenstad lag een vermoeid zonneschijnsel. De vroege avond van 6 juli 2020 brak aan. Jesse liep de bar in die hem het meest mistroostig leek. Tot zijn genoegen zag hij dat het barretje nog op zijn eerst gast moest wachten. Hij ging er naar binnen en keek om zich heen. Het verval tekende zich af in de betonrot van het plafond. Hoewel het in de minuten die erop volgden niet drukker werd, kwam er geen ober. Niettemin genoot hij van de stilte. Na een poosje knorde zijn maag.&nbsp;



‘Ik heb eigenlijk wel honger’, mompelde Jesse in zichzelf.



Hij schrok toen de ober niet veel later op hem af kwam lopen.&nbsp;



‘Eten kan als je de afwas doet. Mensen als jij vind je overal’, antwoordde hij.&nbsp;



Jesse raakte verward door zijn rare antwoord alsmede zijn gekkige gezicht. Hij had een gezicht dat zich onttrok aan banale categorieën zoals: mooi en lelijk. Onorthodox interessant zou de lading het best gevat hebben. Jesse staarde naar de voortanden van de ober die door een paar milimeter tandvlees van elkaar waren gescheiden. Plotseling herhaalde het antwoord van de ober zich in Jesses hoofd, waarop zijn hersenen een antwoord bedachten.&nbsp;



‘Op de arbeidsmarkt, in dit tranendal’, antwoordde Jesse.&nbsp;



‘Kijk aan, eindelijk iemand die Vlaamse rockmuziek kan waarderen’, antwoordde hij.



‘Ik vind Gorki niet geweldig hoor, maar iedere Vlaming is toch bekend met Mia?’



Het gesprek viel dood. Jesse bekeek de ogen van de in een wit overhemd gehulde jongen. De zijne keken terug in de ogen van Jesse, die bedolven lagen onder zweetdruppels van de bouwplaats. Jesse verstijfde.&nbsp;



 ‘Je wilde bestellen, niet? Zullen we tutoyeren of vousvoyeren?’, vroeg hij.&nbsp;



‘Wat?’



‘Jij hebt zeker geen Frans gehad’, zei de ober spottend.&nbsp;



‘Nee mijn schoolcarrière is kortstondig geweest. Ik heb de mavo niet afgemaakt.’



Het antwoord leidde tot een kortstondige, doch ongemakkelijke stilte.&nbsp;



‘En jij? Studeer jij?’



‘Frans en sociologie.’



‘Wat is dat?’



De ober lichtte vol enthousiasme sociologische constructen toe. Hij redeneerde dat een wereld waarin men verlost is van contact met elkaar, een zuiverdere wereld zou zijn. De idyllische fantasie van de andere persoon als ontsnapping aan jezelf maakt het leven een stuk dragelijker. De ontmoeting maakt gehakt van deze idylle en schept vooroordelen ten opzichte van de ander en wrok bij jezelf. De afwezigheid van een ander kan nooit zo teleurstellend zijn als zijn aanwezigheid. Jesse begreep weinig van deze sociologische stellingen. Hij raakte gefascineerd door het bewegen van de scheve onderlip van de ober. Zijn vlezige onderste mondrand maakte kleine schokbeweginkjes bij het spreken.&nbsp;



‘Maar jij wilde wat eten toch?’, vroeg de ober nadat hij doorhad dat zijn gesprekspartner aan het dagromen was.&nbsp;



‘Zeker.’



Hij bestelde een pasta met kip.&nbsp;



‘Weet je zeker dat je niet de vegetarische variant wilt?’



De ober keek fel in Jesses ogen. Jesse voelde dat de ober het type was dat dermate geloofde in zijn gelijk, dat tolerantie voor andere levenswijzen hem vreemd voorkwam. Hij was zich ervan bewust dat hij zwakker was en boog voor de ober.



‘Doe dan maar een veggie pasta carbonara.’



Tevreden knikte de ober naar Jesse, waarna hij naar de keuken ging. Een minuut of dertig later werd de pasta geserveerd. Jesse vond hem weinig smaakvol en de room overheersen.&nbsp;



‘Was het lekker?’ vroeg de ober nadat Jesse was uitgegeten.&nbsp;



‘Ja hoor’, zei Jesse. ‘Kan ik betalen trouwens?’



‘Zeker.’



Plotseling schrok hij. Met zijn handen doorzocht hij zijn broekzakken. Succes had hij niet.&nbsp;



‘Kut, ik heb mijn portemonnee achtergelaten op de werkplaats.’



‘Dat wordt afwassen’, zei hij vriendelijk glimlachend.&nbsp;



‘Moet je niet eerst praten met de baas?’



‘Daar spreek je mee’, zei hij met een almaar groter wordende lach. ‘Nou ja feitelijk gezien maakt mijn moeder de dienst uit, maar in de vakanties is het aan mij.’



Jesses aandachtspanne stopte bij het horen van het woord moeder. Hij had het lange tijd niet gehoord en kon zich de zijne amper herinneren. Ze was als een vaag silhouet waarvan hij wist dat het bestond, maar dat naarmate de jaren verstreken steeds meer aan tastbaarheid verloor. Hij was bang dat zijn herinnering aan haar gezicht, toen ze hem betraand uitzwaaide en achterliet bij zijn grootouders, verloren zou gaan. Hij was bang haar te verliezen en daarmee een fundamenteel gedeelte van zichzelf.&nbsp;



Het restaurant was inmiddels gesloten toen het tweetal achter de afwasbak stond. Jesse had de ober bijgepraat over zijn moeder.&nbsp;



‘Moeder. Een woord met zoveel definities’, zei hij. ‘Zoveel interpretaties en zoveel verdriet.’



Jesse voelde zich ongemakkelijk bij alles wat hij zei. Bang om iets te zeggen dat Jonathan als stom zou beschouwen knikte hij en hield hij zijn mond.&nbsp;



‘Je hoeft je niet ongemakkelijk te voelen hoor. Wees jezelf.’



‘Maar anders vind je me te dom. Jij weet alles zo goed, doet twee studies, en ik, ik ben maar een simpele bouwvakker.’



De ober legde zijn handpalmen rond de weerszijden van Jesses hoofd, waarna hij zijn lippen op Jesses voorhoofd drukte.&nbsp;



‘De puurste vorm van liefde is medelijden&#8217;, zei Jonathan toen hij zijn lippen terugtrok.



Overmand door de plotselinge zoen schoten er door Jesses bewustzijn veel emoties die, juist vanwege de hoeveelheid, niet vatbaar voor begrip, noch ordening waren. Niet veel later vloeide een traan over zijn rechterwang. Hij zag zijn moeder in de ober. Zijn moeder in het lichaam van een man.



Ze wasten bordjes, vorken, messen en lepels. De avond toonde aan dat niet alleen het bestek toe was aan een spoelbeurt.&nbsp;



‘Wat is je naam eigenlijk?’, vroeg Jesse toen ze buiten stonden.&nbsp;



‘Jonathan’, zei de ober. ‘En de jouwe?’



‘Jesse.’



‘Zelfs je naam is mooi’, zei hij



Hand in hand liepen ze de nacht in tot het ergens ochtend zou worden, ooit.

In het hemelgewelf werden grijze wolken verdreven door de blauwe lucht. Over alle cafés van de binnenstad lag een vermoeid zonneschijnsel. De vroege avond van...

De tranen boven vriendschap

Alain had het idee dat het geluk te hard liep terwijl hij de zon voor hem zag ondergaan. Hij legde zijn hoofd tegen het raam en stelde vast dat zijn eigen raam kleiner was. Hij gaf de planten water, deed de deur op slot en liep terug naar zijn appartement.&nbsp;Nadat hij zijn goedkope magnetronmaaltijd had opgegeten zat Alain in zijn stoel en staarde naar een oude film op televisie. Gerard had een kleine, doch opmerkzame rol. Het deed hem denken aan zijn afscheid bij de overloop twee weken terug.&nbsp;



&#8216;Waar gingen jullie ook alweer naartoe?,&#8217; vroeg Alain.



&#8216;Naar Cannes, naar het filmfestival,&#8217; zei Gerard lachend. &#8216;Ik heb je toch verteld dat ik genomineerd ben voor beste acteur.&#8217;



&#8216;Nee, kan ik me niet herinneren.&#8217;



&#8216;Nou, dan hoor je het nu,&#8217; zei hij met hoorbaar ongemak in zijn stem. 



Het tweetal zweeg en bekeek elkaar. Ze waren zich bewust van een denkbeeldige muur die hen naarmate de jaren verstreek steeds verder van elkaar verwijderd had.&nbsp;



&#8216;Nou, hou je taai makker. Ik ben laat, ik moet gaan,&#8217; zei Gerard terwijl hij met een zuinige glimlach zijn hand op Alains schouder legde. Aarzelend overhandigde hij zijn sleutels aan Alain. Niet veel later belandde Gerards handpalm op de achterzijde van zijn veel jongere vriendin. Alain dacht aan de laatste keer dat hijzelf seks gehad had. Hij kon het zich niet herinneren. Buiten zette Gerard zijn Ray-Ban zonnebril op. Het regende. 



Nadat hij begon aan zijn vierde fles Budweiser bier dacht hij aan de oorsprong van hun vriendschap. Elke maandagochtend stoeiden ze in de zandbak van de basisschool. Zonder uitzondering gooide Alain zijn vriend op die dag het zand in. De brede Alain lachtte zo luid dat zijn triomf onmogelijk voorbij kon gaan aan de andere kinderen op het schoolplein. Gerard nam zijn verlies sportief op. Hij had zowel in letterlijke als figuurlijke zin geen poot om op te staan. 



Was ik godverdomme maar een acteur geworden dacht hij. Dan had ik ook naar Cannes gekund. Alain opende zijn vijfde bierfles van die avond. Inmiddels was Gerard al een goede acht dagen van huis. Maar het konden er ook vijf zijn, of zeven, of twee, bedacht Alain. Hij had geen idee en sloeg zijn hand voor zijn hoofd. Hij meende de plantjes van Gerard nog water te moeten geven en liep de overloop op, waarna hij de liftknop indrukte. Terwijl de lift afdaalde las hij een naamplaatje waarop stond dat het appartementencomplex tot stand gekomen was door medewerking van Alain Dubois architecten. Hoe was het mogelijk dat de vergetelheid zich nadrukkelijker aftekende rondom iemand die een wezenlijke bijdrage geleverd had aan de maatschappij, dan om een middelmatige acteur? 



Tot zijn verbazing zag hij dat de laatste druppeltjes water van de vorige beurt nog door de grond moesten zakken. Alain zuchtte. Zachtjes vielen er tranen uit zijn ogen. Hij staarde naar een kaart van Afrika aan de muur. De kaart hing er al een tijdje, maar juist nu trok hij Alains aandacht. De landsgrenzen vervaagden, net als de lijnen die reliëf in het noorden suggereerden. Het oosten van Afrika transformeerde in het gezicht van een oude man. Het westelijke deel leek op een zware, onidentificeerbare last.&nbsp;



Bij het kijken naar de kaart voelde hij afkeer door zijn lijf gutsen. Hij besefte dat de relatie tussen hem en Gerard, die op papier vriendschap genoemd werd, niet de vriendschap kon zijn waar hij naar verlangde.



Hij verlangde naar de zandbak waar het verschil in kracht tussen beiden aangetoond werd en Alain overheerste. Hij verlangde er heimelijk naar om Gerard dood te zien. Maar het meest verlangde hij nog naar een willekeurig persoon die hem zou zeggen: &#8216;Ik hou van je&#8217;. 



Alain keek in de spiegel. Hij realiseerde zich dat Gerard en hij net zo goed vijanden hadden kunnen zijn. Wat betekende vriendschap überhaupt? Vriendschap was niets minder dan een sociaal construct dat voorkwam dat emoties als haat en afkeer uitliepen op een conflict. Normale vrienden begroeten, feesten en drinken met elkaar. Maar neemt dat weg dat de onderliggende haat en afkeer verdwenen is, alleen omdat de band bezegeld is met het plakkaat vriendschap en men elkaar vriend noemt? Nee, dacht Alain. Hij stelde vast dat zijn band met Gerard de meest waarachtige vriendschap kon zijn, juist doordat ze dit soort vriendschappelijke gezelligheid vermeden. Denken over vriendschap was als een soort spiegel die de hypocrisie van de mens weergaf. Vijanden zijn de eerlijkste vrienden. 



&#8216;Ik hou van je, Alain Dubois,&#8217; zei hij zo zacht dat hijzelf het amper horen kon. 



Het kind kwam, niet wetende wat hij met zijn bestaan aan moest, in hem naarboven. Snikkend kwam Alain tot de conclusie dat hij gevangene was van een door hemzelf geconstrueerd leven.

Alain had het idee dat het geluk te hard liep terwijl hij de zon voor hem zag ondergaan. Hij legde zijn hoofd tegen het raam...

Verlicht verleden

Jesses kin lag begraven in zijn handpalmen toen het op 15 mei 2021 kwart over drie werd. Op zijn telefoon kreeg hij een appje binnen, het was Jana.&nbsp;



Kom je nog? had ze gevraagd.&nbsp;



De vraag nam bezit van zijn denken. Hij realiseerde zich dat hij vorige week in haar klaargekomen moest zijn, maar kon zich niet herinneren dat ze een nieuwe afspraak hadden ingepland. Hij keek terug op de avond en zag zijn gedaante voor Jana’s voordeur staan.&nbsp;



Hij klopte. De deur had geen bel en de ramen waren afgedekt door gordijnen. Ontdaan van al haar kledingstukken behalve haar slipje, opende de middelbare vrouw de deur. Haar borsten bewogen zachtjes heen en weer terwijl ze de eenentwintigjarige jongen begroette.&nbsp;



‘Mag niemand bij je binnenkijken ofzo?’, vroeg Jesse wat overweldigd door wat hij zag.&nbsp;



‘Waarom zou ik verlangen naar het oog van de wereld als ik aan het jouwe genoeg heb?’, antwoordde ze glimlachend. ‘Grapje, wij Joden hebben zo onze tradities wanneer er iemand sterft.’



Ze trok hem haar kant op, waarop het tweetal tegenover elkaar kwam te staan. Gelijk drukte ze haar lippen tegen de zijne. Jesse zoende niet terug, tegenwerken deed hij evenmin. Het was niet zozeer zijn lichaam dat onverschilligheid boven medewerking verkoos; het lichaam wilde wel, maar zijn ziel was een stuk terughoudender. Zijn houding was niet minder dan een compromis tussen beiden. Even bekeek Jesse een foto waarop Jana en een man, die hem onbekend was, zoenend voor de Eiffeltoren poseerden. Jesse vond er niets van.&nbsp;



‘Trek je kleren uit’, probeerde ze.&nbsp;



Jesse vertrok geen spier en bleef gedachteloos staren naar het slipje. Het slipje was turquoise en beëindigde de reeks paarse slipjes die ze tot dan toe had aangehad in de nabijheid van Jesse. Na een ongemakkelijke stilte trok Jana zijn kleding uit. Hij was naakt. Toch had hij niet de indruk zich bloot te geven.



Niet veel later lagen ze in bed. Haar lichaam maakte zich direct meester van het zijne. Hij voelde het op en neer gaan, wetende dat zijn lichaam bewegingsloos op het matras lag. In zijn ziel schaamde hij zich voor wat er gebeurde. Hij dacht en verlangde naar Jonathan. Beter geformuleerd, zijn ziel verlangde ernaar het soort mens te zijn dat anderen trouw bleef. Zijn ziel was echter zwakker dan haar lichaam, waardoor zijn lichaam stukje bij beetje bezit werd van haar ziel. Toch hield zijn ziel voldoende stand om te voorkomen dat zijn lichaam actief mee zou doen. Het compromis bleef in tact.&nbsp;



‘Is er iets?’ vroeg Jana, twijfelend aan zichzelf, na afloop.&nbsp;&nbsp;



Jesse voelde aan zijn hoofd en zweeg. Hij zweette terwijl zijn gedachten uitgingen naar die arme Jonathan. Het werd licht in zijn hoofd, maar tegelijkertijd heel zwaar; alsof de ruimte tussen zijn brein en schedel werd opgevuld door drie kilo duivenveren.&nbsp;



‘De sterke moet zwak zijn wanneer de zwakke niet sterk genoeg is om uit te spreken wat hij denkt.’



Wat hij concreet bedoelde met deze woorden was mij, noch Jana, noch hemzelf duidelijk. Hij zocht naar zijn kledingstukken in de badkamer, maar vond niets. Naakt rende hij de tuin in.&nbsp;



Hij staarde over het meertje in de tuin en zag twee zwanen. Zwanen verraden elkaar niet. Ze kijken elkaar eenmaal diep in de ogen en in die aanblik ligt een kracht besloten die hen behoedt voor verleiding. De aanblik van je ogen als schild voor de ogen van een ander. De natuur moet gevoel hebben voor sentimentaliteit. In het water zag Jesse een schaduw verschijnen, waarna de zwanen van hem vandaan dobberden. Hij ademde diep en hoorde Jana’s stem op de achtergrond.&nbsp;



‘Dit was jullie favoriete plekje, niet?’, vroeg ze.&nbsp;



‘Ja, ik heb hier veel met hem gezeten.’



Jana boog haar armen rond haar knieën en zat naast hem.



‘Het spijt me’, begon ze.



‘Jana alsjeblieft. Dit is allemaal mijn schuld, het waren mijn avances. Ik ben degene geweest die deze affaire ooit gestart is.’



‘En ik had er niet op in moeten gaan, ik had beter moeten weten. Al vanaf het begin. Jonathan was verdomme mijn zoon.’



‘Denk je dat hij van ons geweten heeft?’ zei Jesse na een poosje.



“Misschien wel, misschien niet.’



‘Ik denk oprecht dat zijn dood iets te maken heeft met ons. De eerste keer dat we het deden is maanden terug, Jonathan moet er wel iets van geweten hebben. Laten we wel zijn, hij was niet het soort mens dat veel dingen met een korreltje zout nam.’



‘Nee, dat kan niet. Dat zijn dingen die je je nadien aanpraat’, zei Jana nadat er een lange stilte voorbijtrok aan de bedpartners. ‘Hij was te sterk om zich iets aan te trekken van de grollen van het lichaam.’



‘Waarom zou hij het dan gedaan hebben?’, vroeg Jesse.&nbsp;



‘Hij was sterker dan wij. Hij leed, zoals iedereen, aan dit leven en besloot dat verandering nodig was.’



Jesse zweeg, waarop Jana een sigaret aanstak. Ze kuchtte. Lijden aan dit leven, die omschrijving vond hij alomvattend. Hij dacht aan het prachtige gelaat van Jonathan dat de wereld verlaten had. Wat moet zo’n gezicht überhaupt op treinrails? Op merkwaardige wijze leek het gezicht voort te leven in Jana’s uiterlijk. Alleen Jana was Jonathan niet.&nbsp;



Hoewel hij&nbsp;besefte dat de wetten van de natuurkunde het niet toestonden, zag Jesse zijn spiegelbeeld in het water verschijnen. Hij bekeek zichzelf betreurd. Zijn omvangrijke borstspieren wekten de suggestie dat het lichaam breed en sterk was. Daar Jesse wist dat zijn ziel van een veel zwakkere aard was. Hoewel al zijn organen en brein huisden in zijn eenentwintigjarige lichaam, was het zijn lichaam niet. Hij verlangde ernaar het lichaam van een kind te zien. Onvolkomen, kleinmazig. Zwak. In feite verlangde hij naar harmonie met zijn ziel.&nbsp;



Wie heeft ook in Godsnaam bedacht dat je van je lichaam houden moet? In tegenstelling tot kleding, is een lichaam geen symptoom voor je bestaan; het verandert en is zwaar afhankelijk van het verstrijken van de jaren. Jesse stelde vast dat de tijd zijn lichaam sterker in de greep had dan hijzelf en besefte dat hij geen totale verantwoordelijkheid kon dragen over dingen die hij niet bezitten kon. Het lichaam was een geschapen creatuur die slechts diende als conditie voor het functioneren van de ziel.&nbsp;&nbsp;



Na deze overdenking voelde Jesse zich vrijer. Hij was ontslagen van het gevecht tussen ziel en lichaam; hij was bevrijd van zijn ogenschijnlijke zelf. Jesses ogen troffen nog eenmaal de hare. Haar mondhoeken spreidden. Hij wist dat hij sterker was dan zij en drukte zijn lippen op de buitenste delen van haar mond.



‘Je moet gaan’, zei ze. ‘Mijn man komt dadelijk thuis.’



Inmiddels was het die vijftiende van mei half vier geworden. Hij had hoofdpijn. Hij dacht aan de vrijheid van vorige week en schudde zijn hoofd. Verdomme Jesse, dat was jouw vrijheid niet dacht hij. Jesse liet het appje en het verlangen naar verwarrende vrijheid voor wat het was. Hij staarde naar een foto waarop Jonathan en hij poseerden. Jonathans macht over Jesse was bij dood groter dan bij leven.

Jesses kin lag begraven in zijn handpalmen toen het op 15 mei 2021 kwart over drie werd. Op zijn telefoon kreeg hij een appje binnen,...

Logo	Vincent Hammingh
Kernteam	Edward van de Vendel, Iduna Paalman, Thijs Joores
Website	Laurens Besselsen

Francesca Birlogeanu
Martijn van Bruggen
Chard van den Berg